Mèo bị ho và nôn: Nguyên nhân, Triệu chứng & Chăm sóc

Tình trạng Mèo Bị Ho Và Nôn là một trong những dấu hiệu đáng lo ngại mà chủ nuôi thường gặp phải. Việc mèo có biểu hiện vừa ho vừa nôn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những vấn đề nhỏ như búi lông cho đến các bệnh lý nghiêm trọng cần được can thiệp y tế ngay lập tức. Hiểu rõ các nguyên nhân tiềm ẩn, nhận biết đúng các triệu chứng đi kèm và biết cách xử lý kịp thời là vô cùng quan trọng để đảm bảo sức khỏe và sự an toàn cho người bạn bốn chân của bạn. Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích chi tiết về tình trạng này, cung cấp cho bạn những kiến thức cần thiết để chăm sóc mèo yêu một cách tốt nhất.

Mối liên hệ giữa Ho và Nôn ở Mèo

Ho và nôn là hai triệu chứng phổ biến ở mèo, và chúng thường có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Ho là một phản xạ tự nhiên giúp loại bỏ các chất kích thích hoặc vật thể lạ ra khỏi đường hô hấp. Tuy nhiên, những cơn ho mạnh hoặc kéo dài có thể kích thích phản xạ nôn. Ngược lại, các vấn đề về đường tiêu hóa gây nôn cũng có thể gây kích thích hoặc chèn ép lên đường hô hấp, dẫn đến ho.

Trong nhiều trường hợp, đặc biệt là với búi lông, hành động ho hoặc khạc có thể trông rất giống với việc cố gắng nôn, và thường kết thúc bằng việc mèo nôn ra búi lông hoặc chất lỏng (mật, bọt trắng). Tuy nhiên, không phải lúc nào ho và nôn cũng liên quan trực tiếp đến búi lông; chúng có thể là dấu hiệu của các bệnh lý riêng biệt ở hệ hô hấp và hệ tiêu hóa, hoặc thậm chí là các bệnh toàn thân ảnh hưởng đến cả hai hệ thống này.

Việc phân biệt được mèo đang thực sự ho hay chỉ đơn giản là cố gắng nôn (chẳng hạn như do búi lông) là bước đầu tiên quan trọng để xác định nguyên nhân. Một cơn ho thường có âm thanh đặc trưng, giống như mèo đang cố gắng tống thứ gì đó ra khỏi cổ họng hoặc đường thở. Nôn thật sự liên quan đến việc đẩy nội dung từ dạ dày ra ngoài. Đôi khi, ranh giới này khá mờ nhạt, và cả hai hành vi có thể xảy ra gần nhau.

Hiểu được mối liên hệ phức tạp này giúp chủ nuôi cung cấp thông tin chính xác hơn cho bác sĩ thú y, từ đó hỗ trợ quá trình chẩn đoán và điều trị hiệu quả. Không nên coi nhẹ tình trạng mèo vừa ho vừa nôn, đặc biệt nếu các triệu chứng này diễn ra thường xuyên, dữ dội hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường khác.

Các Nguyên nhân Gây ho ở Mèo

Ho ở mèo có thể là triệu chứng của nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau, từ nhẹ đến nặng. Việc xác định chính xác nguyên nhân gây ho là rất quan trọng để đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Các Bệnh về Đường Hô hấp trên

Viêm đường hô hấp trên, thường do virus (như Feline Herpesvirus, Feline Calicivirus) hoặc vi khuẩn (như Chlamydia, Mycoplasma) gây ra, là một nguyên nhân phổ biến khiến mèo ho. Các triệu chứng khác thường đi kèm bao gồm hắt hơi, sổ mũi, chảy nước mắt, viêm kết mạc (mắt đỏ và sưng), sốt, giảm ăn và mệt mỏi. Ho trong trường hợp này có thể là do chất nhầy chảy xuống đường thở hoặc do viêm nhiễm lan xuống khí quản.

Viêm mũi, viêm xoang mãn tính cũng có thể dẫn đến ho do dịch tiết từ mũi chảy xuống họng, gây kích ứng. Mặc dù các bệnh này thường không gây nôn trực tiếp, nhưng sự khó chịu, phản xạ nuốt dịch nhầy hoặc cố gắng làm sạch đường thở có thể gián tiếp dẫn đến hành động giống như nôn hoặc thực sự nôn ra chất nhầy.

Các Bệnh về Đường Hô hấp dưới

Ho thường là triệu chứng chính của các bệnh ảnh hưởng đến phế quản và phổi.

• Hen suyễn ở mèo (Feline Asthma): Đây là một bệnh viêm đường thở mãn tính, tương tự như hen suyễn ở người. Mèo bị hen suyễn thường có những cơn ho khan, thở khò khè, khó thở (lúc thở ra), và đôi khi ngồi xổm với cổ duỗi thẳng để cố gắng lấy không khí. Các cơn ho dữ dội có thể khiến mèo nôn ra bọt trắng hoặc chất lỏng. Hen suyễn có thể được kích hoạt bởi các chất gây dị ứng trong môi trường như bụi, phấn hoa, khói thuốc, hóa chất tẩy rửa.
• Viêm phế quản mãn tính: Tình trạng viêm và sưng lớp niêm mạc của phế quản kéo dài. Điều này dẫn đến sự tăng tiết chất nhầy và làm hẹp đường thở, gây ho mãn tính (thường là ho ẩm) và khó thở.
• Viêm phổi (Pneumonia): Nhiễm trùng hoặc viêm túi khí trong phổi. Viêm phổi có thể do vi khuẩn, virus, nấm, hoặc hít phải dị vật/chất lỏng. Triệu chứng bao gồm ho (thường là ho ẩm, sâu), khó thở, sốt, mệt mỏi, chán ăn. Tình trạng ho và khó chịu ở đường hô hấp có thể kích thích phản xạ nôn.
• Giun tim (Heartworm Disease): Mặc dù phổ biến hơn ở chó, giun tim cũng có thể gây bệnh ở mèo. Giun tim sống trong động mạch phổi và tim, gây viêm và tổn thương. Triệu chứng ở mèo thường không rõ ràng và có thể bao gồm ho mãn tính, khó thở, nôn mửa không giải thích được, sụt cân, và đôi khi là đột tử. Ho và nôn là hai trong số các triệu chứng lâm sàng phổ biến nhất của bệnh giun tim ở mèo.
• Dị vật trong đường thở: Mèo có thể hít phải các vật nhỏ như hạt cỏ, mảnh vụn thức ăn vào khí quản hoặc phế quản. Cơ thể sẽ phản ứng bằng cách ho dữ dội để cố gắng tống dị vật ra ngoài. Cơn ho này có thể rất mạnh và gây kích thích nôn.
• Ung thư phổi: Các khối u trong phổi hoặc đường hô hấp cũng có thể gây ho mãn tính. Tùy thuộc vào vị trí và kích thước của khối u, mèo cũng có thể có các triệu chứng khác như khó thở, sụt cân, chán ăn, và mệt mỏi.

Kích ứng từ Môi trường

Hít phải các chất kích ứng trong không khí là một nguyên nhân phổ biến gây ho ở mèo. Điều này bao gồm khói thuốc lá, mùi hóa chất từ chất tẩy rửa, nước hoa xịt phòng, bụi từ cát vệ sinh, phấn hoa, nấm mốc… Những chất này gây viêm và kích ứng đường thở, dẫn đến ho. Ho do kích ứng môi trường thường không trực tiếp gây nôn, nhưng nếu mèo có phản ứng hô hấp dữ dội hoặc cơ địa nhạy cảm (như hen suyễn), ho có thể gây nôn.

Các Nguyên nhân Gây nôn ở Mèo

Nôn ở mèo cũng là một triệu chứng không đặc hiệu, có thể chỉ ra nhiều vấn đề khác nhau trong cơ thể.

Búi lông (Hairballs)

Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất và thường liên quan đến hành động trông giống như ho hoặc khạc trước khi nôn. Mèo tự liếm lông để làm sạch, và lượng lông này được nuốt vào. Hầu hết lông sẽ đi qua hệ tiêu hóa một cách tự nhiên, nhưng đôi khi, đặc biệt là ở mèo lông dài hoặc những con chải chuốt quá nhiều, lông tích tụ trong dạ dày tạo thành búi lông. Cơ thể mèo cố gắng loại bỏ búi lông này bằng cách nôn ra. Trước khi nôn, mèo thường có biểu hiện khạc, ho khan, hoặc cố gắng rặn, trông rất giống ho. Đây là lý do tại sao mèo bị ho và nôn thường khiến chủ nuôi nghĩ ngay đến búi lông. Búi lông thường có hình trụ dài, đôi khi lẫn với thức ăn hoặc chất lỏng.

Vấn đề Ăn uống

• Ăn quá nhanh hoặc quá nhiều: Khi mèo ăn ngấu nghiến, chúng nuốt không khí cùng với thức ăn, làm căng dạ dày và có thể dẫn đến nôn ngay sau khi ăn.
• Thay đổi chế độ ăn đột ngột: Hệ tiêu hóa của mèo nhạy cảm với sự thay đổi. Việc chuyển đổi thức ăn mới quá nhanh có thể gây kích ứng dạ dày và ruột, dẫn đến nôn.
• Dị ứng hoặc không dung nạp thức ăn: Mèo có thể bị dị ứng với một số thành phần trong thức ăn (thường là protein). Ngoài nôn, các triệu chứng khác có thể bao gồm tiêu chảy, ngứa da.
• Ăn phải thức ăn ôi thiu hoặc lạ: Ăn phải đồ ăn hỏng hoặc các chất không phải thức ăn có thể gây rối loạn tiêu hóa cấp tính và dẫn đến nôn.

Dị vật hoặc Vật thể lạ

Mèo tò mò và có thể nuốt phải các vật thể không phải thức ăn như dây thun, đồ chơi nhỏ, chỉ khâu, ruy băng… Những vật thể này có thể gây tắc nghẽn một phần hoặc toàn bộ đường ruột, gây kích ứng hoặc tổn thương niêm mạc ống tiêu hóa. Nôn là triệu chứng phổ biến nhất của tắc nghẽn đường ruột, thường kèm theo chán ăn, lờ đờ, đau bụng và không đi ngoài được. Tắc nghẽn hoàn toàn là trường hợp khẩn cấp cần phẫu thuật ngay lập tức.

Ký sinh trùng đường ruột

Giun tròn, giun móc, hoặc các loại ký sinh trùng khác sống trong đường ruột có thể gây kích ứng, viêm và rối loạn hấp thu, dẫn đến nôn và tiêu chảy. Nhiễm ký sinh trùng nặng, đặc biệt ở mèo con, có thể rất nguy hiểm.

Bệnh Viêm ruột (Inflammatory Bowel Disease – IBD)

IBD là một nhóm các bệnh mãn tính gây viêm niêm mạc đường ruột. Nguyên nhân chính xác chưa rõ, nhưng có thể liên quan đến phản ứng miễn dịch bất thường với vi khuẩn đường ruột hoặc thành phần thức ăn. IBD thường gây nôn mãn tính, tiêu chảy, sụt cân và chán ăn.

Viêm tụy (Pancreatitis)

Viêm tuyến tụy là một tình trạng nghiêm trọng gây viêm tuyến tụy, cơ quan sản xuất enzyme tiêu hóa và insulin. Triệu chứng bao gồm nôn mửa dữ dội, đau bụng (mèo có thể khom lưng hoặc tránh chạm vào bụng), chán ăn, lờ đờ, sốt.

Bệnh về Gan và Thận

Gan và thận đóng vai trò quan trọng trong việc lọc và loại bỏ độc tố ra khỏi cơ thể. Khi các cơ quan này bị bệnh, độc tố tích tụ trong máu (gọi là ure huyết hoặc tăng men gan), có thể gây buồn nôn và nôn mửa. Bệnh thận mãn tính là rất phổ biến ở mèo lớn tuổi và nôn mửa là một trong những triệu chứng lâm sàng thường gặp.

Cường giáp (Hyperthyroidism)

Phổ biến ở mèo lớn tuổi, cường giáp là tình trạng tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone tuyến giáp. Tăng nồng độ hormone này làm tăng tốc độ trao đổi chất, dẫn đến nhiều triệu chứng như sụt cân mặc dù ăn nhiều, tăng hoạt động, khát nước và đi tiểu nhiều, tim đập nhanh, và thường xuyên nôn mửa.

Bệnh tiểu đường (Diabetes Mellitus)

Mặc dù nôn không phải là triệu chứng chính của bệnh tiểu đường ở mèo, nhưng nếu bệnh không được kiểm soát hoặc mèo bị biến chứng ketoacidosis tiểu đường (một tình trạng cấp cứu), nôn mửa có thể xảy ra.

Nhiễm độc hoặc Ngộ độc

Ăn phải cây độc, hóa chất gia dụng, thuốc men (ngay cả thuốc dành cho người với liều lượng nhỏ), hoặc các chất độc khác là nguyên nhân phổ biến và nguy hiểm gây nôn mửa cấp tính ở mèo. Các triệu chứng khác phụ thuộc vào loại độc chất nhưng có thể bao gồm co giật, run rẩy, suy nhược, khó thở…

Các Nguyên nhân Khác

Nôn cũng có thể là triệu chứng của viêm phúc mạc nhiễm trùng ở mèo (FIP), bệnh về thần kinh ảnh hưởng đến trung tâm nôn ở não, hoặc tác dụng phụ của một số loại thuốc.

Khi Ho và Nôn Cùng Xảy ra: Tìm hiểu Sự kết hợp

Khi mèo vừa ho vừa nôn, điều này có thể gợi ý một số khả năng cụ thể hơn, liên quan đến mối liên hệ đã nêu ở trên:

1. Búi lông: Đây là trường hợp điển hình nhất. Mèo ho/khạc để cố gắng đẩy búi lông lên, và hành động này cuối cùng dẫn đến nôn ra búi lông.
2. Kích ứng Đường hô hấp Gây Nôn: Các cơn ho dữ dội do hen suyễn, viêm phế quản, hoặc dị vật đường thở có thể kích thích phản xạ nôn. Mèo có thể nôn ra chất lỏng, bọt trắng hoặc mật sau một trận ho.
3. Bệnh Toàn thân Ảnh hưởng đến Cả Hai Hệ thống: Một số bệnh như bệnh giun tim, viêm phúc mạc nhiễm trùng (FIP), hoặc các bệnh hệ thống nặng khác có thể gây ra cả triệu chứng hô hấp (ho, khó thở) và tiêu hóa (nôn, chán ăn).
4. Nôn Gây Kích ứng Đường Thở: Mặc dù ít phổ biến hơn, việc nôn thường xuyên hoặc nôn với số lượng lớn có thể làm chất nôn trào ngược lên đường thở, gây viêm hoặc hít phải một lượng nhỏ, dẫn đến ho.
5. Căng thẳng hoặc Lo lắng: Ở một số mèo nhạy cảm, căng thẳng hoặc lo lắng tột độ có thể biểu hiện cả bằng các triệu chứng về thể chất, bao gồm ho (có thể là ho khan, giống như mèo bị nghẹn) và nôn mửa.

Điều quan trọng là phải xem xét các triệu chứng đi kèm khác (nếu có) và tần suất, mức độ của các cơn ho và nôn để giúp thu hẹp phạm vi chẩn đoán.

Triệu chứng đi kèm cần Lưu ý

Để giúp bác sĩ thú y chẩn đoán chính xác tình trạng mèo bị ho và nôn, chủ nuôi cần quan sát và ghi lại các triệu chứng khác mà mèo có thể có, bao gồm:

• Loại ho: Ho khan (giống tiếng khạc, rặn), ho ẩm (có tiếng chất lỏng), ho liên tục, ho theo cơn, ho vào ban đêm.
• Loại chất nôn: Thức ăn chưa tiêu, thức ăn đã tiêu hóa một phần, bọt trắng, chất lỏng vàng/xanh (mật), búi lông, máu, dị vật.
• Tần suất và thời gian nôn/ho: Xảy ra thường xuyên hay không, chỉ sau khi ăn, vào ban đêm, sau khi hoạt động mạnh?
• Thái độ và Mức độ hoạt động: Mèo có lờ đờ, mệt mỏi, giảm chơi đùa không?
• Sự thay đổi trong ăn uống: Mèo có chán ăn, bỏ bữa, hoặc sụt cân không?
• Thở: Mèo có thở nhanh, thở gấp, thở khò khè, hoặc khó thở không? (Dấu hiệu thở khò khè thường rõ nhất khi thở ra ở mèo bị hen suyễn).
• Các triệu chứng khác: Hắt hơi, sổ mũi, chảy nước mắt, đi ngoài bất thường (tiêu chảy, táo bón), sưng bụng, đau khi chạm vào người, thay đổi hành vi đi vệ sinh.
• Lịch sử y tế: Mèo đã được tiêm phòng và tẩy giun đầy đủ chưa? Mèo có tiền sử bệnh lý gì không? Mèo có tiếp xúc với mèo khác bị bệnh không? Môi trường sống của mèo (trong nhà hoàn toàn hay có ra ngoài).

Việc cung cấp càng nhiều thông tin chi tiết cho bác sĩ thú y sẽ giúp quá trình chẩn đoán được nhanh chóng và chính xác hơn. Nếu có thể, hãy quay video cảnh mèo ho và nôn để bác sĩ xem.

Khi nào cần Đưa Mèo đến Bác sĩ Thú y?

Không phải mọi trường hợp mèo ho và nôn đều là tình trạng cấp cứu, nhưng có những dấu hiệu “đèn đỏ” mà chủ nuôi không nên bỏ qua và cần đưa mèo đến phòng khám thú y ngay lập tức:

• Khó thở: Đây là dấu hiệu nguy hiểm nhất. Nếu mèo thở gấp, thở hổn hển, miệng há ra để thở, lưỡi hoặc nướu chuyển màu xanh tím, hoặc có vẻ như đang cố gắng rất nhiều để lấy không khí, hãy đưa mèo đi cấp cứu ngay lập tức.
• Nôn liên tục và dữ dội: Nôn nhiều lần trong thời gian ngắn có thể dẫn đến mất nước và mất cân bằng điện giải nghiêm trọng.
• Nôn ra máu: Chất nôn có màu đỏ tươi hoặc nâu như bã cà phê là dấu hiệu xuất huyết trong đường tiêu hóa.
• Ho ra máu: Máu lẫn trong chất ho hoặc chất nôn liên quan đến đường hô hấp.
• Sụt lờ đờ hoặc suy sụp nhanh chóng: Mèo đột nhiên rất yếu, không phản ứng hoặc khó di chuyển.
• Đau bụng: Mèo rên rỉ, tránh chạm vào bụng, khom lưng hoặc có các dấu hiệu khó chịu.
• Nghi ngờ nuốt phải dị vật hoặc chất độc: Nếu bạn thấy mèo nuốt thứ gì đó bất thường hoặc có khả năng tiếp xúc với hóa chất/cây độc.
• Sốt cao hoặc hạ thân nhiệt đột ngột.
• Nôn và tiêu chảy ra máu hoặc rất lỏng.
• Tình trạng ho và nôn kéo dài hoặc trở nên tồi tệ hơn theo thời gian.
• Mèo con hoặc mèo già có triệu chứng: Hệ miễn dịch của chúng thường yếu hơn và dễ bị suy sụp nhanh.

Ngay cả khi các triệu chứng không quá nghiêm trọng như trên, nếu tình trạng ho và nôn diễn ra thường xuyên (ví dụ: vài lần một tuần) hoặc kèm theo sụt cân, chán ăn, mệt mỏi, bạn vẫn nên đưa mèo đến gặp bác sĩ thú y để được khám và tư vấn. Không nên tự ý chẩn đoán hoặc dùng thuốc cho mèo tại nhà.

Chẩn đoán tình trạng Mèo bị ho và nôn tại Phòng khám Thú y

Khi bạn đưa mèo đến phòng khám thú y vì tình trạng ho và nôn, bác sĩ sẽ bắt đầu bằng việc hỏi bạn rất nhiều câu hỏi về lịch sử bệnh của mèo, chế độ ăn uống, môi trường sống, các triệu chứng bạn đã quan sát được, và tần suất/mức độ của các triệu chứng đó. Hãy chuẩn bị sẵn sàng để cung cấp thông tin chi tiết nhất có thể.

Sau đó, bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng kỹ lưỡng cho mèo. Việc khám này bao gồm kiểm tra tổng thể trạng, nghe tim và phổi, kiểm tra khoang miệng và cổ họng, sờ nắn bụng để phát hiện các dấu hiệu bất thường như khối u, dị vật, hoặc đau.

Dựa trên thông tin thu thập được từ lịch sử bệnh và khám lâm sàng, bác sĩ có thể đề xuất các xét nghiệm chẩn đoán bổ sung để xác định nguyên nhân gây ra tình trạng mèo bị ho và nôn. Các xét nghiệm này có thể bao gồm:

1. Xét nghiệm máu tổng quát (CBC) và hóa sinh máu: Giúp đánh giá tình trạng sức khỏe tổng thể, phát hiện dấu hiệu nhiễm trùng, viêm, thiếu máu, kiểm tra chức năng gan, thận, tụy và các cơ quan khác. Kết quả xét nghiệm máu có thể chỉ ra các bệnh hệ thống như bệnh thận, bệnh gan, tiểu đường, cường giáp (cần xét nghiệm hormone T4 để xác định cường giáp).
2. Xét nghiệm phân: Để tìm kiếm ký sinh trùng đường ruột (giun, sán) là nguyên nhân gây nôn.
3. Chụp X-quang ngực và bụng: X-quang ngực giúp kiểm tra phổi (viêm phổi, hen suyễn, khối u), tim (bệnh tim có thể gây ho), và đường thở lớn. X-quang bụng giúp kiểm tra dạ dày, ruột (phát hiện dị vật, tắc nghẽn, khối u) và các cơ quan nội tạng khác (gan, thận, tụy).
4. Siêu âm bụng: Cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về các cơ quan nội tạng trong bụng, giúp phát hiện viêm tụy, IBD, khối u, dị vật nhỏ không thấy rõ trên X-quang, hoặc các bất thường khác.
5. Xét nghiệm giun tim: Đặc biệt quan trọng ở những khu vực có tỷ lệ mắc bệnh giun tim cao.
6. Xét nghiệm các bệnh truyền nhiễm: Xét nghiệm tìm virus gây viêm đường hô hấp (như Feline Herpesvirus, Feline Calicivirus), virus gây suy giảm miễn dịch ở mèo (FIV) và virus gây bệnh bạch cầu ở mèo (FeLV) có thể cần thiết, đặc biệt ở mèo con hoặc mèo có hệ miễn dịch suy yếu.
7. Nội soi: Trong trường hợp nghi ngờ có dị vật trong đường thở hoặc đường tiêu hóa, hoặc cần lấy mẫu sinh thiết (ví dụ: để chẩn đoán IBD, khối u), bác sĩ có thể chỉ định nội soi phế quản hoặc nội soi đường tiêu hóa.
8. Xét nghiệm nước tiểu: Để đánh giá chức năng thận và phát hiện các bệnh lý khác của hệ tiết niệu có thể ảnh hưởng đến toàn thân.

Quá trình chẩn đoán có thể cần thời gian và nhiều loại xét nghiệm khác nhau tùy thuộc vào mức độ phức tạp của các triệu chứng và kết quả ban đầu. Hãy kiên nhẫn và làm theo hướng dẫn của bác sĩ thú y.

Điều trị tình trạng Mèo bị ho và nôn

Phương pháp điều trị tình trạng mèo bị ho và nôn hoàn toàn phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh đã được chẩn đoán. Không có một phương pháp điều trị chung cho tất cả các trường hợp. Dưới đây là một số ví dụ về cách điều trị dựa trên các nguyên nhân phổ biến:

• Búi lông: Điều trị bao gồm sử dụng các loại gel hoặc thuốc đặc biệt giúp búi lông đi qua đường tiêu hóa dễ dàng hơn. Chủ nuôi cũng sẽ được khuyên chải lông cho mèo thường xuyên hơn và sử dụng thức ăn chuyên dụng cho búi lông hoặc các sản phẩm bổ sung chất xơ.
• Viêm đường hô hấp trên (do virus/vi khuẩn): Điều trị thường tập trung vào hỗ trợ nâng cao sức đề kháng và kiểm soát triệu chứng. Nếu do vi khuẩn, bác sĩ sẽ kê đơn kháng sinh. Hỗ trợ chăm sóc bao gồm giữ ấm, vệ sinh mắt/mũi, kích thích mèo ăn uống (sưởi ấm thức ăn để tăng mùi thơm), và có thể cần truyền dịch nếu mèo bị mất nước.
• Hen suyễn hoặc Viêm phế quản mãn tính: Điều trị thường bao gồm sử dụng các loại thuốc chống viêm (corticosteroid) để giảm sưng và viêm đường thở, và/hoặc thuốc giãn phế quản để mở rộng đường thở. Thuốc có thể dạng viên, tiêm hoặc dùng qua máy xông khí dung (inhaler), phương pháp dùng inhaler thường hiệu quả và ít tác dụng phụ toàn thân hơn. Việc xác định và loại bỏ các chất gây dị ứng trong môi trường sống cũng rất quan trọng.
• Viêm phổi: Điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân (vi khuẩn, virus, nấm). Thường bao gồm kháng sinh (đối với nhiễm khuẩn), thuốc long đờm, và chăm sóc hỗ trợ như oxy liệu pháp (nếu khó thở nặng), truyền dịch, và vật lý trị liệu lồng ngực.
• Giun tim: Việc điều trị giun tim ở mèo rất phức tạp và có rủi ro cao hơn ở chó. Thông thường, bác sĩ sẽ tập trung vào kiểm soát các triệu chứng hô hấp và tiêu hóa bằng thuốc, hạn chế vận động của mèo. Thuốc diệt giun tim trưởng thành ít được sử dụng do nguy cơ gây sốc và tắc nghẽn mạch máu. Quan trọng là phòng ngừa giun tim bằng thuốc hàng tháng.
• Dị vật đường thở hoặc đường tiêu hóa: Cần can thiệp để loại bỏ dị vật. Điều này có thể thực hiện bằng nội soi nếu dị vật ở vị trí thuận lợi, hoặc bằng phẫu thuật trong trường hợp dị vật nằm sâu hoặc gây tắc nghẽn.
• Nhiễm ký sinh trùng đường ruột: Điều trị bằng thuốc tẩy giun phù hợp theo chỉ định của bác sĩ thú y. Cần tuân thủ lịch tẩy giun định kỳ để phòng ngừa tái nhiễm.
• Viêm ruột (IBD): Điều trị thường bao gồm thay đổi chế độ ăn sang loại thức ăn dễ tiêu hóa hoặc thủy phân, sử dụng thuốc chống viêm (corticosteroid) để kiểm soát phản ứng miễn dịch, và có thể cần thêm thuốc ức chế miễn dịch hoặc kháng sinh đặc biệt trong một số trường hợp.
• Viêm tụy: Điều trị mang tính hỗ trợ, bao gồm giảm đau, truyền dịch để chống mất nước và duy trì cân bằng điện giải, thuốc chống nôn, và có thể cần hỗ trợ dinh dưỡng nếu mèo không ăn.
• Bệnh về Gan/Thận, Cường giáp, Tiểu đường: Điều trị tập trung vào kiểm soát bệnh lý nền bằng thuốc men, chế độ ăn uống đặc biệt và chăm sóc hỗ trợ. Việc kiểm soát tốt bệnh nền sẽ giúp giảm hoặc loại bỏ triệu chứng nôn.
• Nhiễm độc: Điều trị phụ thuộc vào loại độc chất, thời gian mèo tiếp xúc và mức độ nghiêm trọng. Có thể bao gồm gây nôn (nếu thích hợp và kịp thời), rửa dạ dày, sử dụng than hoạt tính để hấp thụ độc tố, truyền dịch, và các liệu pháp hỗ trợ khác cho từng cơ quan bị ảnh hưởng.

Ngoài việc điều trị nguyên nhân gốc, bác sĩ thú y cũng có thể kê đơn thuốc hỗ trợ để giảm triệu chứng ho và nôn trong khi chờ đợi thuốc điều trị nguyên nhân phát huy tác dụng, hoặc trong các trường hợp bệnh mãn tính. Các loại thuốc hỗ trợ có thể bao gồm:

• Thuốc chống nôn (Antiemetics) để giảm buồn nôn và ngăn nôn mửa.
• Thuốc giảm ho (Antitussives) trong trường hợp ho khan làm mèo khó chịu (chỉ dùng khi có chỉ định của bác sĩ).
• Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày.

Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc cho mèo, đặc biệt là các loại thuốc dành cho người, vì chúng có thể rất độc hại đối với mèo. Luôn tham khảo ý kiến của bác sĩ thú y.

Chăm sóc Mèo bị ho và nôn tại nhà

Trong khi chờ đợi kết quả chẩn đoán hoặc trong quá trình điều trị theo chỉ định của bác sĩ thú y, việc chăm sóc mèo tại nhà đúng cách đóng vai trò quan trọng trong việc giúp mèo hồi phục.

• Theo dõi sát sao: Tiếp tục ghi nhận tần suất và tính chất của các cơn ho, nôn và bất kỳ triệu chứng mới nào xuất hiện. Báo cáo kịp thời cho bác sĩ thú y nếu có bất kỳ thay đổi đáng kể nào.
• Đảm bảo mèo được nghỉ ngơi: Hạn chế hoạt động của mèo, đặc biệt là nếu mèo có dấu hiệu khó thở hoặc mệt mỏi. Tạo một không gian yên tĩnh và ấm áp cho mèo nghỉ ngơi.
• Khuyến khích ăn uống và uống nước: Nếu mèo bị nôn nhiều, việc bù nước là cần thiết. Cung cấp nước sạch liên tục. Nếu mèo chán ăn, thử hâm nóng một chút thức ăn ướt để tăng mùi vị, hoặc hỏi bác sĩ về các loại thức ăn phục hồi sức khỏe chuyên dụng cho mèo bệnh. Có thể cần cho ăn bằng ống tiêm nếu mèo hoàn toàn không chịu ăn.
• Tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định thuốc: Cho mèo uống thuốc đúng liều lượng và thời gian theo hướng dẫn của bác sĩ thú y. Nếu gặp khó khăn trong việc cho mèo uống thuốc, hãy hỏi bác sĩ hoặc nhân viên phòng khám cách cho thuốc an toàn và hiệu quả.
• Kiểm soát môi trường:
  • Tránh hút thuốc lá trong nhà hoặc ở gần mèo.
  • Sử dụng chất tẩy rửa, nước hoa, xịt phòng… ở mức tối thiểu và đảm bảo thông thoáng.
  • Nếu mèo nhạy cảm với bụi từ cát vệ sinh, hãy thử chuyển sang loại cát ít bụi hơn hoặc làm từ vật liệu tự nhiên.
• Chăm sóc lông thường xuyên: Đối với mèo lông dài, việc chải lông hàng ngày giúp giảm lượng lông mèo nuốt phải, từ đó hạn chế nguy cơ hình thành búi lông.
• Hỗ trợ loại bỏ búi lông (nếu đó là nguyên nhân): Sử dụng các sản phẩm hỗ trợ loại búi lông theo hướng dẫn của bác sĩ thú y hoặc nhà sản xuất.
• Giảm căng thẳng: Mèo rất nhạy cảm với sự thay đổi và căng thẳng. Cố gắng duy trì môi trường sống ổn định, cung cấp các khu vực an toàn để mèo ẩn náu, và dành thời gian chơi đùa nhẹ nhàng (nếu sức khỏe cho phép) để giúp mèo thư giãn.
• Cách ly (nếu nghi ngờ bệnh truyền nhiễm): Nếu bác sĩ thú y nghi ngờ mèo bị bệnh truyền nhiễm, hãy cách ly mèo bệnh với những con mèo khỏe mạnh khác trong nhà để ngăn chặn sự lây lan.

Việc chăm sóc tại nhà phải luôn dựa trên hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ thú y. Không tự ý thay đổi liều thuốc hoặc ngừng điều trị khi chưa có sự đồng ý của bác sĩ, ngay cả khi các triệu chứng có vẻ đã thuyên giảm.

Phòng ngừa tình trạng Mèo bị ho và nôn

Mặc dù không thể ngăn chặn hoàn toàn mọi trường hợp mèo bị ho và nôn do có rất nhiều nguyên nhân tiềm ẩn, nhưng có những biện pháp phòng ngừa giúp giảm thiểu nguy cơ và duy trì sức khỏe tốt cho mèo:

• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Đưa mèo đến bác sĩ thú y kiểm tra sức khỏe ít nhất mỗi năm một lần (đối với mèo trưởng thành) hoặc hai lần một năm (đối với mèo già). Việc kiểm tra định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn, bao gồm cả các bệnh về đường hô hấp và tiêu hóa, trước khi chúng trở nên nghiêm trọng.
• Tiêm phòng đầy đủ: Tuân thủ lịch tiêm phòng được bác sĩ thú y khuyến cáo để bảo vệ mèo khỏi các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm gây ho và các triệu chứng hô hấp khác, như Feline Herpesvirus và Feline Calicivirus.
• Tẩy giun định kỳ: Thực hiện tẩy giun theo lịch trình được khuyến cáo để loại bỏ các ký sinh trùng đường ruột có thể gây nôn.
• Kiểm soát bọ chét: Bọ chét có thể là vật chủ trung gian cho sán dây, một loại ký sinh trùng đường ruột có thể gây nôn. Sử dụng các sản phẩm kiểm soát bọ chét hiệu quả.
• Chế độ ăn uống chất lượng cao và ổn định: Cho mèo ăn thức ăn chất lượng tốt, cân bằng dinh dưỡng, phù hợp với lứa tuổi và tình trạng sức khỏe của mèo. Tránh thay đổi thức ăn đột ngột. Nếu cần thay đổi, hãy thực hiện từ từ trong khoảng 7-10 ngày bằng cách trộn lượng thức ăn mới tăng dần với thức ăn cũ.
• Quản lý búi lông: Chải lông cho mèo thường xuyên (đặc biệt là mèo lông dài) để loại bỏ lông rụng trước khi mèo nuốt phải. Cung cấp thức ăn chuyên dụng hoặc các sản phẩm bổ sung hỗ trợ đào thải búi lông nếu cần.
• Giữ môi trường sống sạch sẽ và an toàn: Loại bỏ các vật thể nhỏ nguy hiểm mà mèo có thể nuốt phải. Đảm bảo mèo không tiếp cận với hóa chất gia dụng, thuốc men, cây độc.
• Hạn chế mèo ra ngoài: Mèo sống trong nhà có nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm, nhiễm ký sinh trùng, ngộ độc, hoặc bị thương thấp hơn đáng kể so với mèo đi lang thang bên ngoài.
• Theo dõi cân nặng: Duy trì cân nặng lý tưởng cho mèo. Thừa cân hoặc béo phì có thể làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh, bao gồm cả hen suyễn.
• Giảm căng thẳng: Cung cấp môi trường sống phong phú (đồ chơi, trụ cào móng, chỗ leo trèo, chỗ ẩn náu), dành thời gian chơi đùa và tương tác với mèo, và sử dụng các sản phẩm giúp giảm căng thẳng cho mèo (như pheromone tổng hợp) nếu cần thiết.

Bằng cách áp dụng các biện pháp phòng ngừa này, bạn có thể giúp mèo yêu của mình có một cuộc sống khỏe mạnh hơn và giảm bớt những lo lắng không đáng có về các vấn đề sức khỏe như ho và nôn.

Phân biệt Ho và Nôn với các Hành vi khác

Đôi khi, hành vi của mèo có thể bị nhầm lẫn với ho hoặc nôn. Việc phân biệt rõ ràng giúp chủ nuôi mô tả chính xác tình trạng cho bác sĩ thú y.

• Khạc (Hacking): Hành động này thường đi kèm với búi lông, hoặc có thể là dấu hiệu của kích ứng ở họng hoặc đường thở trên. Mèo thường duỗi cổ, hạ thấp đầu và phát ra âm thanh khạc khạc lặp đi lặp lại. Điều này có thể kết thúc bằng việc nôn ra búi lông hoặc chất lỏng, hoặc chỉ đơn giản là hành động không thành công.
• Hắt hơi (Sneezing): Là phản xạ tống chất kích thích ra khỏi mũi. Thường kèm theo sổ mũi, chảy nước mắt. Hắt hơi rất khác với ho, vốn xuất phát từ đường thở dưới.
• Nôn trớ (Regurgitation): Là sự đẩy thức ăn chưa được tiêu hóa đến từ thực quản hoặc dạ dày rất sớm sau khi ăn. Chất nôn trớ thường ở dạng ống, chưa bị biến đổi nhiều, và quá trình này thường diễn ra thụ động, không có sự co bóp mạnh của cơ bụng như khi nôn. Nôn trớ có thể do ăn quá nhanh, các vấn đề về thực quản hoặc dạ dày.
• Tiếng khịt mũi (Reverse Sneezing): Ít phổ biến ở mèo hơn chó, đây là một loạt các lần hít vào đột ngột, nhanh và mạnh qua mũi, gây ra âm thanh khịt khịt hoặc rít lên. Thường xảy ra khi mèo bị kích ứng mũi hoặc họng. Không phải là ho hay nôn.
• Nghẹn (Choking): Nếu mèo thực sự bị nghẹn do dị vật mắc kẹt trong đường thở, chúng sẽ có biểu hiện ho dữ dội, hoảng loạn, cố gắng dùng chân cào vào miệng, khó thở nghiêm trọng. Đây là tình huống khẩn cấp cần được can thiệp ngay lập tức.

Việc mô tả chính xác hành vi của mèo cho bác sĩ thú y (thậm chí quay video) là vô cùng hữu ích để giúp bác sĩ phân biệt các khả năng này và đưa ra chẩn đoán phù hợp.

Tầm quan trọng của Chế độ dinh dưỡng và Quản lý Stress

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong sức khỏe tổng thể của mèo, bao gồm cả sức khỏe hô hấp và tiêu hóa. Thức ăn chất lượng cao, dễ tiêu hóa có thể giúp giảm nguy cơ nôn do nhạy cảm thức ăn hoặc các vấn đề tiêu hóa khác. Đối với mèo có xu hướng hình thành búi lông, thức ăn giàu chất xơ hoặc có công thức hỗ trợ tiêu hóa búi lông là cần thiết. Trong trường hợp mèo mắc các bệnh mãn tính như IBD, bệnh thận, hoặc cường giáp, chế độ ăn chuyên biệt theo chỉ định của bác sĩ thú y là một phần không thể thiếu của quá trình điều trị.

Quản lý căng thẳng cũng có ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe của mèo. Stress có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến mèo dễ mắc bệnh hơn, và thậm chí làm trầm trọng thêm các bệnh lý nền như hen suyễn hoặc IBD. Một môi trường sống ổn định, an toàn, với đủ không gian riêng tư, cơ hội vui chơi và tương tác với chủ có thể giúp giảm mức độ căng thẳng ở mèo. Đối với những con mèo nhạy cảm, việc sử dụng các sản phẩm hỗ trợ giảm căng thẳng như bộ khuếch tán pheromone hoặc bổ sung dinh dưỡng có chứa L-theanine có thể hữu ích. Một số trường hợp mèo nôn mửa không rõ nguyên nhân sau khi loại trừ các bệnh lý thể chất có thể liên quan đến stress hoặc các vấn đề hành vi.

Quan tâm đến cả chế độ ăn uống và sức khỏe tinh thần của mèo là cách tiếp cận toàn diện để phòng ngừa và hỗ trợ điều trị các vấn đề sức khỏe, bao gồm cả tình trạng mèo bị ho và nôn.

Lời khuyên Từ Chuyên gia Thú y (Dưới góc độ thông tin)

Các chuyên gia thú y luôn nhấn mạnh rằng ho và nôn ở mèo không phải là những triệu chứng nên bị bỏ qua. Mặc dù đôi khi chúng có thể do các nguyên nhân tương đối lành tính như búi lông hoặc ăn quá nhanh, nhưng đây cũng là những dấu hiệu phổ biến của các bệnh lý nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng.

Việc tự chẩn đoán qua internet hoặc dựa vào kinh nghiệm của những người nuôi mèo khác có thể dẫn đến chậm trễ trong việc điều trị đúng bệnh, làm tình trạng của mèo trở nên tồi tệ hơn. Mỗi con mèo là một cá thể riêng biệt với lịch sử sức khỏe và phản ứng khác nhau đối với bệnh tật.

Do đó, lời khuyên quan trọng nhất khi bạn nhận thấy mèo bị ho và nôn là hãy đưa mèo đến gặp bác sĩ thú y để được khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bác sĩ thú y có kiến thức chuyên môn và các công cụ chẩn đoán cần thiết để xác định chính xác nguyên nhân gây ra các triệu chứng này, từ đó đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả nhất cho mèo yêu của bạn. Đừng ngần ngại tìm kiếm sự trợ giúp chuyên nghiệp vì đó là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe và kéo dài tuổi thọ cho người bạn đồng hành của mình. Để tìm hiểu thêm về sức khỏe và cách chăm sóc mèo, bạn có thể truy cập MochiCat.vn.

Trong quá trình chờ đợi cuộc hẹn với bác sĩ, hãy cố gắng giữ bình tĩnh, quan sát mèo một cách cẩn thận, và chuẩn bị ghi chú chi tiết về các triệu chứng để cung cấp cho bác sĩ.

Kết luận

Tình trạng mèo bị ho và nôn là một triệu chứng phổ biến nhưng không bao giờ là bình thường nếu xảy ra thường xuyên hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường khác. Có rất nhiều nguyên nhân tiềm ẩn, từ những vấn đề đơn giản như búi lông đến các bệnh lý phức tạp của hệ hô hấp, tiêu hóa hoặc toàn thân. Việc xác định chính xác nguyên nhân là điều kiện tiên quyết để điều trị thành công. Thay vì tự chẩn đoán và điều trị tại nhà, điều quan trọng nhất chủ nuôi cần làm là đưa mèo đến bác sĩ thú y để được thăm khám kỹ lưỡng và thực hiện các xét nghiệm cần thiết. Với sự chăm sóc y tế kịp thời và phù hợp, cùng với chế độ chăm sóc tại nhà đúng cách, mèo của bạn sẽ có cơ hội phục hồi sức khỏe và quay trở lại cuộc sống bình thường. Hãy luôn là người chủ nuôi tỉnh táo và có trách nhiệm đối với sức khỏe của mèo bị ho và nôn và các vấn đề sức khỏe khác của mèo.