Tìm hiểu về bệnh chó dại là một trong những kiến thức thiết yếu mà mọi chủ nuôi cần nắm vững. Đây không chỉ là mối đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng của thú cưng mà còn tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm cao cho con người và cộng đồng. Với bản chất cấp tính và tỷ lệ tử vong gần như 100% khi phát bệnh, việc hiểu rõ về căn bệnh này từ nguyên nhân, triệu chứng, cách lây truyền đến các biện pháp phòng ngừa và xử lý là cực kỳ quan trọng. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện và chuyên sâu, giúp bạn bảo vệ an toàn cho những người bạn bốn chân cũng như chính gia đình mình.
Bệnh Dại Ở Chó Nguy Hiểm Đến Mức Nào?
Bệnh dại, hay còn gọi là Rabies, là một bệnh nhiễm virus cấp tính ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương của động vật máu nóng, bao gồm cả chó và con người. Sự nguy hiểm của bệnh dại nằm ở chỗ nó có thời gian ủ bệnh kéo dài, không có thuốc điều trị đặc hiệu và khi các triệu chứng lâm sàng xuất hiện, tỷ lệ tử vong là 100%. Đây là một trong 12 bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất thế giới theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) bởi khả năng lây truyền từ động vật sang người, gây ra những hậu quả vô cùng thảm khốc.
Tại Việt Nam, bệnh dại vẫn là một vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng lo ngại, với chó là nguồn truyền bệnh chính chiếm 96-97% các ca mắc bệnh ở người. Tỷ lệ tiêm phòng vắc-xin cho chó hàng năm còn thấp ở nhiều địa phương, tạo điều kiện cho virus dại tiếp tục lưu hành và gây ra các ổ dịch. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chủ động tìm hiểu về bệnh chó dại và thực hiện các biện pháp phòng ngừa một cách nghiêm túc.
Nguồn Gốc và Đặc Điểm Của Virus Gây Bệnh Dại
Nguyên nhân chính gây ra bệnh dại ở chó là do virus dại (Rabies virus) thuộc giống Lyssavirus, họ Rhabdoviridae. Đây là một loại virus có cấu trúc hình viên đạn đặc trưng. Virus dại có sức đề kháng tương đối yếu với các yếu tố môi trường bên ngoài:
- Nhiệt độ: Dễ bị bất hoạt ở nhiệt độ cao. Chúng chết trong vòng 6 phút ở 60°C và chỉ 1 phút ở 100°C. Ở 56°C, virus có thể bị bất hoạt.
- Môi trường lạnh: Có khả năng tồn tại lâu hơn trong điều kiện lạnh. Virus có thể sống sót từ vài tuần đến 12 tháng ở 4°C và từ 3-4 năm dưới 0°C.
- Chất sát khuẩn: Nhạy cảm với các chất sát khuẩn thông thường như cồn 70%, i-ốt, xà phòng.
Khả năng tồn tại lâu trong nước bọt của chó bị nhiễm bệnh (1-2 tuần ở nhiệt độ thường) là yếu tố khiến việc lây truyền trở nên dễ dàng nếu không phát hiện và phòng ngừa kịp thời.
Có hai chủng virus dại chính được phân loại:
- Virus dại đường phố (Street virus): Là chủng virus tự nhiên tồn tại trong động vật bị bệnh dại. Chúng gây bệnh với thời gian ủ bệnh và triệu chứng lâm sàng không cố định, phụ thuộc vào nhiều yếu tố.
- Virus dại cố định (Fixed virus): Là chủng virus dại đã được nuôi cấy và thích nghi trong phòng thí nghiệm, thường trên thỏ. Quá trình này làm giảm hoặc mất độc lực của virus, khiến chúng không còn khả năng gây bệnh dại nhưng vẫn giữ được kháng nguyên đặc trưng. Vì vậy, virus dại cố định được sử dụng rộng rãi để sản xuất vắc-xin phòng bệnh dại.
Việc hiểu rõ về đặc tính của virus dại giúp chúng ta có cái nhìn khoa học hơn về cách virus tồn tại và lây lan, từ đó đưa ra các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.
Cơ Chế Lây Truyền Bệnh Dại Ở Chó
Bệnh dại có thể lây truyền qua nhiều con đường, chủ yếu liên quan đến nước bọt của động vật mắc bệnh. Việc nắm rõ các con đường này giúp chủ nuôi nâng cao cảnh giác và bảo vệ thú cưng của mình:
- Qua vết cắn hoặc vết thương hở: Đây là con đường lây truyền phổ biến nhất. Khi một con chó khỏe mạnh bị cắn bởi một động vật mắc bệnh dại, virus trong nước bọt của động vật bệnh sẽ xâm nhập vào cơ thể qua vết thương. Ngay cả những vết cào hoặc liếm vào vết thương hở của chó cũng có thể là con đường lây nhiễm.
- Tiếp xúc trực tiếp với nước bọt: Virus dại có thể xâm nhập qua niêm mạc mắt, mũi, miệng hoặc qua các vết trầy xước nhỏ trên da khi chó tiếp xúc trực tiếp với nước bọt của động vật mắc dại. Ví dụ, chó có thể bị nhiễm bệnh khi liếm nước bọt dính trên bề mặt từ một con vật bị dại.
Virus dại chỉ gây bệnh cho động vật máu nóng, bao gồm chó, mèo, chồn, cáo, dơi và con người. Sau khi xâm nhập vào cơ thể chó, virus không trực tiếp gây ra triệu chứng ngay lập tức. Chúng bắt đầu nhân lên tại vị trí vết cắn hoặc trong mô cơ lân cận, sau đó di chuyển chậm rãi theo các dây thần kinh ngoại biên để tiến đến hệ thần kinh trung ương (não và tủy sống). Quá trình này gây ra viêm màng não, tổn thương hành não và tủy sống, dẫn đến các triệu chứng lâm sàng đặc trưng của bệnh dại.
Từ hệ thần kinh trung ương, virus tiếp tục theo đường dây thần kinh đến các tuyến nước bọt và các cơ quan khác, nơi chúng nhân lên và được bài tiết ra ngoài qua nước bọt. Đáng chú ý, virus có thể xuất hiện trong nước bọt của chó mắc bệnh khoảng 3-10 ngày trước khi chó bắt đầu có những biểu hiện lâm sàng rõ ràng. Điều này tạo ra một khoảng thời gian nguy hiểm khi chó có thể truyền bệnh mà không có dấu hiệu rõ rệt, làm tăng nguy cơ lây nhiễm cho các động vật khác và con người.
Các Giai Đoạn và Triệu Chứng Của Bệnh Dại Ở Chó
Để tìm hiểu về bệnh chó dại một cách toàn diện, việc nhận biết các giai đoạn và triệu chứng là cực kỳ quan trọng. Sự thay đổi trong hành vi và sức khỏe của chó có thể là dấu hiệu cảnh báo, giúp chủ nuôi kịp thời hành động để ngăn chặn sự lây lan của bệnh. Bệnh dại thường tiến triển qua ba giai đoạn chính: ủ bệnh, tiền lâm sàng và toàn phát.
Giai đoạn ủ bệnh (Incubation Period)
Đây là thời kỳ từ khi virus xâm nhập vào cơ thể cho đến khi xuất hiện triệu chứng lâm sàng đầu tiên. Trong giai đoạn này, chó hoàn toàn khỏe mạnh và không có bất kỳ biểu hiện bất thường nào.
- Thời gian ủ bệnh: Rất biến động, có thể kéo dài từ 7 ngày đến vài tháng, thậm chí lên đến một năm trong một số trường hợp hiếm gặp. Thời gian này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:
- Vị trí vết cắn: Vết cắn gần hệ thần kinh trung ương (ví dụ: ở đầu, mặt, cổ) thường có thời gian ủ bệnh ngắn hơn.
- Lượng virus và độc lực: Lượng virus xâm nhập vào cơ thể càng nhiều và độc lực càng cao thì thời gian ủ bệnh càng rút ngắn.
- Tuổi và sức đề kháng của chó: Chó con hoặc chó có sức đề kháng yếu thường có thời gian ủ bệnh ngắn hơn và bệnh tiến triển nhanh hơn. Trung bình, thời gian ủ bệnh ở chó là khoảng 10 ngày đến 3 tuần.
- Đặc điểm: Trong giai đoạn này, virus đang nhân lên tại vị trí vết cắn và di chuyển dần về não. Việc chẩn đoán bệnh dại trong thời kỳ này là vô cùng khó khăn vì không có dấu hiệu rõ ràng. Tuy nhiên, chó đã có thể mang virus trong nước bọt và có khả năng lây truyền bệnh trước khi phát bệnh lâm sàng vài ngày.
Giai đoạn tiền lâm sàng (Prodromal Stage)
Giai đoạn này thường kéo dài từ 2 đến 3 ngày và có thể dễ bị nhầm lẫn với các bệnh khác hoặc những thay đổi hành vi thông thường.
- Thay đổi hành vi:
- Dễ kích động hoặc lo lắng hơn: Chó có thể trở nên bồn chồn, dễ giật mình bởi tiếng động hoặc ánh sáng.
- Thay đổi thói quen sinh hoạt: Có thể trở nên tách biệt, lẩn trốn vào các góc tối hoặc ngược lại, bám víu chủ một cách bất thường.
- Kích ứng tại vết cắn: Chó có thể liếm, cắn hoặc gãi liên tục vào vị trí vết cắn cũ, gây rụng lông hoặc chảy máu.
- Phản ứng kỳ lạ: Đôi khi, chó có thể đớp vào không khí như thể có côn trùng hoặc vật thể nào đó trước mặt.
- Dấu hiệu thể chất nhẹ: Sốt nhẹ, đồng tử giãn nở, phản xạ ánh sáng kém, thỉnh thoảng có biểu hiện nuốt khó khăn do co thắt cơ họng.
- Khó chẩn đoán: Các biểu hiện này không đặc trưng cho bệnh dại, khiến việc chẩn đoán trong giai đoạn này là một thách thức lớn. Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, chủ nuôi nên đưa chó đến cơ sở thú y để được thăm khám và tư vấn kịp thời.
Giai đoạn phát bệnh (Acute Stage)
Khi virus đã tấn công mạnh vào hệ thần kinh trung ương, các triệu chứng lâm sàng sẽ trở nên rõ rệt và nghiêm trọng hơn, chia thành hai thể chính: thể cuồng và thể liệt (thể câm). Chó có thể biểu hiện cả hai thể hoặc chỉ một trong hai.
Thể cuồng (Furious Rabies)
Chiếm khoảng 25-30% các trường hợp mắc bệnh dại ở chó, thể cuồng là hình thái bệnh dại mà chó trở nên hung dữ và kích động.
- Thay đổi hành vi dữ dội:
- Kích động và hiếu động quá mức: Chó trở nên không thể kiểm soát, chạy rông, cắn phá mọi thứ trên đường đi, tấn công người lạ hoặc thậm chí là chủ nuôi.
- Phản ứng thái quá với kích thích: Chó phản ứng dữ dội với tiếng ồn, ánh sáng, hoặc bất kỳ chuyển động nhỏ nào.
- Hành vi tự cắn xé: Tự cắn hoặc cào vào các vết thương, gây tổn thương nghiêm trọng.
- Tăng tiết nước bọt: Chảy nhiều nước dãi, sùi bọt mép do khó nuốt và co thắt cơ họng.
- Suy giảm thể chất: Chó thường bỏ ăn, uống nước, dẫn đến suy nhược nhanh chóng.
- Liệt dần: Các cơ quan thần kinh dần bị tổn thương dẫn đến liệt. Thường bắt đầu từ liệt hàm dưới và lưỡi, khiến lưỡi thè ra ngoài, miệng hở, nước dãi chảy không ngừng. Sau đó, liệt lan rộng đến các chi, gây khó khăn trong di chuyển.
- Tử vong: Chó thường chết trong vòng 3-7 ngày sau khi xuất hiện triệu chứng lâm sàng đầu tiên, do suy hô hấp, kiệt sức và tổn thương thần kinh nghiêm trọng.
Thể liệt hay thể câm (Paralytic Rabies / Dumb Rabies)
Thể liệt chiếm đa số các trường hợp bệnh dại ở chó (khoảng 70-75%). Trái ngược với thể cuồng, chó ở thể này thường trở nên trầm lặng, ít hoặc không có biểu hiện hung dữ.
- Hành vi trầm uất: Chó buồn bã, ủ rũ, hay trốn vào góc khuất, tránh né mọi người trong gia đình. Chúng có thể trở nên xa lánh hoặc tỏ ra sợ hãi.
- Liệt cơ và khó nuốt: Đây là triệu chứng đặc trưng nhất của thể liệt.
- Liệt hàm: Hàm dưới thường bị liệt, khiến miệng luôn mở hờ, lưỡi thè ra ngoài, nước dãi chảy tự do không kiểm soát. Chó không thể ngậm miệng, ăn uống rất khó khăn hoặc không thể ăn uống được.
- Liệt các chi: Liệt có thể bắt đầu từ một phần cơ thể, thường là hai chân sau, sau đó lan dần lên toàn thân. Chó đi lại loạng choạng, khó giữ thăng bằng hoặc hoàn toàn không thể đứng dậy.
- Mất tiếng sủa: Do liệt dây thanh quản, chó chỉ có thể phát ra những tiếng kêu khàn khàn hoặc không thể sủa được.
- Tử vong: Tương tự như thể cuồng, chó ở thể liệt cũng sẽ chết trong vòng vài ngày do suy hô hấp và kiệt sức.
Biểu hiện chó bị dại thể câm, với vẻ mặt buồn bã và ủ rũ, cần được tìm hiểu và theo dõi
Các triệu chứng của bệnh dại rất đa dạng và phức tạp, dễ gây nhầm lẫn với các bệnh thần kinh khác. Do đó, việc theo dõi sát sao hành vi và sức khỏe của thú cưng, đặc biệt là khi chúng có những thay đổi bất thường, là điều tối quan trọng để kịp thời đưa ra các biện pháp xử lý.
Cách Chẩn Đoán Chính Xác Bệnh Dại Ở Chó
Việc chẩn đoán chính xác bệnh dại ở chó là một thách thức lớn, đặc biệt là khi chó còn sống. Khi có nghi ngờ, điều quan trọng nhất là phải hành động nhanh chóng và cẩn thận để bảo vệ bản thân và những người xung quanh.
Phương Pháp Chẩn Đoán Khi Chó Còn Sống
Thật không may, hiện tại không có phương pháp chẩn đoán đáng tin cậy nào để xác định virus dại ở chó còn sống một cách nhanh chóng và chính xác. Các dấu hiệu lâm sàng (thể cuồng hoặc thể liệt) chỉ mang tính chất gợi ý và có thể bị nhầm lẫn với các bệnh lý thần kinh khác.
- Quan sát và cách ly: Khi nghi ngờ chó có triệu chứng dại, biện pháp đầu tiên và bắt buộc là phải cách ly chó ngay lập tức. Giữ chó trong một lồng riêng biệt, an toàn, tránh tiếp xúc trực tiếp với người và các động vật khác. Theo dõi hành vi của chó trong vòng 10-14 ngày. Nếu chó mắc bệnh dại, các triệu chứng sẽ tiến triển và chó sẽ chết trong vòng thời gian này.
- Thăm khám thú y: Đưa chó đến cơ sở thú y gần nhất. Bác sĩ thú y sẽ đánh giá các triệu chứng lâm sàng và tiền sử tiếp xúc của chó. Tuy nhiên, việc chẩn đoán chỉ dựa trên triệu chứng là không đủ để khẳng định.
Phương Pháp Chẩn Đoán Sau Khi Chó Chết
Phương pháp chẩn đoán xác định virus dại chính xác và đáng tin cậy nhất hiện nay là xét nghiệm mô não của động vật sau khi chết.
- Xét nghiệm kháng thể miễn dịch huỳnh quang trực tiếp (FAT – Fluorescent Antibody Test): Đây là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán bệnh dại. Mẫu mô não (thường là từ cuống não và tiểu não) của chó sẽ được lấy và xử lý để phát hiện kháng nguyên virus dại bằng cách sử dụng kháng thể huỳnh quang đặc hiệu.
- Độ chính xác: Phương pháp này có độ chính xác rất cao, khoảng 98-99%.
- Quy trình: Mẫu não cần được gửi đến các phòng thí nghiệm chuyên biệt. Kết quả thường có trong vòng vài giờ đến vài ngày.
- Xét nghiệm PCR (Polymerase Chain Reaction): Đây là một phương pháp phân tử khác để phát hiện vật liệu di truyền của virus dại trong mô não. PCR có độ nhạy và độ đặc hiệu cao, có thể được sử dụng để xác nhận kết quả FAT hoặc trong các trường hợp nghi ngờ.
- Tiêm truyền qua động vật thí nghiệm (Mouse Inoculation Test – MIT): Phương pháp này ít được sử dụng trong chẩn đoán thường quy do tốn thời gian (kết quả sau khoảng 21 ngày) và chi phí. Mẫu bệnh phẩm được tiêm vào chuột thí nghiệm và quan sát sự phát triển của bệnh dại. Phương pháp này chủ yếu dùng để xác nhận các trường hợp âm tính giả từ FAT hoặc trong nghiên cứu.
Khi chó của bạn chết sau một thời gian có biểu hiện bất thường hoặc không rõ nguyên nhân, đặc biệt nếu có lịch sử tiếp xúc với các động vật khác, việc đăng ký xét nghiệm mẫu não là rất quan trọng. Điều này không chỉ giúp xác định nguyên nhân tử vong của chó mà còn đánh giá nguy cơ phơi nhiễm virus dại cho các thành viên trong gia đình và những người đã tiếp xúc với chó. Để đảm bảo mẫu xét nghiệm có chất lượng tốt nhất, bạn nên giữ nguyên xác của chó và liên hệ với cơ sở thú y để được hướng dẫn cách lấy và bảo quản mẫu an toàn.
Chó Bị Mắc Bệnh Dại Có Cứu Được Không?
Câu trả lời ngắn gọn và đáng tiếc là KHÔNG. Hiện tại, chưa có bất kỳ loại thuốc hay phương pháp điều trị đặc hiệu nào có thể cứu sống một con chó (hoặc bất kỳ động vật hay con người nào) khi đã xuất hiện các triệu chứng lâm sàng của bệnh dại. Một khi virus dại đã tấn công hệ thần kinh trung ương và gây ra các biểu hiện như thay đổi hành vi, liệt, co giật, cái chết là điều không thể tránh khỏi và xảy ra trong vòng vài ngày. Tỷ lệ tử vong là 100%.
Đối với chó bị nghi ngờ mắc bệnh dại và đã cắn người, các cơ quan y tế khuyến cáo việc cách ly và theo dõi trong 10-14 ngày. Nếu chó chết trong thời gian này, mẫu não sẽ được xét nghiệm để xác định bệnh dại. Trong trường hợp chó được xác định dương tính với virus dại, việc an tử (chết nhân đạo) là lựa chọn duy nhất để ngăn chặn sự đau đớn cho chó và loại bỏ nguồn lây nhiễm nguy hiểm cho cộng đồng.
Chính vì tính chất không thể điều trị được của bệnh dại, việc phòng bệnh là biện pháp duy nhất và hiệu quả nhất để bảo vệ thú cưng của bạn. Sự chủ quan và lơ là trong phòng ngừa có thể dẫn đến những hậu quả vô cùng thương tâm và hối tiếc.
Phòng Bệnh Dại Cho Chó Cưng Của Bạn Như Thế Nào?
Phòng bệnh dại là trách nhiệm của mỗi chủ nuôi, không chỉ để bảo vệ chó cưng mà còn để đảm bảo an toàn cho gia đình và cộng đồng. Để tìm hiểu về bệnh chó dại và các biện pháp phòng ngừa hiệu quả, hãy tập trung vào các chiến lược sau:
Tiêm vắc-xin phòng bệnh dại định kỳ
Đây là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất và bắt buộc đối với tất cả chó cưng.
- Lịch tiêm chủng cho chó con:
- Nếu chó mẹ đã được tiêm phòng dại đầy đủ, chó con thường có kháng thể thụ động từ sữa mẹ bảo vệ trong vài tuần đầu đời. Tiêm mũi đầu tiên khi chó con được khoảng 12 tuần (3 tháng tuổi).
- Nếu chó mẹ chưa tiêm phòng hoặc không rõ lịch sử tiêm phòng, có thể cân nhắc tiêm mũi đầu tiên sớm hơn, khoảng 4-6 tuần tuổi, sau đó tiêm mũi nhắc lại theo hướng dẫn của bác sĩ thú y.
- Lịch tiêm nhắc lại: Sau mũi tiêm đầu tiên, chó cần được tiêm nhắc lại hàng năm hoặc theo khuyến nghị của nhà sản xuất vắc-xin và bác sĩ thú y địa phương. Việc tuân thủ lịch tiêm phòng định kỳ là chìa khóa để duy trì miễn dịch bảo vệ cho chó.
- Tầm quan trọng: Vắc-xin giúp cơ thể chó tạo ra kháng thể chống lại virus dại, giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh nếu bị phơi nhiễm. Hãy luôn giữ sổ tiêm chủng của thú cưng để theo dõi và đảm bảo việc tiêm phòng được thực hiện đầy đủ.
Hạn chế cho thú cưng tiếp xúc với nơi có nguy cơ chứa mầm bệnh dại
Kiểm soát môi trường và hành vi của chó là yếu tố quan trọng để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm.
- Giám sát và không thả rông: Luôn giám sát chó của bạn, đặc biệt là khi ở ngoài trời. Không để chó chạy rông tự do mà không có người trông coi. Sử dụng dây xích hoặc rọ mõm khi đưa chó ra ngoài công cộng.
- Tránh tiếp xúc với động vật hoang dã: Không để chó tiếp xúc với động vật hoang dã (chồn, cáo, dơi, sóc…) hoặc chó mèo đi lạc, không rõ nguồn gốc. Đây là những nguồn tiềm ẩn mang virus dại.
- Kiểm soát vết thương: Không để chó liếm vào vết thương hở, vết ghẻ trên người bạn hoặc người khác. Nước bọt của chó có thể chứa vi khuẩn gây bệnh, và nếu chó bị dại, nước bọt đó là nguồn lây nhiễm virus dại nguy hiểm.
- Vệ sinh môi trường sống: Thường xuyên vệ sinh sạch sẽ chuồng nuôi và khu vực sinh hoạt của chó. Sử dụng các dung dịch khử trùng phù hợp để tiêu diệt mầm bệnh.
- Ngăn chặn mua bán chó không rõ nguồn gốc: Tuyệt đối không mua bán, vận chuyển chó từ các vùng đang có dịch dại hoặc không có giấy tờ chứng minh tiêm phòng rõ ràng.
Nâng cao nhận thức của bản thân và cộng đồng
Kiến thức và ý thức cộng đồng là yếu tố then chốt trong công tác phòng chống bệnh dại.
- Tuyên truyền và chia sẻ thông tin: Chủ động tìm hiểu về bệnh chó dại từ các nguồn tin cậy như Mochi Cat và chia sẻ kiến thức này với gia đình, bạn bè, hàng xóm và những chủ nuôi khác. Tham gia các buổi tuyên truyền về phòng chống bệnh dại tại địa phương.
- Khuyến khích tiêm phòng: Phát động thói quen đưa chó đi tiêm phòng định kỳ với các chủ nuôi xung quanh. Hướng dẫn họ tìm đến các cơ sở thú y uy tín để đảm bảo chó được tiêm chủng đúng cách.
- Báo cáo động vật nghi ngờ: Báo cáo ngay cho cơ quan chức năng (cơ sở thú y, trạm kiểm soát động vật) nếu phát hiện chó hoang, chó đi lạc hoặc bất kỳ động vật nào có biểu hiện bất thường nghi ngờ mắc bệnh dại.
Cách Xử Lý Khi Phát Hiện Chó Của Bạn Có Nguy Cơ Bị Mắc Bệnh Dại Hoặc Cắn Người
Khi chó của bạn có nguy cơ mắc bệnh dại hoặc đã cắn người, việc xử lý kịp thời và đúng cách là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe cho mọi người và hạn chế sự lây lan của bệnh.
Khi chó có biểu hiện bất thường hoặc bị động vật khác cắn
- Cách ly chó ngay lập tức: Khi phát hiện chó cưng có những biểu hiện bất thường như quá hưng phấn, hung dữ, buồn bã, ủ rũ, bỏ ăn, hoặc có dấu hiệu liệt, hãy lập tức xích nhốt chó vào một khu vực an toàn, riêng biệt, tránh xa người và các động vật khác.
- Không tiếp xúc trực tiếp: Tránh chạm vào chó bằng tay không. Sử dụng các dụng cụ bảo hộ (găng tay dày, gậy) nếu cần phải di chuyển chó.
- Liên hệ bác sĩ thú y: Đưa chó đến cơ sở thú y gần nhất để được thăm khám, chẩn đoán và tư vấn. Cung cấp đầy đủ thông tin về các triệu chứng và tiền sử tiếp xúc của chó.
- Xử lý vết thương khi chó bị cắn: Nếu chó của bạn bị cắn bởi một động vật khác (đặc biệt là động vật hoang dã hoặc không rõ nguồn gốc), hãy liên hệ ngay với bác sĩ thú y để xử lý vết thương và tiêm vắc-xin phòng dại hoặc tiêm nhắc lại nếu cần. Không tự ý rửa vết thương cho chó nếu không có găng tay bảo hộ để tránh phơi nhiễm.
Khi chó của bạn cắn người
- Kiểm soát chó: Ngay lập tức giữ chó lại và cách ly trong một khu vực an toàn.
- Xử lý vết thương cho người bị cắn: Hướng dẫn người bị cắn rửa sạch vết thương dưới vòi nước chảy với xà phòng trong ít nhất 15 phút. Sau đó, sát trùng bằng cồn 70% hoặc povidone-iodine.
- Đưa người bị cắn đến cơ sở y tế: Khuyến khích người bị cắn đến trung tâm y tế gần nhất để được thăm khám và tư vấn tiêm vắc-xin phòng dại hoặc huyết thanh kháng dại (nếu cần thiết) theo phác đồ của Bộ Y tế.
- Theo dõi chó trong 10-14 ngày: Chó đã cắn người cần được nhốt riêng và theo dõi trong vòng 10-14 ngày. Nếu trong thời gian này, chó có biểu hiện dại hoặc chết, cần thông báo ngay cho cơ sở y tế và cơ quan thú y để tiến hành xét nghiệm mẫu não chó và có biện pháp xử lý kịp thời cho người bị cắn.
- Không giấu giếm thông tin: Việc giấu giếm thông tin về chó cắn người hoặc tình trạng của chó có thể gây hậu quả nghiêm trọng và nguy hiểm cho tính mạng của người bị cắn.
Khi phát hiện chó hoang hoặc động vật đi lạc có biểu hiện dại
- Không tiếp cận: Tuyệt đối không nên một mình tự ý bắt nhốt hoặc cố gắng tiếp cận những con chó hoang hay động vật đi lạc có biểu hiện bất thường giống với triệu chứng của bệnh dại. Chúng có thể rất hung dữ và nguy hiểm.
- Giữ khoảng cách và cảnh báo: Giữ khoảng cách an toàn và cảnh báo những người xung quanh về mối nguy hiểm.
- Báo cáo cho cơ quan chức năng: Gọi điện thoại ngay lập tức cho cơ sở thú y gần nhất hoặc trạm kiểm soát động vật của địa phương để họ có biện pháp chuyên nghiệp để bắt giữ, khoanh vùng và xử lý động vật nghi ngờ mắc bệnh.
Tìm hiểu về bệnh chó dại và các biện pháp ứng phó kịp thời là hành động thể hiện trách nhiệm của chủ nuôi đối với thú cưng và cộng đồng. Hãy luôn ưu tiên sự an toàn và sức khỏe.
Bệnh dại ở chó là một mối đe dọa nghiêm trọng và không thể chủ quan. Việc tìm hiểu về bệnh chó dại từ nguyên nhân, cơ chế lây truyền, các giai đoạn và triệu chứng, đến cách chẩn đoán và phòng ngừa là kiến thức nền tảng cho mọi chủ nuôi có trách nhiệm. Hãy luôn chủ động tiêm phòng vắc-xin đầy đủ và đúng lịch cho thú cưng, giám sát chặt chẽ hoạt động của chúng, và có kế hoạch xử lý kịp thời, khoa học khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào. Sức khỏe của Mochi Cat và các bạn bốn chân khác, cũng như an toàn của gia đình và cộng đồng, phụ thuộc vào sự hiểu biết và hành động đúng đắn của chúng ta.
Ngày Cập Nhật: Tháng 9 30, 2025 by Trần Thanh Tâm Ni
