Nguyên nhân khiến mèo bị lồi rốn và cách nhận biết

Mèo bị lồi rốn là một tình trạng khiến nhiều người nuôi lo lắng. Hiện tượng mèo bị lồi rốn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, phổ biến nhất là thoát vị rốn. Đây là dị tật bẩm sinh hoặc do ảnh hưởng sau sinh. Bài viết này sẽ đi sâu phân tích các nguyên nhân gây ra tình trạng này ở mèo, cách nhận biết chính xác và những điều cần làm để đảm bảo sức khỏe cho thú cưng của bạn.

Thoát vị rốn – Nguyên nhân phổ biến khiến mèo bị lồi rốn

Thoát vị rốn là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng mèo bị lồi rốn. Đây là một loại thoát vị bụng, xảy ra khi một phần nội dung bên trong khoang bụng (thường là mỡ bụng hoặc một phần nhỏ ruột) lồi ra ngoài qua một lỗ hổng hoặc điểm yếu ở thành bụng tại vị trí rốn. Ở mèo, thoát vị rốn thường được phân loại là bẩm sinh hoặc mắc phải. Hiểu rõ sự khác biệt giữa hai loại này là bước đầu tiên để xác định nguyên nhân và có hướng xử lý phù hợp cho mèo cưng.

Thoát vị rốn bẩm sinh

Thoát vị rốn bẩm sinh là loại phổ biến nhất ở mèo con và là nguyên nhân chính khiến nhiều chú mèo bị lồi rốn ngay từ khi còn nhỏ. Tình trạng này xảy ra do sự đóng lại không hoàn toàn của lỗ rốn sau khi dây rốn được cắt bỏ. Trong quá trình phát triển của thai nhi, dây rốn kết nối thai với nhau thai của mèo mẹ đi qua một lỗ mở nhỏ ở thành bụng. Sau khi mèo con chào đời và dây rốn khô rụng, lỗ mở này thường sẽ tự động đóng lại trong vài ngày hoặc vài tuần.

Tuy nhiên, ở một số cá thể mèo, quá trình đóng lại này diễn ra không hoàn chỉnh, để lại một khoảng trống nhỏ hoặc lớn ở vị trí rốn. Qua lỗ hổng này, các cấu trúc bên trong khoang bụng có thể bị đẩy ra ngoài, tạo thành một khối lồi dưới da. Kích thước của lỗ thoát vị và khối lồi có thể khác nhau đáng kể, từ rất nhỏ chỉ bằng hạt đậu đến khá lớn. Thoát vị rốn bẩm sinh thường có xu hướng di truyền trong một số dòng mèo hoặc giống mèo nhất định. Một số giống mèo dường như có tỷ lệ mắc thoát vị rốn bẩm sinh cao hơn, mặc dù điều này có thể xảy ra ở bất kỳ giống mèo nào.

Sự di truyền này có thể phức tạp và không phải lúc nào cũng biểu hiện rõ ràng trong mọi thế hệ. Tuy nhiên, nếu mèo mẹ hoặc mèo bố từng bị thoát vị rốn bẩm sinh, khả năng mèo con của chúng mắc phải tình trạng này cũng tăng lên. Do đó, các nhà nhân giống mèo có trách nhiệm thường sàng lọc và loại bỏ những cá thể mèo có tiền sử thoát vị rốn ra khỏi chương trình nhân giống của mình để giảm thiểu tỷ lệ này trong quần thể mèo.

Các yếu tố khác trong quá trình mang thai và sinh nở cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng xảy ra thoát vị rốn bẩm sinh, mặc dù yếu tố di truyền vẫn đóng vai trò chủ đạo. Ví dụ, các vấn đề trong quá trình phát triển phôi thai, hoặc các yếu tố môi trường nhất định trong tử cung có thể ảnh hưởng đến sự hình thành hoàn chỉnh của thành bụng.

Điều quan trọng cần lưu ý là thoát vị rốn bẩm sinh thường không gây đau đớn cho mèo con trừ khi khối lồi bị chèn ép hoặc chứa ruột bị tắc nghẽn. Khối lồi thường mềm, có thể đẩy nhẹ nhàng trở lại vào ổ bụng (gọi là thoát vị hoàn nguyên). Kích thước có thể thay đổi khi mèo con đứng, nằm, hoặc khi tăng áp lực ổ bụng (ví dụ: khi kêu, rặn).

Thoát vị rốn mắc phải

Thoát vị rốn mắc phải ít phổ biến hơn ở mèo so với loại bẩm sinh. Tình trạng này không xuất hiện từ khi mèo con sinh ra, mà phát triển sau này trong cuộc đời do một sự kiện hoặc yếu tố tác động cụ thể gây ra điểm yếu hoặc tổn thương ở thành bụng tại vùng rốn. Dù vùng rốn ở mèo trưởng thành thường đã đóng kín và khỏe mạnh, các yếu tố gây tăng áp lực đột ngột hoặc kéo dài trong khoang bụng, hoặc gây suy yếu thành bụng, có thể dẫn đến thoát vị.

Một trong những nguyên nhân tiềm ẩn của thoát vị rốn mắc phải là chấn thương vùng bụng. Ví dụ, một cú va chạm mạnh vào vùng bụng, té ngã từ trên cao, hoặc bị tấn công bởi động vật khác có thể gây rách hoặc suy yếu cơ và mô liên kết xung quanh rốn, tạo điều kiện cho nội dung ổ bụng lồi ra ngoài.

Các tình trạng khác làm tăng áp lực trong ổ bụng cũng có thể góp phần gây ra thoát vị rốn mắc phải. Ví dụ, mèo bị táo bón mãn tính phải rặn nhiều, mèo bị ho mãn tính dữ dội, hoặc mèo cái mang thai nhiều lứa liên tục có thể làm tăng áp lực lên thành bụng. Béo phì cũng có thể là một yếu tố nguy cơ do trọng lượng mỡ thừa trong ổ bụng làm tăng áp lực lên thành bụng.

Trong một số trường hợp hiếm gặp, phẫu thuật tại vùng bụng (ví dụ: phẫu thuật triệt sản) nếu không được phục hồi hoàn toàn hoặc có biến chứng nhiễm trùng sau mổ cũng có thể gây suy yếu và dẫn đến thoát vị tại hoặc gần vị trí rốn. Tuy nhiên, thoát vị do phẫu thuật thường được gọi là thoát vị vết mổ chứ không hẳn là thoát vị rốn điển hình, dù vị trí có thể gần nhau.

Thoát vị rốn mắc phải có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến hơn ở mèo trưởng thành khi chúng có các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn hoặc gặp phải chấn thương. Dấu hiệu của thoát vị mắc phải tương tự như thoát vị bẩm sinh – một khối lồi dưới da ở vùng rốn – nhưng có thể xuất hiện đột ngột hơn sau một sự kiện cụ thể. Việc chẩn đoán và điều trị cần được thực hiện bởi bác sĩ thú y để xác định chính xác nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng.

Các dấu hiệu nhận biết mèo bị lồi rốn (thoát vị rốn)

Dấu hiệu rõ ràng và dễ nhận biết nhất khi mèo bị lồi rốn là sự xuất hiện của một khối sưng hoặc khối lồi bất thường ngay tại vị trí rốn. Rốn của mèo thường là một điểm phẳng hoặc hơi lõm trên bụng, không có cấu trúc lồi rõ rệt sau khi dây rốn rụng. Do đó, bất kỳ khối sưng nào ở vị trí này đều cần được chú ý và kiểm tra kỹ lưỡng.

Đặc điểm của khối lồi

Khối lồi do thoát vị rốn ở mèo có thể có nhiều đặc điểm khác nhau, phụ thuộc vào kích thước của lỗ thoát vị và loại mô bị lồi ra ngoài.

• Vị trí: Khối lồi nằm chính xác tại vị trí rốn, thường là trên đường giữa bụng.
• Kích thước: Khối lồi có thể rất nhỏ, chỉ bằng hạt đậu hoặc quả cherry nhỏ, hoặc lớn hơn đáng kể, đạt kích thước của một quả óc chó hoặc thậm chí lớn hơn trong các trường hợp nghiêm trọng. Kích thước có thể thay đổi tùy thuộc vào tư thế của mèo hoặc khi mèo tăng áp lực ổ bụng (ví dụ: kêu, rặn).
• Cảm giác khi chạm: Hầu hết các trường hợp thoát vị rốn ở mèo là thoát vị mỡ, nghĩa là chỉ có một phần mỡ bụng lồi ra ngoài. Khối lồi này thường mềm, không gây đau đớn khi chạm vào, và có thể dễ dàng đẩy nhẹ nhàng trở lại vào trong khoang bụng (thoát vị hoàn nguyên). Khi đẩy vào, bạn có thể cảm nhận được lỗ hổng ở thành bụng nơi khối mỡ đi qua. Sau khi thả tay ra, khối lồi có thể xuất hiện trở lại.
• Khối thoát vị không hoàn nguyên hoặc bị chèn ép: Đây là trường hợp đáng lo ngại hơn. Nếu khối lồi cứng, nóng, sưng đỏ, hoặc không thể đẩy trở lại vào trong khoang bụng, nó có thể là thoát vị không hoàn nguyên hoặc bị chèn ép (incarcerated hernia). Tình trạng này xảy ra khi nội dung bị lồi ra bị mắc kẹt ở bên ngoài. Nếu khối lồi chứa ruột và nguồn cung cấp máu cho ruột bị cắt đứt, đó gọi là thoát vị bị nghẹt (strangulated hernia) – đây là một cấp cứu y tế.

Các triệu chứng đi kèm khác

Trong nhiều trường hợp thoát vị rốn đơn giản và nhỏ, mèo có thể không biểu hiện bất kỳ triệu chứng nào ngoài khối lồi ở rốn. Mèo vẫn ăn uống, chơi đùa bình thường. Tuy nhiên, nếu khối thoát vị lớn, bị chèn ép, hoặc chứa các cấu trúc quan trọng như ruột, các triệu chứng khác có thể xuất hiện và thường là dấu hiệu của tình trạng nghiêm trọng hơn:

• Đau hoặc nhạy cảm vùng bụng: Mèo có thể biểu hiện khó chịu, rên rỉ hoặc cắn vào vùng rốn khi bạn chạm vào hoặc khi chúng cử động.
• Chán ăn hoặc bỏ ăn: Đây là một dấu hiệu đáng báo động, đặc biệt nếu đi kèm với khối lồi không hoàn nguyên hoặc có vẻ đau.
• Nôn mửa: Nếu một phần ruột bị kẹt trong khối thoát vị và bị tắc nghẽn hoặc nghẹt, mèo có thể bị nôn mửa do sự cản trở trong đường tiêu hóa.
• Lờ đờ, yếu ớt: Mèo có thể trở nên ít vận động, thờ ơ, và có vẻ mệt mỏi hơn bình thường.
• Khối lồi sưng, đỏ, nóng: Như đã đề cập, đây là dấu hiệu của viêm hoặc thiếu máu đến mô bị kẹt, cần can thiệp y tế ngay lập tức.
• Thay đổi hành vi: Mèo có thể trốn tránh, tỏ ra khó chịu, hoặc không cho phép bạn chạm vào bụng.

Nếu bạn phát hiện bất kỳ khối lồi nào ở rốn mèo, dù lớn hay nhỏ, và đặc biệt nếu đi kèm với các triệu chứng toàn thân như chán ăn, nôn mửa, lờ đờ, hoặc khối lồi có vẻ đau/bất thường, bạn nên đưa mèo đến bác sĩ thú y càng sớm càng tốt để được chẩn đoán chính xác và có kế hoạch điều trị kịp thời. Đừng bao giờ cố gắng tự đẩy mạnh khối lồi vào nếu nó có vẻ cứng hoặc gây đau cho mèo.

Nguyên nhân khác có thể gây sưng hoặc lồi ở vùng rốn mèo

Mặc dù thoát vị rốn là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tình trạng mèo bị lồi rốn hoặc sưng ở vùng rốn, nhưng không phải là nguyên nhân duy nhất. Có một số tình trạng khác cũng có thể gây ra các khối sưng hoặc bất thường ở vị trí này, và việc phân biệt chúng là rất quan trọng để có hướng điều trị đúng. Bác sĩ thú y sẽ cần thực hiện thăm khám kỹ lưỡng để đưa ra chẩn đoán phân biệt chính xác.

U mỡ hoặc khối u khác

U mỡ (lipoma) là một loại khối u lành tính phổ biến ở động vật, bao gồm cả mèo. Chúng được cấu tạo chủ yếu từ mô mỡ và có thể phát triển ở bất kỳ vị trí nào dưới da, bao gồm cả vùng rốn. U mỡ thường mềm, di động dưới da, và phát triển chậm. Chúng thường không gây đau trừ khi đạt kích thước lớn và chèn ép các cấu trúc xung quanh. Mặc dù lành tính, việc xác định xem khối sưng đó có phải là u mỡ hay không cần được bác sĩ thú y kiểm tra, đôi khi bằng cách lấy mẫu tế bào (chọc hút kim nhỏ) để kiểm tra dưới kính hiển vi.

Ngoài u mỡ, các loại khối u khác, cả lành tính và ác tính (ung thư), cũng có thể phát triển ở vùng rốn hoặc gần đó. Các khối u này có thể có đặc điểm khác nhau về độ cứng, tốc độ phát triển, và liệu chúng có dính vào mô xung quanh hay không. Chẩn đoán xác định thường yêu cầu sinh thiết hoặc phẫu thuật cắt bỏ để kiểm tra mô bệnh học. Việc phát hiện sớm và chẩn đoán chính xác loại khối u là rất quan trọng, đặc biệt nếu đó là khối u ác tính, để có cơ hội điều trị thành công cao hơn.

Tụ máu hoặc dịch

Một khối sưng ở vùng rốn cũng có thể là do sự tích tụ máu (hematoma) hoặc dịch (seroma) dưới da. Điều này thường xảy ra sau một chấn thương ở vùng bụng. Máu hoặc dịch từ các mạch máu bị tổn thương có thể rò rỉ ra ngoài và tụ lại, tạo thành một khối sưng mềm hoặc chắc. Khối tụ máu thường có màu bầm tím đi kèm nếu vết bầm xuất hiện dưới da. Tụ dịch thường xuất hiện sau phẫu thuật hoặc chấn thương, là sự tích tụ của dịch huyết thanh trong khoang mô. Các khối sưng do tụ máu hoặc dịch thường có xu hướng tự giảm kích thước và biến mất theo thời gian khi cơ thể hấp thụ lại, nhưng đôi khi chúng cần được can thiệp (ví dụ: dẫn lưu) nếu lớn hoặc gây khó chịu. Bác sĩ thú y sẽ kiểm tra lịch sử chấn thương gần đây của mèo và có thể dùng kim để hút một ít dịch/máu để xác định bản chất của khối sưng.

Nhiễm trùng (áp xe)

Nhiễm trùng tại hoặc gần vùng rốn cũng có thể gây ra một khối sưng. Điều này có thể xảy ra nếu có vết thương nhỏ bị nhiễm khuẩn, hoặc trong trường hợp hiếm gặp là nhiễm trùng liên quan đến phần còn sót lại của dây rốn (nếu xảy ra ở mèo con). Nhiễm trùng có thể dẫn đến hình thành áp xe – một túi chứa mủ. Khối sưng do áp xe thường nóng, đỏ, đau, và có thể có dịch chảy ra nếu vỡ. Mèo bị áp xe thường có các dấu hiệu nhiễm trùng toàn thân như sốt, chán ăn, và lờ đờ. Điều trị áp xe thường bao gồm việc dẫn lưu mủ, làm sạch vết thương, và sử dụng kháng sinh.

Việc phân biệt giữa thoát vị rốn và các nguyên nhân gây sưng khác đòi hỏi kiến thức chuyên môn. Do đó, điều cần thiết là bạn phải đưa mèo đến bác sĩ thú y khi phát hiện bất kỳ khối lồi hoặc sưng nào ở vùng rốn để có chẩn đoán chính xác nhất.

Chẩn đoán tình trạng lồi rốn ở mèo

Khi bạn đưa mèo đến phòng khám thú y vì lo ngại về tình trạng mèo bị lồi rốn, bác sĩ thú y sẽ thực hiện một quy trình chẩn đoán bài bản để xác định chính xác nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của vấn đề. Quá trình này thường bao gồm thăm khám lâm sàng kỹ lưỡng và có thể cần đến các xét nghiệm hình ảnh hoặc xét nghiệm khác tùy theo từng trường hợp cụ thể.

Thăm khám lâm sàng

Bước đầu tiên và quan trọng nhất trong chẩn đoán là thăm khám lâm sàng. Bác sĩ thú y sẽ hỏi bạn về lịch sử sức khỏe của mèo, bao gồm thời điểm bạn phát hiện khối lồi, kích thước của nó có thay đổi không, và mèo có biểu hiện bất kỳ triệu chứng bất thường nào khác hay không (chán ăn, nôn mửa, đau).

Sau đó, bác sĩ sẽ tiến hành khám trực tiếp khu vực rốn của mèo. Họ sẽ sờ nắn khối lồi để đánh giá các đặc điểm như:

• Vị trí chính xác: Nằm ở rốn hay khu vực lân cận?
• Kích thước và hình dạng: Lớn hay nhỏ, tròn hay không đều?
• Độ cứng: Mềm, chắc hay cứng?
• Độ di động: Có di chuyển dưới da không hay dính vào mô sâu hơn?
• Độ nhạy cảm/đau: Mèo có phản ứng đau khi chạm vào không?
• Khả năng hoàn nguyên: Bác sĩ sẽ thử nhẹ nhàng đẩy khối lồi trở lại vào ổ bụng. Nếu dễ dàng đẩy vào và cảm nhận được lỗ hổng ở thành bụng, đó là dấu hiệu điển hình của thoát vị rốn hoàn nguyên. Nếu không đẩy vào được, khối lồi là không hoàn nguyên, cần được đánh giá cẩn thận hơn.
• Nhiệt độ và màu sắc: Vùng da trên khối lồi có nóng, đỏ hoặc có dấu hiệu viêm nhiễm không?

Bác sĩ thú y cũng sẽ kiểm tra sức khỏe tổng thể của mèo, bao gồm đo thân nhiệt, kiểm tra nhịp tim, nhịp thở, kiểm tra các hạch bạch huyết và sờ nắn bụng để tìm các dấu hiệu bất thường khác có thể liên quan hoặc không liên quan đến khối lồi ở rốn. Dựa vào kết quả thăm khám lâm sàng ban đầu, bác sĩ thường có thể đưa ra chẩn đoán sơ bộ về nguyên nhân gây ra tình trạng mèo bị lồi rốn.

Các xét nghiệm hình ảnh (X-quang, siêu âm)

Trong nhiều trường hợp, đặc biệt nếu khối lồi lớn, không hoàn nguyên, hoặc bác sĩ nghi ngờ có cấu trúc bên trong ổ bụng bị kẹt, các xét nghiệm hình ảnh sẽ được yêu cầu để chẩn đoán chính xác hơn.

• Chụp X-quang: Giúp xác định liệu có ruột hay các cơ quan khác nằm trong khối thoát vị hay không. X-quang có thể cho thấy hình ảnh khí hoặc phân trong ruột nếu chúng bị kẹt bên ngoài thành bụng. Tuy nhiên, X-quang không nhìn rõ các mô mềm như mỡ, nên nếu thoát vị chỉ chứa mỡ, hình ảnh X-quang có thể không rõ ràng bằng siêu âm. Chụp X-quang cũng giúp kiểm tra các cơ quan nội tạng khác và loại trừ các vấn đề sức khỏe toàn thân.
• Siêu âm: Cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về cấu trúc bên trong khối lồi. Siêu âm có thể phân biệt rõ ràng giữa mỡ, dịch, và ruột bị kẹt. Nó cũng giúp đánh giá tình trạng của ruột bị kẹt (liệu có bị giảm tưới máu, viêm hay không) và kiểm tra lỗ thoát vị. Siêu âm đặc biệt hữu ích để xác định xem khối sưng có phải là u mỡ, tụ dịch hay áp xe thay vì thoát vị.

Các xét nghiệm hình ảnh này cung cấp thông tin quan trọng giúp bác sĩ thú y xác định chính xác bản chất của khối lồi, mức độ nghiêm trọng của thoát vị (nếu có), và lập kế hoạch điều trị phù hợp nhất cho mèo.

Xét nghiệm khác (nếu cần)

Trong một số trường hợp, bác sĩ thú y có thể yêu cầu các xét nghiệm bổ sung. Ví dụ, nếu mèo có dấu hiệu nhiễm trùng toàn thân (sốt, lờ đờ), xét nghiệm máu (công thức máu toàn phần, sinh hóa máu) có thể được thực hiện để đánh giá tình trạng sức khỏe tổng thể và mức độ nhiễm trùng. Nếu nghi ngờ khối sưng là khối u, bác sĩ có thể đề nghị chọc hút kim nhỏ để lấy mẫu tế bào hoặc sinh thiết (lấy một mảnh mô nhỏ) để gửi đi phòng xét nghiệm mô bệnh học phân tích.

Việc kết hợp thông tin từ thăm khám lâm sàng, tiền sử bệnh, và các kết quả xét nghiệm hình ảnh/xét nghiệm khác giúp bác sĩ thú y đưa ra chẩn đoán chính xác và kịp thời cho tình trạng mèo bị lồi rốn của bạn, từ đó có phương án điều trị hiệu quả nhất.

Các yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mèo bị lồi rốn

Một số yếu tố nhất định có thể làm tăng khả năng một chú mèo bị lồi rốn, đặc biệt là thoát vị rốn bẩm sinh. Việc nhận biết các yếu tố nguy cơ này có thể giúp người nuôi mèo hoặc nhà nhân giống có biện pháp phòng ngừa hoặc theo dõi sức khỏe của mèo cẩn thận hơn.

Yếu tố di truyền và giống loài

Như đã đề cập, yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong thoát vị rốn bẩm sinh. Một số nghiên cứu và quan sát cho thấy tình trạng này có xu hướng di truyền trong gia đình mèo. Điều này có nghĩa là nếu bố mẹ hoặc ông bà của mèo con từng bị thoát vị rốn, khả năng thế hệ sau mắc phải cũng cao hơn.

Mặc dù thoát vị rốn có thể xảy ra ở bất kỳ giống mèo nào và mèo lai, một số giống mèo thuần chủng dường như có tỷ lệ mắc cao hơn. Tuy nhiên, thông tin cụ thể về giống nào có nguy cơ cao nhất còn hạn chế và cần nghiên cứu thêm. Các nhà nhân giống có đạo đức luôn cố gắng loại bỏ những cá thể mang gen bệnh hoặc có tiền sử thoát vị rốn khỏi chương trình nhân giống để giảm thiểu sự lây truyền của dị tật này.

Chăm sóc mèo con không đúng cách

Cách chăm sóc mèo con trong những ngày đầu sau sinh cũng có thể ảnh hưởng đến vùng rốn. Cắt hoặc xử lý dây rốn không đúng kỹ thuật, ví dụ như kéo giật mạnh hoặc để vết cắt không sạch, có thể gây tổn thương, nhiễm trùng hoặc làm chậm quá trình đóng lỗ rốn, dù điều này ít phổ biến hơn so với nguyên nhân bẩm sinh thực sự. Nhiễm trùng tại vị trí rốn sau khi dây rốn rụng có thể làm suy yếu mô xung quanh và góp phần gây ra thoát vị hoặc tạo áp xe.

Trong một số trường hợp, việc quá trình chữa lành vùng rốn bị gián đoạn do chấn thương nhẹ lặp đi lặp lại hoặc do mèo con tự liếm cắn quá mức cũng có thể là yếu tố nhỏ góp phần làm cho lỗ rốn khó đóng hoàn toàn. Tuy nhiên, các yếu tố này thường chỉ làm trầm trọng thêm tình trạng bẩm sinh tiềm ẩn chứ ít khi là nguyên nhân duy nhất của thoát vị.

Chấn thương hoặc căng thẳng vùng bụng

Đối với thoát vị rốn mắc phải, chấn thương vùng bụng là một yếu tố nguy cơ đáng kể. Các tai nạn như bị xe tông, té ngã từ độ cao, hoặc bị động vật khác cắn vào bụng có thể gây rách hoặc làm suy yếu thành bụng tại vị trí rốn, dẫn đến thoát vị.

Các tình trạng mãn tính làm tăng áp lực trong ổ bụng như ho mãn tính dữ dội, táo bón nặng phải rặn nhiều, hoặc béo phì nghiêm trọng cũng có thể góp phần vào việc hình thành thoát vị rốn mắc phải ở mèo trưởng thành. Áp lực liên tục lên thành bụng, đặc biệt nếu vùng rốn đã có điểm yếu nhẹ do cấu tạo hoặc lão hóa, có thể khiến mô bụng lồi ra ngoài theo thời gian.

Hiểu rõ các yếu tố nguy cơ này giúp người nuôi mèo cảnh giác hơn và thực hiện các biện pháp phòng ngừa phù hợp, như giữ an toàn cho mèo để tránh chấn thương, duy trì cân nặng khỏe mạnh, và giải quyết kịp thời các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn gây tăng áp lực ổ bụng (ví dụ: điều trị ho, táo bón).

Điều trị lồi rốn ở mèo như thế nào?

Phương pháp điều trị tình trạng mèo bị lồi rốn phụ thuộc rất nhiều vào nguyên nhân gây ra nó, kích thước của khối lồi, và tình trạng sức khỏe tổng thể của mèo. Đối với thoát vị rốn, cách tiếp cận điều trị cũng khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng. Điều quan trọng là luôn tham khảo ý kiến của bác sĩ thú y để có kế hoạch điều trị phù hợp nhất cho mèo cưng của bạn.

Đối với thoát vị rốn nhỏ và không biến chứng

Trong nhiều trường hợp thoát vị rốn bẩm sinh ở mèo con, nếu khối lồi rất nhỏ (chỉ bằng hạt đậu hoặc nhỏ hơn), mềm, không đau và hoàn nguyên (có thể đẩy vào được), bác sĩ thú y có thể khuyên nên “theo dõi”. Điều này là do đôi khi lỗ rốn có thể tiếp tục đóng lại và khối thoát vị tự biến mất khi mèo con lớn lên, thường là trong vài tháng đầu đời.

Tuy nhiên, việc theo dõi này cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ thú y. Bạn cần kiểm tra khối lồi thường xuyên để đảm bảo nó không lớn hơn, không trở nên cứng hoặc đau, và mèo con vẫn khỏe mạnh bình thường. Nếu khối lồi vẫn tồn tại hoặc lớn hơn khi mèo con được khoảng 4-6 tháng tuổi, hoặc nếu bạn lo lắng về mặt thẩm mỹ (đặc biệt đối với mèo trình diễn), phẫu thuật sửa thoát vị thường được khuyến nghị. Mặc dù thoát vị nhỏ chứa mỡ thường không gây nguy hiểm, việc phẫu thuật sớm có thể ngăn ngừa nguy cơ nó lớn hơn hoặc bị kẹt ruột sau này.

Phẫu thuật sửa thoát vị rốn

Phẫu thuật là phương pháp điều trị dứt điểm và hiệu quả nhất cho hầu hết các trường hợp thoát vị rốn ở mèo, đặc biệt là những trường hợp khối lồi có kích thước đáng kể, không hoàn nguyên, hoặc nghi ngờ có chứa ruột hoặc các cấu trúc khác. Phẫu thuật cũng là bắt buộc đối với các trường hợp thoát vị bị chèn ép hoặc nghẹt (là cấp cứu).

Ca phẫu thuật sửa thoát vị rốn thường là một thủ thuật tương đối đơn giản, đặc biệt nếu thực hiện khi mèo còn nhỏ và thoát vị chưa có biến chứng. Mèo sẽ được gây mê toàn thân. Bác sĩ phẫu thuật sẽ rạch một đường nhỏ trên da ngay trên khối lồi. Sau đó, họ sẽ kiểm tra nội dung bên trong khối thoát vị. Nếu là mỡ, mỡ sẽ được đẩy trở lại vào ổ bụng hoặc trong một số trường hợp có thể được cắt bỏ bớt nếu quá nhiều. Nếu là ruột hoặc các cơ quan khác, chúng sẽ được cẩn thận kiểm tra xem có bị tổn thương do bị kẹt hay không, sau đó đẩy trở lại vào khoang bụng.

Bước tiếp theo là khâu đóng lỗ thoát vị ở thành bụng. Bác sĩ sẽ sử dụng chỉ phẫu thuật chuyên dụng để khâu các mép cơ và mô liên kết xung quanh lỗ rốn lại với nhau, tạo thành một thành bụng kín và vững chắc. Đối với lỗ thoát vị rất lớn, đôi khi có thể cần sử dụng một mảnh ghép tổng hợp (mesh) để tăng cường độ bền của thành bụng, nhưng điều này ít phổ biến ở mèo so với ở người. Cuối cùng, vết mổ trên da sẽ được khâu lại.

Phẫu thuật sửa thoát vị thường được thực hiện cùng lúc với phẫu thuật triệt sản ở mèo con (lúc 5-6 tháng tuổi) vì cả hai đều yêu cầu gây mê toàn thân và đường rạch ở vùng bụng. Điều này giúp giảm thiểu số lần mèo phải trải qua phẫu thuật và gây mê.

Chăm sóc sau phẫu thuật

Chăm sóc sau phẫu thuật là rất quan trọng để đảm bảo vết mổ lành tốt và ngăn ngừa biến chứng. Mèo sẽ cần đeo vòng chống liếm (cone) để ngăn chúng cắn hoặc liếm vào vết mổ, điều này có thể gây nhiễm trùng hoặc làm bung chỉ.

Bạn cần hạn chế hoạt động của mèo trong vài tuần sau phẫu thuật để tránh tạo áp lực lên vết mổ và cho phép các mô lành lại. Giữ mèo trong không gian nhỏ, yên tĩnh và tránh cho chúng nhảy cao hoặc chạy nhiều.

Bác sĩ thú y sẽ hướng dẫn bạn cách theo dõi vết mổ tại nhà, các dấu hiệu cần chú ý (sưng, đỏ, chảy dịch, mèo có vẻ đau), và lịch hẹn tái khám để kiểm tra vết mổ và cắt chỉ (nếu có). Mèo có thể cần dùng thuốc giảm đau và kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ trong vài ngày đầu sau phẫu thuật. Việc tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn của bác sĩ thú y trong giai đoạn hậu phẫu là chìa khóa để mèo phục hồi nhanh chóng và hoàn toàn.

Khi nào cần đưa mèo bị lồi rốn đến bác sĩ thú y?

Bất kỳ khi nào bạn phát hiện một khối lồi bất thường ở vùng rốn của mèo, điều quan trọng là nên đưa chúng đến bác sĩ thú y để được kiểm tra. Mặc dù nhiều trường hợp mèo bị lồi rốn là do thoát vị rốn nhỏ và không nguy hiểm, chỉ có chuyên gia mới có thể chẩn đoán chính xác nguyên nhân và đánh giá mức độ nghiêm trọng.

Việc thăm khám sớm giúp bác sĩ phân biệt giữa thoát vị rốn lành tính và các tình trạng nguy hiểm hơn như thoát vị bị nghẹt, khối u hoặc nhiễm trùng. Chẩn đoán kịp thời cho phép đưa ra kế hoạch điều trị phù hợp, nâng cao cơ hội phục hồi cho mèo.

Đặc biệt, bạn cần đưa mèo đến bác sĩ thú y NGAY LẬP TỨC nếu khối lồi ở rốn có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào sau đây:

• Khối lồi trở nên cứng, nóng, sưng đỏ hoặc có vẻ đau khi chạm vào. Đây là dấu hiệu của thoát vị không hoàn nguyên, bị chèn ép hoặc nghẹt, hoặc nhiễm trùng.
• Bạn không thể nhẹ nhàng đẩy khối lồi trở lại vào ổ bụng. Điều này cho thấy khối thoát vị đã bị kẹt.
• Kích thước khối lồi tăng lên nhanh chóng.
• Mèo biểu hiện các triệu chứng bệnh toàn thân: Chán ăn hoặc bỏ ăn, nôn mửa, lờ đờ, yếu ớt, sốt, thay đổi hành vi (trốn tránh, cáu gắt). Các triệu chứng này có thể là dấu hiệu của thoát vị bị nghẹt (gây tắc ruột và thiếu máu mô) hoặc một tình trạng sức khỏe nghiêm trọng khác.

Đừng chần chừ khi phát hiện những dấu hiệu này. Thoát vị bị nghẹt là một tình trạng cấp cứu y tế cần phẫu thuật khẩn cấp để cứu sống mèo và ngăn ngừa tổn thương vĩnh viễn cho ruột.

Ngay cả khi khối lồi nhỏ, mềm và mèo vẫn khỏe mạnh, bạn vẫn nên cho mèo đi khám để bác sĩ xác nhận đó là thoát vị rốn lành tính và tư vấn về việc có cần phẫu thuật hay chỉ cần theo dõi. Việc quyết định thời điểm phẫu thuật (nếu cần) thường được đưa ra dựa trên kích thước của lỗ thoát vị, giống mèo, và các yếu tố sức khỏe khác.

Để tìm hiểu thêm về cách chăm sóc và duy trì sức khỏe tối ưu cho mèo cưng của bạn, bạn có thể truy cập vào MochiCat.vn, nơi cung cấp nhiều thông tin hữu ích và sản phẩm chất lượng. Việc chủ động tìm hiểu thông tin và tham khảo ý kiến chuyên gia là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe cho người bạn bốn chân của mình.

Phòng ngừa tình trạng mèo bị lồi rốn

Trong khi thoát vị rốn bẩm sinh có yếu tố di truyền là chính và khó có thể phòng ngừa hoàn toàn, người nuôi và nhà nhân giống vẫn có thể thực hiện một số biện pháp để giảm thiểu nguy cơ mắc phải hoặc phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến mèo bị lồi rốn. Phòng ngừa thoát vị mắc phải và các nguyên nhân gây sưng khác ở vùng rốn là hoàn toàn khả thi thông qua việc chăm sóc sức khỏe tổng thể và đảm bảo an toàn cho mèo.

Chọn giống mèo từ nguồn uy tín

Đối với thoát vị rốn bẩm sinh, một trong những biện pháp phòng ngừa gián tiếp là lựa chọn mèo con từ các nhà nhân giống có uy tín. Các nhà nhân giống có trách nhiệm thường thực hiện sàng lọc sức khỏe cho mèo bố mẹ và có lịch sử theo dõi tình trạng sức khỏe của các lứa trước. Họ sẽ không nhân giống những cá thể có tiền sử thoát vị rốn hoặc các dị tật bẩm sinh khác có khả năng di truyền. Việc yêu cầu thông tin về lịch sử sức khỏe của bố mẹ mèo con và tham quan trại giống có thể giúp bạn đưa ra lựa chọn tốt hơn.

Chăm sóc mèo mẹ và mèo con cẩn thận

Chăm sóc đúng cách cho mèo mẹ trong thời kỳ mang thai và cho mèo con sau sinh cũng góp phần đảm bảo sức khỏe tổng thể của chúng, dù không ảnh hưởng trực tiếp đến việc đóng lỗ rốn bẩm sinh. Đảm bảo mèo mẹ được dinh dưỡng đầy đủ và chăm sóc y tế cần thiết trong thai kỳ.

Khi mèo con chào đời và dây rốn khô rụng, cần chú ý giữ vệ sinh khu vực rốn. Không nên tự ý kéo giật mạnh dây rốn hoặc dùng các vật sắc nhọn, không sạch để cắt. Hãy để dây rốn tự khô và rụng một cách tự nhiên. Theo dõi vùng rốn của mèo con trong vài tuần đầu sau sinh để phát hiện sớm bất kỳ khối sưng, đỏ hoặc dấu hiệu nhiễm trùng nào. Nếu phát hiện bất thường, cần tham khảo ý kiến bác sĩ thú y ngay lập tức.

Theo dõi sức khỏe định kỳ

Khám sức khỏe định kỳ cho mèo tại phòng khám thú y là biện pháp phòng ngừa và phát hiện sớm quan trọng nhất cho nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm cả các khối sưng bất thường ở vùng rốn. Trong các lần khám sức khỏe hàng năm hoặc khám cho mèo con, bác sĩ thú y sẽ kiểm tra toàn diện cơ thể mèo, bao gồm cả vùng bụng và rốn.

Đối với mèo con, bác sĩ sẽ kiểm tra lỗ rốn sau khi dây rốn rụng và đánh giá mức độ đóng kín. Nếu phát hiện thoát vị rốn nhỏ, bác sĩ sẽ tư vấn về việc theo dõi hay phẫu thuật sớm. Đối với mèo trưởng thành, các lần khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các khối u, tụ máu hoặc dịch, hoặc dấu hiệu của thoát vị mắc phải. Bác sĩ cũng có thể tư vấn về chế độ dinh dưỡng và lối sống lành mạnh để ngăn ngừa béo phì và các vấn đề sức khỏe khác có thể làm tăng nguy cơ thoát vị.

Bên cạnh đó, giữ an toàn cho mèo bằng cách hạn chế cho chúng ra ngoài unsupervised (không giám sát) để tránh chấn thương cũng là một biện pháp quan trọng để phòng ngừa thoát vị rốn mắc phải do tai nạn. Quản lý cân nặng của mèo để tránh béo phì và điều trị kịp thời các bệnh lý gây tăng áp lực ổ bụng cũng giúp giảm thiểu nguy cơ.

Giải đáp các thắc mắc thường gặp về mèo bị lồi rốn

Khi phát hiện tình trạng mèo bị lồi rốn, người nuôi thường có rất nhiều câu hỏi và lo lắng. Dưới đây là giải đáp cho một số thắc mắc phổ biến nhất liên quan đến vấn đề này, dựa trên kiến thức chuyên môn về sức khỏe mèo.

Lồi rốn có tự biến mất ở mèo không?

Đối với thoát vị rốn bẩm sinh ở mèo con, có. Trong một số trường hợp, đặc biệt là khi lỗ thoát vị rất nhỏ (dưới 0.5 cm), lỗ rốn có thể tiếp tục đóng lại một cách tự nhiên trong vài tháng đầu đời của mèo con, thường là trong vòng 4-6 tháng tuổi. Khi lỗ rốn đóng lại, khối mỡ hoặc mô bị lồi ra sẽ được đẩy trở lại vào khoang bụng và khối lồi ở rốn sẽ biến mất. Tuy nhiên, điều này không xảy ra với tất cả các trường hợp. Thoát vị có kích thước trung bình hoặc lớn hơn hiếm khi tự đóng lại và thường cần can thiệp phẫu thuật. Đó là lý do tại sao cần có sự theo dõi và tư vấn của bác sĩ thú y để quyết định liệu có nên chờ đợi hay lên kế hoạch phẫu thuật.

Lồi rốn có đau không?

Trong hầu hết các trường hợp thoát vị rốn đơn giản và hoàn nguyên (khối lồi mềm, có thể đẩy vào được), mèo thường không cảm thấy đau đớn. Khối lồi thường chỉ là mỡ hoặc một phần nhỏ màng bụng bị đẩy ra ngoài, không gây áp lực hay chèn ép lên các dây thần kinh. Mèo vẫn ăn uống, chơi đùa và sinh hoạt bình thường. Tuy nhiên, nếu khối thoát vị trở nên không hoàn nguyên, bị chèn ép hoặc bị nghẹt (ruột bị kẹt và thiếu máu), tình trạng này sẽ gây đau đớn dữ dội. Các dấu hiệu đau bao gồm mèo rên rỉ, không cho chạm vào bụng, chán ăn, lờ đờ, và có thể nôn mửa. Bất kỳ dấu hiệu đau nào liên quan đến khối lồi ở rốn đều là một cảnh báo nghiêm trọng và cần được kiểm tra bởi bác sĩ thú y ngay lập tức.

Có nên tự đẩy khối lồi rốn vào không?

Không nên tự ý đẩy khối lồi rốn của mèo vào, đặc biệt là đẩy mạnh, trừ khi bác sĩ thú y đã hướng dẫn bạn cách làm đối với một khối thoát vị nhỏ, mềm và hoàn nguyên. Việc cố gắng đẩy một khối thoát vị không hoàn nguyên hoặc bị chèn ép có thể gây đau đớn cho mèo và có nguy cơ làm tổn thương các cơ quan bên trong bị kẹt (ví dụ: làm vỡ ruột), dẫn đến biến chứng nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng. Nếu bạn không chắc chắn về bản chất của khối lồi, tốt nhất là không can thiệp và đưa mèo đến gặp bác sĩ thú y để được chẩn đoán và xử lý an toàn.

Chi phí điều trị thoát vị rốn ở mèo là bao nhiêu?

Chi phí điều trị thoát vị rốn ở mèo có thể thay đổi đáng kể tùy thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:

1. Mức độ nghiêm trọng của thoát vị: Thoát vị nhỏ, đơn giản sẽ có chi phí phẫu thuật thấp hơn so với thoát vị lớn, phức tạp hoặc đã bị nghẹt (cần phẫu thuật cấp cứu).
2. Loại phẫu thuật: Phẫu thuật sửa thoát vị đơn giản có chi phí khác với phẫu thuật xử lý thoát vị bị nghẹt (cần cắt bỏ phần ruột bị tổn thương).
3. Địa điểm phòng khám/bệnh viện thú y: Chi phí dịch vụ thú y khác nhau giữa các vùng địa lý và giữa các cơ sở y tế.
4. Sức khỏe tổng thể của mèo: Nếu mèo có các vấn đề sức khỏe khác cần điều trị đồng thời, hoặc cần chăm sóc đặc biệt hơn (ví dụ: mèo già, mèo có bệnh mãn tính), chi phí có thể tăng lên.
5. Chi phí bổ sung: Bao gồm chi phí thăm khám, xét nghiệm chẩn đoán (X-quang, siêu âm, xét nghiệm máu), thuốc men (giảm đau, kháng sinh), vòng chống liếm, và tái khám.
   Nói chung, chi phí phẫu thuật sửa thoát vị rốn đơn giản ở mèo có thể dao động từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng tại Việt Nam. Đối với các trường hợp cấp cứu hoặc phức tạp hơn, chi phí có thể cao hơn đáng kể. Tốt nhất là nên thảo luận chi tiết với bác sĩ thú y về chi phí dự kiến sau khi mèo đã được thăm khám và chẩn đoán.

Tóm lại, tình trạng mèo bị lồi rốn chủ yếu là do thoát vị rốn, có thể bẩm sinh hoặc mắc phải, cùng với một số nguyên nhân ít gặp khác như khối u hay nhiễm trùng. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu và đưa mèo đi khám thú y kịp thời là cực kỳ quan trọng, đặc biệt nếu khối lồi có biểu hiện bất thường hoặc mèo có triệu chứng bệnh. Hầu hết các trường hợp thoát vị rốn đều có thể điều trị thành công, đặc biệt khi được can thiệp phẫu thuật đúng lúc. Chăm sóc đúng cách và theo dõi sức khỏe định kỳ sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc phải vấn đề này, đảm bảo mèo cưng của bạn luôn khỏe mạnh và vui vẻ.