Trong thế giới đa dạng của loài chó, những giống chó mặt xệ luôn thu hút sự chú ý đặc biệt với vẻ ngoài độc đáo và tính cách đáng yêu. Từ khuôn mặt đầy nếp nhăn, đôi mắt to tròn đến dáng đi lạch bạch đặc trưng, những người bạn bốn chân này đã chiếm trọn trái tim của hàng triệu người yêu thú cưng trên khắp thế giới. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện về các giống chó mặt xệ phổ biến, từ nguồn gốc, đặc điểm đến những hướng dẫn chăm sóc chuyên sâu để đảm bảo chúng có một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc, giúp bạn trở thành người bạn đồng hành lý tưởng cho chúng.
Tổng Quan Về Chó Mặt Xệ: Đặc Điểm Chung Quyến Rũ
Chó mặt xệ, hay còn gọi là chó brachycephalic, là thuật ngữ dùng để chỉ những giống chó có hộp sọ và khuôn mặt ngắn, khiến mũi và hàm của chúng bị đẩy lùi vào trong. Đặc điểm này mang lại vẻ ngoài “phẳng” hoặc “xệ” đặc trưng, tạo nên sự đáng yêu khó cưỡng. Tuy nhiên, cấu trúc đặc biệt này cũng tiềm ẩn nhiều vấn đề về sức khỏe mà người nuôi cần đặc biệt lưu tâm.
Những giống chó này thường có đầu tròn, mắt to, và các nếp nhăn sâu trên mặt và quanh mũi. Chúng sở hữu một bộ hàm rộng nhưng ngắn, với răng thường chen chúc hoặc lệch lạc. Dù ngoại hình có phần “độc đáo”, chúng lại có tính cách rất tình cảm, trung thành và thích nghi tốt với cuộc sống gia đình, trở thành những người bạn tuyệt vời.
Một trong những thách thức lớn nhất của những giống chó mặt xệ là hội chứng đường hô hấp tắc nghẽn Brachycephalic (BOAS), do đường thở bị hẹp. Điều này khiến chúng dễ bị khó thở, đặc biệt khi vận động mạnh hoặc trong thời tiết nóng. Người nuôi cần nắm vững các kiến thức về chăm sóc đặc biệt để giảm thiểu rủi ro sức khỏe, đảm bảo chất lượng cuộc sống cho những người bạn bốn chân này.
Top Những Giống Chó Mặt Xệ Được Yêu Thích Nhất Tại Việt Nam
Việt Nam, cùng với nhiều quốc gia khác, đã chứng kiến sự gia tăng mạnh mẽ của tình yêu dành cho các giống chó mặt xệ. Sự đáng yêu, tính cách thân thiện và khả năng thích nghi tốt với cuộc sống đô thị là những yếu tố khiến chúng trở thành lựa chọn hàng đầu của nhiều gia đình. Dưới đây là một số giống chó mặt xệ phổ biến nhất.
Giống Chó Pug – Biểu Tượng Của Khuôn Mặt Xệ Đáng Yêu
Pug là một trong những giống chó mặt xệ có nguồn gốc lâu đời nhất, xuất hiện từ thời nhà Hán ở Trung Quốc khoảng 200 TCN. Chúng từng là vật nuôi quý tộc, được cưng chiều trong giới hoàng gia và giới thượng lưu. Vào thế kỷ 16, các thương lái Hà Lan đã đưa Pug về Châu Âu, mở ra một thời kỳ phát triển mạnh mẽ của giống chó này. Nữ hoàng Victoria của Anh đặc biệt yêu thích Pug, góp phần đưa chúng trở nên phổ biến khắp thế giới.
Pug sở hữu ngoại hình săn chắc, hình dáng vuông vắn với cân nặng trung bình 6.5 – 10kg và chiều cao 25 – 35cm. Khung xương của chúng khá lớn, đặc biệt là phần vai, tạo nên dáng vẻ giống “quả lê”. Dáng đi của Pug vững chãi, oai vệ với xương sống lưng thẳng. Bốn chân ngắn nhưng săn chắc, mang đến vẻ ngoài đáng yêu và khỏe khoắn.
chó pug hay còn gọi là chó mặt xệ.
Điểm nổi bật nhất của Pug chính là khuôn mặt trong xoe, đầy nếp nhăn xếp chồng lên nhau. Càng nhiều nếp nhăn, chúng càng trông đáng yêu và độc đáo. Đôi mắt hơi lồi, to tròn màu nâu long lanh cùng đôi tai cụp ngộ nghĩnh càng làm tăng thêm vẻ quyến rũ. Pug có hàm rộng, chắc khỏe với răng đều, sắc nhọn và hàm dưới hơi nhô ra so với hàm trên. Lông của Pug thường có hai màu chính là nâu ánh vàng (fawn) và đen, đây cũng là yếu tố quan trọng để xác định Pug thuần chủng.
Về tính cách, Pug là giống chó thông minh, lanh lợi và vô cùng trung thành. Mặc dù khuôn mặt có vẻ “dữ dằn”, nhưng chúng lại rất hiền lành, thân thiện và không có khả năng giữ nhà cao. Pug học rất nhanh các bài huấn luyện, ham học hỏi và thích được chủ cưng chiều. Do nguồn gốc quý tộc, chúng khá lười biếng và ham ăn, có thể ăn bất cứ thứ gì được cho. Tuy nhiên, chúng không hề ghen tị khi chủ vuốt ve các vật nuôi khác và rất ngoan, không thích phá phách đồ đạc trong nhà.
Chó French Bulldog (Bulldog Pháp) – Sang Trọng và Hoạt Bát
French Bulldog là một trong những giống chó mặt xệ được yêu thích nhất toàn cầu, nổi tiếng với đôi tai “dơi” đặc trưng và vẻ ngoài nhỏ gọn, cơ bắp. Giống chó này có nguồn gốc từ Pháp vào cuối thế kỷ 19, được phát triển từ Bulldog Anh và Terrier nhỏ. Chúng nhanh chóng trở thành người bạn đồng hành của giới thượng lưu Paris.
French Bulldog có kích thước nhỏ đến trung bình, cân nặng khoảng 8-14kg và cao từ 28-31cm. Chúng có thân hình săn chắc, đầu to, vuông vắn và khuôn mặt phẳng với nhiều nếp nhăn. Đôi tai dơi thẳng đứng là điểm nhận dạng độc đáo. Lông của French Bulldog ngắn, mịn và có nhiều màu sắc đa dạng như vện, kem, trắng, hoặc đen.
Tính cách của French Bulldog vô cùng quyến rũ. Chúng thân thiện, hòa đồng, tinh nghịch và rất yêu thích sự chú ý từ chủ nhân. French Bulldog dễ huấn luyện, thông minh và có khả năng thích nghi cao với nhiều môi trường sống khác nhau, từ căn hộ nhỏ đến nhà có sân vườn. Chúng ít sủa, phù hợp với những người sống ở thành phố hoặc những gia đình có trẻ nhỏ. Tuy nhiên, giống chó này cũng có thể khá bướng bỉnh và cần sự kiên nhẫn trong quá trình huấn luyện.
Chó English Bulldog (Bulldog Anh) – Mạnh Mẽ và Hiền Lành
English Bulldog là biểu tượng của sự mạnh mẽ, kiên cường nhưng lại vô cùng hiền lành và tình cảm. Giống chó này có nguồn gốc từ Anh Quốc, ban đầu được sử dụng trong các cuộc đấu bò tót (bull-baiting) vào thế kỷ 13. Sau khi các cuộc đấu này bị cấm, những nhà lai tạo đã tập trung phát triển English Bulldog thành một giống chó đồng hành thân thiện, điềm tĩnh.
English Bulldog có thân hình vạm vỡ, thấp bé nhưng rất cơ bắp, với cân nặng khoảng 18-25kg và cao từ 31-40cm. Chúng sở hữu một cái đầu rất lớn, khuôn mặt phẳng với nhiều nếp nhăn sâu, đặc biệt là quanh vùng trán và mũi. Hàm dưới rộng và nhô ra, tạo nên vẻ ngoài “hung dữ” nhưng thực chất lại rất hiền. Lông ngắn, mịn và có nhiều màu sắc như trắng, đỏ, vện, nâu vàng.
Mặc dù có vẻ ngoài “ngầu”, English Bulldog lại là một trong những giống chó mặt xệ có tính cách cực kỳ tình cảm, dịu dàng và kiên nhẫn. Chúng rất trung thành với gia đình, yêu trẻ con và thích dành thời gian bên chủ nhân. English Bulldog khá lười vận động, thích ngủ và dễ tăng cân, nên cần được khuyến khích tập thể dục vừa phải để duy trì sức khỏe. Sự điềm tĩnh và dũng cảm của chúng khiến chúng trở thành một người bạn đồng hành tuyệt vời cho nhiều gia đình.
Chó Shih Tzu – Hoàng Gia và Thanh Lịch
Shih Tzu, có nghĩa là “sư tử nhỏ” trong tiếng Quan Thoại, là một giống chó nhỏ bé với bộ lông dài lộng lẫy, có nguồn gốc từ Tây Tạng và sau đó được nuôi dưỡng bởi các hoàng đế Trung Quốc. Chúng được xem là báu vật hoàng gia và được giữ bí mật cho đến đầu thế kỷ 20.
Shih Tzu là một trong những giống chó mặt xệ nhỏ nhắn, cân nặng khoảng 4-7.5kg và cao từ 20-28cm. Đặc điểm nổi bật nhất của chúng là bộ lông đôi dài, mềm mại, thường được buộc gọn trên đầu để tránh che mắt. Khuôn mặt phẳng, mũi ngắn và đôi mắt to tròn, biểu cảm. Lông có thể có nhiều màu sắc và hoa văn khác nhau.
Với tính cách vui vẻ, thân thiện và hơi độc lập, Shih Tzu rất thích hợp làm chó cảnh. Chúng yêu thương gia đình, hòa đồng với trẻ em và các vật nuôi khác. Shih Tzu không đòi hỏi vận động nhiều, nhưng cần được chải lông hàng ngày để bộ lông không bị rối và giữ được vẻ đẹp. Chúng là những người bạn đồng hành đáng yêu, mang lại niềm vui cho mọi nhà.
Chó Boston Terrier – Quý Ông Người Mỹ
Boston Terrier là một trong những giống chó mặt xệ có biệt danh “Quý ông người Mỹ” nhờ bộ lông đen trắng giống như bộ tuxedo. Giống chó này có nguồn gốc từ Boston, Massachusetts, vào cuối thế kỷ 19, là sự kết hợp giữa Bulldog và Terrier. Chúng là một trong những giống chó đầu tiên được tạo ra tại Mỹ.
Boston Terrier có kích thước nhỏ gọn, cân nặng khoảng 4.5-11kg và cao từ 38-43cm. Chúng có thân hình vuông vắn, đầu to, vuông và khuôn mặt phẳng với đôi mắt to tròn, biểu cảm. Bộ lông ngắn, mịn, thường có màu đen hoặc vện với các mảng trắng ở ngực, mặt và chân. Đôi tai dựng đứng hoặc cụp tự nhiên.
Boston Terrier là những chú chó thông minh, hoạt bát, tràn đầy năng lượng và rất dễ huấn luyện. Chúng rất tình cảm, thân thiện với mọi người và đặc biệt yêu quý trẻ em. Chúng là người bạn đồng hành tuyệt vời, thích nghi tốt với cuộc sống căn hộ và không cần quá nhiều không gian. Sự lanh lợi và tính cách đáng yêu của Boston Terrier đã khiến chúng trở thành một trong những giống chó cảnh phổ biến nhất.
Các Giống Chó Mặt Xệ Khác Đáng Chú Ý
Ngoài những giống chó mặt xệ kể trên, còn có nhiều loại khác cũng rất được yêu thích và có những đặc điểm riêng biệt:
- Boxer: Một giống chó lớn, cơ bắp, mạnh mẽ và năng động. Boxer rất trung thành, thông minh và cực kỳ bảo vệ gia đình. Mặc dù có vẻ ngoài dữ dằn, chúng lại rất hiền lành và thích chơi đùa, đặc biệt với trẻ nhỏ. Chúng cần vận động nhiều và có thể gặp các vấn đề về hô hấp và nhiệt độ.
- Pekingese: Giống chó nhỏ bé, kiêu sa với bộ lông dài và dày, từng là vật nuôi của hoàng gia Trung Quốc. Pekingese có tính cách độc lập, dũng cảm và khá bướng bỉnh nhưng lại rất trung thành với chủ nhân. Chúng đòi hỏi chăm sóc lông kỹ lưỡng.
- Bullmastiff: Một giống chó lớn, mạnh mẽ, có bản năng bảo vệ cao. Bullmastiff là những người bạn đồng hành trung thành, điềm tĩnh và yêu thương gia đình. Mặc dù kích thước lớn, chúng không cần vận động quá mức và phù hợp với những gia đình có kinh nghiệm nuôi chó lớn.
- Cavalier King Charles Spaniel: Giống chó nhỏ nhắn, tình cảm và đáng yêu với đôi tai dài, mềm mại và đôi mắt to tròn. Chúng là những người bạn đồng hành tuyệt vời, thân thiện với mọi người và các vật nuôi khác. Cavalier có tính cách hiền lành, dễ huấn luyện và thích nghi tốt với cuộc sống gia đình.
Hướng Dẫn Chăm Sóc Toàn Diện Cho Chó Mặt Xệ Để Đảm Bảo Sức Khỏe Tối Ưu
Việc chăm sóc những giống chó mặt xệ đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt do những đặc điểm sinh lý và vấn đề sức khỏe tiềm ẩn của chúng. Để đảm bảo những người bạn bốn chân này có một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc, người nuôi cần tuân thủ các hướng dẫn chăm sóc toàn diện.
Chế Độ Dinh Dưỡng Phù Hợp Cho Chó Mặt Xệ
Những giống chó mặt xệ thường rất ham ăn và có xu hướng dễ bị béo phì. Thừa cân không chỉ gây áp lực lên khớp mà còn làm trầm trọng thêm các vấn đề về hô hấp. Do đó, kiểm soát chế độ ăn uống là vô cùng quan trọng.
- Kiểm soát cân nặng: Cung cấp thức ăn với lượng calo phù hợp với mức độ vận động của chó. Tham khảo ý kiến bác sĩ thú y để xác định khẩu phần ăn lý tưởng. Tránh cho ăn quá nhiều bữa trong ngày hoặc thường xuyên cho ăn vặt.
- Thực phẩm khuyên dùng: Chế độ ăn nên giàu protein từ thịt nạc (thịt bò, thịt gà, cá) để hỗ trợ phát triển cơ bắp. Bổ sung thêm rau củ (bông cải xanh, cà rốt, khoai tây, khoai lang) cung cấp chất xơ và vitamin. Hạn chế thực phẩm giàu chất béo và các loại gia vị không tốt cho chó.
- Thức ăn hạt: Nếu sử dụng thức ăn hạt, hãy chọn loại chất lượng cao, có công thức dành riêng cho các giống chó nhỏ hoặc chó dễ tăng cân. Đảm bảo hạt có kích thước phù hợp để chó dễ ăn mà không bị nghẹn.
- Nước uống đầy đủ: Luôn đảm bảo chó có đủ nước sạch để uống, đặc biệt quan trọng để tránh mất nước, nhất là trong thời tiết nóng.
Quản Lý Sức Khỏe và Vấn Đề Hô Hấp Thường Gặp
Vấn đề hô hấp là mối lo ngại lớn nhất đối với những giống chó mặt xệ do cấu trúc đường thở ngắn và hẹp.
- Hội chứng đường hô hấp tắc nghẽn (BOAS): Các triệu chứng bao gồm thở khò khè, khó thở, ngáy to, và dễ bị sốc nhiệt. Nếu nhận thấy các dấu hiệu này, hãy đưa chó đến bác sĩ thú y ngay lập tức. Một số trường hợp có thể cần phẫu thuật để cải thiện đường thở.
- Nguy cơ say nắng: Do khó thở và không thể làm mát cơ thể hiệu quả bằng cách thở hổn hển, chó mặt xệ rất nhạy cảm với nhiệt độ cao.
- Phòng tránh: Tránh cho chó ra ngoài vào những giờ nắng gắt. Luôn giữ chúng trong môi trường mát mẻ, có điều hòa hoặc quạt. Khi đi dạo, chọn buổi sáng sớm hoặc chiều tối khi nhiệt độ thấp.
- Biện pháp hỗ trợ: Sử dụng áo làm mát, thảm làm mát, và đảm bảo luôn có nước mát.
- Vấn đề về mắt và da: Mắt lồi và các nếp nhăn sâu trên mặt dễ gây ra các vấn đề như viêm kết mạc, loét giác mạc và nhiễm trùng da ở các khe nếp nhăn.
- Chăm sóc mắt: Vệ sinh mắt hàng ngày bằng dung dịch chuyên dụng để loại bỏ bụi bẩn và ghèn.
- Chăm sóc nếp nhăn: Lau sạch và khô các kẽ nếp nhăn hàng ngày để ngăn ngừa nhiễm trùng da và nấm. Có thể sử dụng các sản phẩm vệ sinh da chuyên biệt.
- Chăm sóc răng miệng: Hàm ngắn khiến răng dễ bị chen chúc, tạo điều kiện cho mảng bám và vôi răng phát triển. Đánh răng cho chó thường xuyên (2-3 lần/tuần) bằng kem đánh răng và bàn chải chuyên dụng cho chó. Cung cấp đồ chơi nhai hoặc xương gặm làm sạch răng.
- Lịch tiêm phòng và tẩy giun định kỳ: Tuân thủ lịch tiêm phòng vaccine và tẩy giun theo hướng dẫn của bác sĩ thú y để bảo vệ chó khỏi các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm và ký sinh trùng.
Hoạt Động Thể Chất và Môi Trường Sống Lý Tưởng
Những giống chó mặt xệ không cần vận động quá mức, nhưng vẫn cần hoạt động thể chất vừa phải để duy trì cân nặng khỏe mạnh và tinh thần thoải mái.
- Vận động vừa phải: Tránh các bài tập cường độ cao, chạy nhảy quá sức. Thay vào đó, hãy cho chúng đi dạo nhẹ nhàng 20-30 phút mỗi ngày vào buổi sáng sớm hoặc chiều tối. Các trò chơi nhẹ nhàng trong nhà cũng là lựa chọn tốt.
- Không gian sống: Cung cấp một không gian sống thoáng đãng, sạch sẽ và có nhiệt độ ổn định. Đặc biệt quan trọng là không để chó ở những nơi bí bách, thiếu không khí hoặc quá nóng.
- Sản phẩm hỗ trợ: Sử dụng bát ăn chậm (slow feeder bowl) để ngăn ngừa tình trạng ăn quá nhanh gây khó tiêu hoặc đầy hơi. Có thể dùng đệm làm mát trong những ngày hè oi bức.
Vệ Sinh và Chải Chuốt Đúng Cách
Chăm sóc vệ sinh cho những giống chó mặt xệ giúp chúng luôn sạch sẽ, khỏe mạnh và giảm thiểu các vấn đề về da liễu.
- Tắm rửa: Tắm cho chó 2-4 tuần/lần hoặc khi cần thiết, sử dụng sữa tắm chuyên dụng cho chó. Đảm bảo làm khô lông hoàn toàn sau khi tắm, đặc biệt là các nếp gấp trên da, để tránh ẩm ướt gây viêm nhiễm.
- Chăm sóc lông và móng: Với các giống lông ngắn như Pug, French Bulldog, việc chải lông hàng tuần giúp loại bỏ lông rụng và duy trì bộ lông bóng mượt. Đối với Shih Tzu có lông dài, cần chải lông hàng ngày để tránh rối. Cắt móng định kỳ 2-4 tuần/lần để tránh móng quá dài gây khó chịu và ảnh hưởng đến việc đi lại.
- Vệ sinh nếp nhăn mặt và tai: Đây là những khu vực dễ tích tụ bụi bẩn, thức ăn thừa và vi khuẩn. Dùng khăn mềm ẩm hoặc bông gòn thấm dung dịch vệ sinh chuyên dụng để lau sạch các kẽ nếp nhăn trên mặt và bên trong tai.
- Kiểm soát mùi hôi và phóng uế: Để duy trì không gian sống sạch sẽ và vệ sinh, đặc biệt là với những giống chó mặt xệ dễ bị mùi, bạn có thể sử dụng các sản phẩm hỗ trợ. Ví dụ, việc dùng dung dịch ngăn vùng phóng uế chó mèo có thể giúp khử mùi hôi hiệu quả và hạn chế tình trạng đi vệ sinh không đúng chỗ của thú cưng. Để tìm hiểu thêm về các sản phẩm chăm sóc thú cưng chất lượng, bạn có thể tham khảo tại Mochi Cat.
Huấn Luyện và Xã Hội Hóa Cho Chó Mặt Xệ
Mặc dù có vẻ ngoài độc đáo, những giống chó mặt xệ nhìn chung rất thông minh và có khả năng huấn luyện tốt. Tuy nhiên, mỗi giống chó có thể có những đặc điểm tính cách riêng biệt, đòi hỏi phương pháp huấn luyện phù hợp.
- Phương pháp huấn luyện tích cực: Các giống chó này phản ứng tốt nhất với huấn luyện dựa trên phần thưởng, khen ngợi và đồ ăn vặt. Tránh các phương pháp huấn luyện tiêu cực hoặc trừng phạt, vì chúng có thể khiến chó sợ hãi và mất lòng tin.
- Tầm quan trọng của xã hội hóa sớm: Cho chó con tiếp xúc với nhiều người, vật nuôi khác, âm thanh và môi trường khác nhau từ khi còn nhỏ. Điều này giúp chúng phát triển thành những chú chó tự tin, thân thiện và hòa đồng khi trưởng thành.
- Tính cách chung và cách tương tác: Hầu hết các giống chó mặt xệ đều có tính cách tình cảm, thích được gần gũi với chủ. Hãy dành thời gian chơi đùa, vuốt ve và tương tác với chúng hàng ngày để xây dựng mối quan hệ bền chặt. Tuy nhiên, một số giống như Pug có thể khá lười biếng, trong khi French Bulldog lại tinh nghịch hơn, cần sự kiên nhẫn trong việc huấn luyện.
Những Lưu Ý Quan Trọng Khi Nuôi Chó Mặt Xệ
Nuôi những giống chó mặt xệ là một cam kết lâu dài đòi hỏi sự chuẩn bị và hiểu biết. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng giúp bạn trở thành người chủ có trách nhiệm:
- Tìm hiểu kỹ về giống trước khi nuôi: Mỗi giống chó mặt xệ có những đặc điểm, nhu cầu và vấn đề sức khỏe riêng. Nghiên cứu kỹ lưỡng sẽ giúp bạn chọn được giống chó phù hợp với lối sống và khả năng chăm sóc của mình.
- Chọn nguồn chó uy tín: Mua chó từ những trại chó hoặc người nuôi có trách nhiệm, đảm bảo chó con được tiêm phòng đầy đủ, tẩy giun và có giấy tờ rõ ràng về sức khỏe của chó bố mẹ. Tránh mua chó từ những nơi không rõ nguồn gốc để hạn chế nguy cơ mua phải chó bệnh hoặc chó có nguồn gen không tốt.
- Chi phí nuôi dưỡng và chăm sóc y tế: Hãy chuẩn bị về mặt tài chính cho các chi phí như thức ăn, đồ dùng, grooming và đặc biệt là chi phí y tế. Do các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn, chó mặt xệ có thể cần đến các dịch vụ thú y thường xuyên hơn hoặc các ca phẫu thuật đặc biệt.
- Kiên nhẫn và tình yêu thương: Những giống chó mặt xệ có thể khá bướng bỉnh hoặc đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt. Hãy dành cho chúng sự kiên nhẫn, tình yêu thương và thời gian để chúng phát triển một cách tốt nhất.
Việc nuôi dưỡng và chăm sóc những giống chó mặt xệ không chỉ mang lại niềm vui mà còn là trách nhiệm lớn lao. Bằng cách hiểu rõ về đặc điểm, nhu cầu và những thách thức sức khỏe riêng của chúng, bạn có thể đảm bảo một cuộc sống hạnh phúc và khỏe mạnh cho người bạn bốn chân của mình.
Ngày Cập Nhật: Tháng 9 30, 2025 by Trần Thanh Tâm Ni
