Bạn có bao giờ tự hỏi về một lớp màng mỏng xuất hiện ở khóe mắt của chú chó cưng nhà mình không? Đó chính là mí mắt thứ 3 của chó, hay còn gọi là màng nháy (nictitating membrane) – một bộ phận đặc biệt ít được biết đến nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và duy trì sức khỏe đôi mắt của chúng. Mặc dù thường ẩn mình và ít khi được chú ý, nhưng việc hiểu rõ về cấu tạo và chức năng của nó sẽ giúp bạn nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường, đảm bảo đôi mắt của người bạn bốn chân luôn khỏe mạnh, tránh khỏi những bệnh lý nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến thị lực và chất lượng cuộc sống.
Mí mắt thứ 3 của chó là gì?
mí mắt thứ 3 của chóMí mắt thứ 3 của chó, hay còn gọi là màng nháy (nictitating membrane) hoặc màng mắt phụ, là một cấu trúc giải phẫu độc đáo nằm ở khóe trong của mắt. Khác với mí mắt trên và dưới mở đóng theo chiều dọc, mí mắt thứ 3 di chuyển theo chiều ngang, như một “tấm chắn” linh hoạt, lướt qua nhãn cầu từ khóe trong ra ngoài. Cấu trúc này bao gồm một tấm sụn hình chữ T được bao phủ bởi mô liên kết và lớp niêm mạc, chứa một tuyến lệ phụ chuyên biệt (tuyến lệ của mí mắt thứ 3 hay còn gọi là tuyến Harder). Tuyến này đóng góp đáng kể, sản xuất khoảng 30-50% tổng lượng nước mắt cần thiết cho đôi mắt của chó.
Sự hiện diện của mí mắt thứ 3 không phải là độc quyền ở chó mà là một đặc điểm tiến hóa chung ở nhiều loài động vật, bao gồm chim, bò sát, cá mập và thậm chí một số loài động vật có vú khác. Cấu trúc này minh chứng cho khả năng thích nghi tuyệt vời của loài vật với môi trường sống đa dạng, giúp chúng bảo vệ thị giác khỏi các yếu tố gây hại từ bên ngoài. Đối với chó, mí mắt thứ 3 là một “vệ sĩ” thầm lặng, hoạt động hiệu quả để giữ cho đôi mắt luôn trong tình trạng tốt nhất.
Chức năng quan trọng của màng nháy ở chó
Mặc dù thường không nhìn thấy rõ và ít khi được chủ nuôi để ý, mí mắt thứ 3 của chó thực hiện nhiều chức năng thiết yếu, góp phần không nhỏ vào việc bảo vệ và duy trì sức khỏe đôi mắt của chúng:
Bảo vệ nhãn cầu khỏi tổn thương: Đây là chức năng nổi bật nhất của mí mắt thứ 3. Khi chó tiếp xúc với các yếu tố gây hại trong môi trường như bụi bẩn, cát, phấn hoa, cành cây nhỏ hoặc các vật thể lạ có thể bay vào mắt, màng nháy sẽ tự động và nhanh chóng di chuyển để che phủ toàn bộ nhãn cầu. Hành động phản xạ này giống như một “lá chắn” bảo vệ, ngăn chặn các tác nhân gây kích ứng hoặc chấn thương trực tiếp lên bề mặt mắt. Điều này đặc biệt hữu ích khi chó chạy, đào bới, săn bắt hoặc chơi đùa ở những môi trường khắc nghiệt, nơi nguy cơ tổn thương mắt cao hơn.
Phân phối nước mắt và giữ ẩm cho mắt: Tuyến lệ phụ nằm trong mí mắt thứ 3 liên tục sản xuất nước mắt, bổ sung vào lớp màng nước mắt quan trọng trên bề mặt nhãn cầu. Lớp màng nước mắt này không chỉ giúp bôi trơn mắt mà còn đóng vai trò như một “dung dịch làm sạch” tự nhiên, cuốn trôi các hạt bụi nhỏ và dị vật ra khỏi bề mặt. Quan trọng hơn, lớp nước mắt này còn cung cấp oxy và dưỡng chất cần thiết cho giác mạc – bộ phận không có mạch máu. Việc phân phối nước mắt đều đặn trên toàn bộ nhãn cầu giúp ngăn ngừa tình trạng khô mắt, đảm bảo thị lực rõ ràng và thoải mái cho chó.
Hỗ trợ hệ miễn dịch của mắt: Màng nháy không chỉ là một bộ phận cơ học mà còn chứa các mô lympho, đóng vai trò quan trọng trong hệ thống miễn dịch cục bộ của mắt. Các mô này hoạt động như một “đội quân phòng vệ” đầu tiên, giúp phát hiện và chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn, virus, nấm hoặc các tác nhân gây bệnh khác có thể tấn công mắt. Sự hiện diện của các yếu tố miễn dịch này giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng và viêm kết mạc ở chó, bảo vệ mắt khỏi các bệnh truyền nhiễm.
Loại bỏ chất bẩn một cách hiệu quả: Khi màng nháy di chuyển qua lại trên bề mặt mắt, nó hoạt động như một “gạt nước” tự nhiên. Cơ chế này giúp quét sạch các hạt bụi, lông rụng, mảnh vụn hoặc chất tiết nhỏ ra khỏi mắt một cách hiệu quả, duy trì sự trong trẻo và sạch sẽ của thị lực. Quá trình làm sạch liên tục này là yếu tố then chốt để ngăn chặn sự tích tụ của các chất bẩn có thể gây kích ứng hoặc nhiễm trùng.
Việc hiểu rõ các chức năng phức tạp này giúp chúng ta nhận ra rằng, dù ít được chú ý, mí mắt thứ 3 của chó là một bộ phận không thể thiếu, đóng góp quan trọng vào thị lực và sức khỏe tổng thể của đôi mắt. Bất kỳ sự thay đổi nào trong trạng thái hoặc hoạt động của nó đều có thể là dấu hiệu cảnh báo về một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn cần được quan tâm kịp thời.
Khi nào mí mắt thứ 3 của chó xuất hiện rõ ràng?
mí mắt thứ 3 của chóTrong điều kiện bình thường, mí mắt thứ 3 của chó thường chỉ xuất hiện thoáng qua hoặc rất ít khi nhìn thấy rõ ràng. Nó có xu hướng được kéo lùi sâu vào khóe mắt và chỉ lộ ra một phần nhỏ. Tuy nhiên, có những trường hợp nhất định khiến màng nháy trở nên dễ nhận thấy hơn, và không phải lúc nào điều này cũng là dấu hiệu của bệnh lý. Việc phân biệt giữa hiện tượng bình thường và dấu hiệu cảnh báo bệnh lý là rất quan trọng đối với mỗi chủ nuôi.
Các trường hợp bình thường khi mí mắt thứ 3 xuất hiện
Khi ngủ sâu hoặc thư giãn hoàn toàn: Trong trạng thái ngủ sâu, khi chó đang được gây mê, hoặc đơn giản là khi chúng hoàn toàn thư giãn, các cơ bắp quanh mắt sẽ thả lỏng. Sự thư giãn này khiến mí mắt thứ 3 có thể tự nhiên lộ ra một cách rõ ràng hơn. Đây là một hiện tượng sinh lý bình thường, không đáng lo ngại, và thường biến mất ngay khi chó tỉnh táo hoặc trở lại trạng thái hoạt động.
Phản xạ bảo vệ mắt: Nếu có vật thể lạ bất ngờ bay vào mắt (như bụi, cát, lông), hoặc chó bị chói sáng đột ngột, hay thậm chí là một tiếng động lớn khiến chúng giật mình, mí mắt thứ 3 có thể nhanh chóng di chuyển ra để che phủ nhãn cầu như một phản xạ tự vệ. Sau khi mối đe dọa qua đi, nó sẽ rút lại ngay lập tức.
Ngay sau khi thức dậy: Đôi khi, sau một giấc ngủ dài, đặc biệt là vào buổi sáng, bạn có thể thấy mí mắt thứ 3 của chó hiển thị rõ hơn một chút trong vài phút đầu tiên. Đây là do mắt đang trong quá trình điều chỉnh và lớp màng nước mắt đang được phân phối lại trên bề mặt nhãn cầu. Hiện tượng này sẽ nhanh chóng biến mất khi chó hoạt động bình thường.
Đặc điểm giống chó: Một số giống chó có cấu trúc mắt đặc biệt, khiến mí mắt thứ 3 của chúng lộ ra rõ hơn ngay cả khi hoàn toàn khỏe mạnh. Ví dụ, các giống chó có đôi mắt sâu, mí mắt chảy xệ (như Basset Hounds, Bloodhounds, Beagle) hoặc mắt bị phẳng (như Pug, Bulldog Pháp) có thể có màng nháy hiển thị thường xuyên hơn do đặc điểm giải phẫu bẩm sinh.
Các dấu hiệu cảnh báo bệnh lý cần chú ý
Nếu mí mắt thứ 3 của chó xuất hiện thường xuyên, lộ ra một phần lớn, có màu sắc bất thường, hoặc kèm theo các triệu chứng khác, đây có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng cần được bác sĩ thú y kiểm tra ngay lập tức.
Lộ ra ở một hoặc cả hai bên mắt kéo dài: Nếu màng nháy lộ rõ ở một bên mắt, có thể là dấu hiệu của tổn thương cục bộ, dị vật, hoặc vấn đề thần kinh ở bên mắt đó. Nếu lộ cả hai bên mắt, nó thường liên quan đến các bệnh toàn thân, tình trạng suy nhược nghiêm trọng, hoặc nhiễm độc.
Mí mắt thứ 3 bị sưng, đỏ và lồi ra (Cherry Eye): Đây là một trong những bệnh phổ biến nhất và dễ nhận biết nhất. Tuyến lệ nằm trong màng nháy bị sa ra ngoài, trông như một khối màu đỏ tươi hoặc hồng sưng tấy ở khóe mắt. Tình trạng này không chỉ gây khó chịu, đau đớn cho chó mà còn ảnh hưởng đến khả năng sản xuất nước mắt, có thể dẫn đến khô mắt mãn tính nếu không được điều trị kịp thời.
Mắt bị viêm, đỏ, chảy dịch bất thường: Nếu mí mắt thứ 3 lộ ra kèm theo mắt đỏ, sưng tấy, có mủ hoặc dịch tiết bất thường (trong, đục, vàng, xanh), đây có thể là dấu hiệu của viêm kết mạc, nhiễm trùng mắt do vi khuẩn, virus, nấm, hoặc dị vật đã mắc kẹt. Chó có thể dụi mắt liên tục hoặc nhạy cảm với ánh sáng.
Mí mắt thứ 3 bị lồi ra do chấn thương: Chấn thương trực tiếp vào mắt (do va đập, cào cấu từ chó hoặc mèo khác, tai nạn) có thể làm tổn thương màng nháy, khiến nó bị lộ ra ngoài và sưng tấy. Các vết rách hoặc vết trầy xước trên mí mắt thứ 3 cũng cần được điều trị.
Lộ mí mắt thứ 3 kèm theo các triệu chứng toàn thân:
- Mất nước, sụt cân, suy nhược: Khi chó bị mất nước nghiêm trọng hoặc mắc các bệnh mãn tính gây suy nhược cơ thể, mắt có thể bị lõm sâu vào hốc mắt (enophthalmos), khiến mí mắt thứ 3 lộ rõ hơn.
- Hội chứng Horner: Đây là một rối loạn thần kinh phức tạp ảnh hưởng đến mắt và mặt, gây ra các triệu chứng đặc trưng như sụp mí mắt, co đồng tử, mắt lõm sâu và đặc biệt là lộ mí mắt thứ 3.
- Uốn ván (Tetanus): Trong các trường hợp nặng, độc tố uốn ván có thể gây co thắt cơ không kiểm soát, bao gồm cả các cơ quanh mắt, dẫn đến mí mắt thứ 3 bị kéo căng và lộ ra bất thường.
- Bệnh Care và Parvo, hoặc các bệnh truyền nhiễm nặng: Những bệnh này gây suy nhược, mất nước, sốt cao và các triệu chứng toàn thân khác, gián tiếp ảnh hưởng đến trạng thái của mắt.
- Vấn đề về tiêu hóa hoặc ký sinh trùng nặng: Nhiễm ký sinh trùng đường ruột nghiêm trọng hoặc các bệnh về tiêu hóa kéo dài có thể gây ra suy nhược, mất nước và giảm thể trạng, dẫn đến mắt trũng và mí mắt thứ 3 lộ rõ.
Mí mắt thứ 3 có màu sắc bất thường: Nếu màng nháy chuyển sang màu vàng (có thể liên quan đến bệnh gan hoặc vàng da), hoặc có các vết loét, khối u, hoặc bất kỳ sự thay đổi màu sắc đáng kể nào, đây là những dấu hiệu cực kỳ đáng lo ngại và cần được chẩn đoán sinh thiết.
Khi nhận thấy mí mắt thứ 3 của chó xuất hiện bất thường kèm theo bất kỳ triệu chứng nào kể trên, việc đưa chó đến bác sĩ thú y để được chẩn đoán và điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng. Sự chậm trễ có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng hơn, ảnh hưởng vĩnh viễn đến thị lực và chất lượng cuộc sống của thú cưng.
Các bệnh lý thường gặp liên quan đến mí mắt thứ 3 của chó
mí mắt thứ 3 của chóMí mắt thứ 3 của chó là một cấu trúc tinh tế nhưng cũng khá nhạy cảm, dễ bị ảnh hưởng bởi nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau. Từ những tình trạng viêm nhiễm thông thường đến các bệnh lý phức tạp hơn, việc hiểu rõ các bệnh này sẽ giúp chủ nuôi nhận diện sớm và đưa ra quyết định điều trị phù hợp, bảo vệ đôi mắt quý giá của thú cưng.
1. Bệnh “Cherry Eye” (Sa tuyến lệ mí mắt thứ 3)
Đây là bệnh lý phổ biến nhất và dễ nhận biết nhất liên quan đến mí mắt thứ 3 của chó. “Cherry Eye” xảy ra khi tuyến lệ phụ nằm bên trong mí mắt thứ 3 bị suy yếu hoặc các dây chằng giữ cố định tuyến này bị đứt, khiến tuyến bị sa ra ngoài. Khối mô này lồi ra ở khóe trong mắt, trông giống như một quả anh đào nhỏ màu đỏ tươi hoặc hồng sưng tấy, gây mất thẩm mỹ và khó chịu cho chó.
- Nguyên nhân: Chủ yếu do yếu tố di truyền và cấu trúc bẩm sinh của mô liên kết xung quanh tuyến lệ. Một số giống chó có khuynh hướng di truyền mắc bệnh này cao hơn, bao gồm: Cocker Spaniel, Bulldog (Anh và Pháp), Beagle, Shih Tzu, Lhasa Apso, Pug, Boxer, Great Dane và Rottweiler. Các yếu tố môi trường hoặc chấn thương cũng có thể góp phần nhưng không phải là nguyên nhân chính.
- Triệu chứng: Dấu hiệu rõ ràng nhất là khối u màu đỏ hồng xuất hiện ở khóe mắt. Chó có thể chảy nước mắt nhiều hơn bình thường do kích ứng, hoặc ngược lại, bị khô mắt do tuyến lệ bị tổn thương và không hoạt động hiệu quả. Các triệu chứng khác bao gồm viêm kết mạc tái phát, chó dụi mắt liên tục bằng chân hoặc cọ xát vào các vật thể, dẫn đến kích ứng và sưng tấy nặng hơn.
- Điều trị: Phẫu thuật là phương pháp hiệu quả nhất để đưa tuyến lệ về vị trí giải phẫu ban đầu và cố định lại. Tuyệt đối không nên cắt bỏ tuyến lệ vì điều này sẽ làm giảm đáng kể khả năng sản xuất nước mắt, dẫn đến bệnh khô mắt mãn tính (Keratoconjunctivitis Sicca – KCS) rất khó điều trị và cần dùng thuốc suốt đời. Các kỹ thuật phẫu thuật phổ biến bao gồm phương pháp khâu cố định hoặc tạo túi (pocket technique).
2. Viêm tuyến lệ mí mắt thứ 3 (Nictitans Glanditis)
Tuyến lệ nằm trong mí mắt thứ 3 của chó có thể bị viêm mà không bị sa ra ngoài, gây sưng và khó chịu.
- Nguyên nhân: Có thể do nhiều yếu tố gây ra như nhiễm trùng (vi khuẩn, virus như bệnh Care và Parvo, adenovirus), dị ứng với các tác nhân trong môi trường, chấn thương nhẹ, hoặc là một phần của viêm kết mạc tổng thể. Trong một số trường hợp, bệnh tự miễn cũng có thể là nguyên nhân.
- Triệu chứng: Sưng đỏ khu vực mí mắt thứ 3, chảy nước mắt, có thể có dịch mủ hoặc dịch nhầy, chó thường xuyên dụi mắt do ngứa và đau. Mắt có thể nhạy cảm với ánh sáng (photophobia).
- Điều trị: Phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể. Nếu do vi khuẩn, sẽ dùng kháng sinh nhỏ mắt hoặc uống. Thuốc kháng viêm (steroid hoặc non-steroid) thường được sử dụng để giảm sưng và đau. Đối với các trường hợp dị ứng, cần xác định và loại bỏ tác nhân gây dị ứng.
3. Dị vật trong mắt hoặc dưới mí mắt thứ 3
Các hạt bụi, mảnh cỏ, hạt cát, sợi lông hoặc các vật thể lạ nhỏ có thể mắc kẹt dưới mí mắt thứ 3 của chó, gây kích ứng nghiêm trọng và có nguy cơ làm tổn thương giác mạc.
- Triệu chứng: Chó nháy mắt liên tục (blepharospasm), dụi mắt bằng chân hoặc cọ xát vào vật thể, chảy nước mắt nhiều, mắt đỏ, và mí mắt thứ 3 có thể lộ ra hoặc sưng nhẹ. Trong trường hợp dị vật gây trầy xước giác mạc, chó sẽ rất đau đớn và cố gắng nhắm mắt lại.
- Điều trị: Bác sĩ thú y sẽ kiểm tra kỹ lưỡng, thường bằng cách nâng mí mắt thứ 3 lên, để tìm và loại bỏ dị vật. Có thể cần gây tê tại chỗ để chó hợp tác hơn. Sau khi loại bỏ dị vật, thuốc nhỏ mắt kháng sinh và thuốc kháng viêm thường được kê đơn để ngăn ngừa nhiễm trùng và giúp mắt hồi phục.
4. Viêm kết mạc liên quan đến mí mắt thứ 3
Viêm kết mạc là tình trạng viêm lớp màng nhầy bao phủ mắt và mặt trong của mí mắt, bao gồm cả bề mặt của mí mắt thứ 3 của chó.
- Nguyên nhân: Rất đa dạng, bao gồm dị ứng (phấn hoa, bụi nhà, thực phẩm), nhiễm trùng (vi khuẩn, virus, nấm), bụi bẩn, khói, hóa chất kích ứng, hoặc khô mắt. Đôi khi, nó là một phản ứng thứ cấp của các bệnh toàn thân.
- Triệu chứng: Mắt đỏ, sưng tấy, chảy nước mắt (trong hoặc có mủ), chó khó chịu, nháy mắt nhiều và có thể nhạy cảm với ánh sáng. Bề mặt mí mắt thứ 3 có thể bị sưng phồng, hình thành các nang lympho nhỏ (follicular conjunctivitis), trông như những hạt gạo li ti.
- Điều trị: Xác định và điều trị nguyên nhân gốc rễ là quan trọng nhất. Có thể dùng kháng sinh nhỏ mắt (nếu do vi khuẩn), thuốc kháng dị ứng, hoặc thuốc nhỏ mắt steroid để giảm viêm. Vệ sinh mắt thường xuyên bằng nước muối sinh lý là cần thiết.
5. Khối u trên mí mắt thứ 3 (Neoplasia)
Mặc dù hiếm gặp hơn, khối u (lành tính hoặc ác tính) có thể hình thành trên mí mắt thứ 3 của chó, đặc biệt ở chó lớn tuổi.
- Triệu chứng: Một khối bất thường xuất hiện trên màng nháy, có thể có kích thước khác nhau, lớn dần theo thời gian, thay đổi màu sắc, hoặc gây chảy máu. Khối u có thể gây kích ứng, đau đớn và ảnh hưởng đến chức năng của mắt.
- Điều trị: Yêu cầu sinh thiết để xác định bản chất của khối u. Phẫu thuật cắt bỏ thường được khuyến nghị. Đối với khối u ác tính, có thể cần thêm các phương pháp điều trị như xạ trị hoặc hóa trị.
6. Các bệnh lý thần kinh hoặc toàn thân ảnh hưởng đến mí mắt thứ 3
Các vấn đề sức khỏe toàn thân hoặc thần kinh có thể gián tiếp ảnh hưởng đến trạng thái của mí mắt thứ 3 của chó, khiến nó lộ ra rõ ràng.
- Hội chứng Horner: Đây là một rối loạn thần kinh do tổn thương đường thần kinh giao cảm đến mắt và mặt. Các triệu chứng bao gồm: sụp mí mắt (ptosis), co đồng tử (miosis), mắt lõm sâu vào hốc mắt (enophthalmos) và lộ mí mắt thứ 3.
- Uốn ván (Tetanus): Trong các trường hợp nặng, độc tố uốn ván gây co thắt cơ bắp toàn thân, bao gồm cả cơ quanh mắt, làm mí mắt thứ 3 bị kéo căng và lộ rõ.
- Suy nhược nghiêm trọng hoặc mất nước: Khi chó bị chó bị suy thận, các bệnh mãn tính gây mất nước hoặc suy kiệt thể trạng (ví dụ: nhiễm ký sinh trùng nặng, bệnh tiêu hóa kéo dài, thiếu dinh dưỡng), mắt có thể bị lõm sâu, khiến mí mắt thứ 3 bị đẩy ra ngoài và trở nên rõ ràng hơn.
- Giảm cân đột ngột: Giảm mỡ quanh mắt có thể làm cho mí mắt thứ 3 nổi rõ.
- Các bệnh lý khác: Một số bệnh lý thần kinh hoặc cơ khác cũng có thể gây ảnh hưởng đến sự vận động của mí mắt thứ 3.
Trong các trường hợp này, việc điều trị tập trung vào nguyên nhân gốc rễ của bệnh toàn thân. Khi nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào liên quan đến mí mắt thứ 3 hoặc sức khỏe tổng thể của chó, việc đưa thú cưng đến bác sĩ thú y để được chẩn đoán và điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng.
Cách chăm sóc và phòng ngừa các vấn đề về mí mắt thứ 3 của chó
Chủ động chăm sóc và phòng ngừa là chìa khóa để giữ cho mí mắt thứ 3 của chó cùng đôi mắt của chúng luôn khỏe mạnh, tránh xa các bệnh lý không mong muốn. Bằng cách áp dụng các biện pháp phù hợp tại nhà và biết khi nào cần tìm đến sự can thiệp chuyên nghiệp của bác sĩ thú y, bạn sẽ đảm bảo người bạn bốn chân của mình có thị lực tốt và cuộc sống thoải mái.
Chăm sóc mắt định kỳ tại nhà
Việc chăm sóc mắt định kỳ không chỉ giúp duy trì vệ sinh mà còn giúp bạn phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.
Vệ sinh mắt thường xuyên và đúng cách: Đây là bước cơ bản nhất. Sử dụng miếng bông gòn mềm, khăn sạch chuyên dụng hoặc gạc y tế thấm nước muối sinh lý (0.9%) đã được tiệt trùng hoặc dung dịch vệ sinh mắt chuyên dụng cho chó. Lau nhẹ nhàng xung quanh mắt, loại bỏ gỉ mắt, bụi bẩn, và các chất tiết tích tụ. Luôn lau từ khóe mắt ra ngoài và sử dụng một miếng bông riêng cho mỗi mắt để tránh lây nhiễm chéo giữa hai bên. Thực hiện 1-2 lần mỗi ngày hoặc khi cần thiết.
Kiểm tra mắt kỹ lưỡng định kỳ: Hãy dành thời gian kiểm tra đôi mắt của chó mỗi ngày, đặc biệt là sau khi chúng chơi đùa ở công viên, tiếp xúc với môi trường nhiều bụi bẩn, hoặc sau khi chó bị rụng lông quanh mắt. Chú ý đến bất kỳ sự thay đổi nào về màu sắc của kết mạc (có đỏ không), độ trong suốt của giác mạc (có đục không), tình trạng của mí mắt thứ 3 (có lộ ra bất thường không), đồng tử (có co giãn đều không), hoặc dấu hiệu chảy dịch bất thường (trong, đục, mủ, máu).
Cắt tỉa lông quanh mắt gọn gàng: Ở các giống chó có lông dài hoặc lông mọc hướng vào mắt (như Poodle, Shih Tzu, Maltese), lông có thể chạm vào nhãn cầu, gây kích ứng liên tục và tạo điều kiện thuận lợi cho bụi bẩn, vi khuẩn tích tụ. Việc cắt tỉa gọn gàng vùng lông quanh mắt sẽ giúp giảm thiểu đáng kể nguy cơ này. Nếu bạn không tự tin, hãy nhờ đến dịch vụ cắt tỉa chuyên nghiệp để đảm bảo an toàn.
Bảo vệ mắt khỏi các tác nhân gây hại: Khi đưa chó đi dạo ở những nơi có nhiều cây cối, bụi rậm, hoặc khi đi ô tô với cửa sổ mở, hãy cân nhắc sử dụng kính bảo hộ chuyên dụng cho chó (Doggles). Kính sẽ giúp bảo vệ mắt khỏi các dị vật bay vào, gió mạnh, và tia UV có hại, đặc biệt hữu ích cho những giống chó có mắt lồi hoặc nhạy cảm.
Chế độ dinh dưỡng cân bằng và hợp lý: Một chế độ ăn uống đầy đủ các vitamin và khoáng chất thiết yếu không chỉ hỗ trợ sức khỏe tổng thể mà còn tăng cường hệ thống miễn dịch của mắt. Các chất dinh dưỡng như Omega-3 (có trong dầu cá hồi), Vitamin A, C, E và chất chống oxy hóa đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe thị lực. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ thú y hoặc chuyên gia dinh dưỡng thú cưng để chọn loại thức ăn phù hợp và bổ sung các dưỡng chất cần thiết cho chó của bạn.
Khi nào cần thăm khám bác sĩ thú y
Không phải mọi sự xuất hiện của mí mắt thứ 3 của chó đều đáng lo ngại, nhưng một số dấu hiệu sau đây yêu cầu sự can thiệp chuyên nghiệp và kịp thời từ bác sĩ thú y:
Mí mắt thứ 3 lộ rõ và sưng đỏ (Cherry Eye): Đây là tình trạng khẩn cấp. Nếu bạn thấy một khối màu đỏ hồng hoặc sưng tấy lồi ra ở khóe mắt, đặc biệt là ở những giống chó có nguy cơ cao (như Bulldog, Cocker Spaniel), hãy đưa chó đến thú y ngay lập tức để được chẩn đoán và phẫu thuật sớm, bảo vệ tuyến lệ.
Lộ mí mắt thứ 3 kéo dài hoặc không biến mất: Nếu màng nháy lộ ra liên tục trong nhiều giờ hoặc nhiều ngày, không rút lại ngay cả khi chó tỉnh táo, thư giãn hoặc nghỉ ngơi, đây là một dấu hiệu bất thường rõ rệt cần được kiểm tra.
Kèm theo các triệu chứng về mắt khác: Nếu tình trạng lộ mí mắt thứ 3 đi kèm với các dấu hiệu như mắt đỏ, sưng mí mắt, chảy dịch mắt (trong, mủ, hoặc máu), chó dụi mắt liên tục, nháy mắt nhiều, mắt có vẻ đau đớn, nhạy cảm với ánh sáng (nheo mắt), hoặc bất kỳ sự thay đổi nào trong hành vi thị giác. Việc cách vệ sinh mắt cho chó đúng cách cũng là yếu tố quan trọng trong quá trình điều trị.
Thay đổi hành vi và sức khỏe tổng thể: Nếu chó trở nên lờ đờ, chán ăn, bỏ bữa, sụt cân không rõ nguyên nhân, hoặc có dấu hiệu của các bệnh lý toàn thân khác (chăm sóc chó ốm đúng chuẩn) đi kèm với các vấn đề về mắt, cần đưa đi khám ngay để loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng.
Mí mắt thứ 3 có màu sắc hoặc kết cấu bất thường: Nếu màng nháy có vẻ vàng (có thể liên quan đến vàng da), xanh, hoặc có các vết loét, khối u, sần sùi bất thường, đây là những dấu hiệu đáng báo động và cần được thăm khám ngay lập tức để chẩn đoán chính xác.
Chấn thương mắt: Bất kỳ vết thương, va đập, trầy xước hoặc vết cắn nào vào vùng mắt đều cần được kiểm tra bởi bác sĩ thú y để loại trừ tổn thương nghiêm trọng đến mí mắt thứ 3, giác mạc hoặc các cấu trúc khác của mắt.
Bác sĩ thú y sẽ tiến hành kiểm tra mắt kỹ lưỡng, bao gồm các xét nghiệm chuyên biệt như đo lượng nước mắt (Test Schirmer để chẩn đoán khô mắt), kiểm tra áp lực nội nhãn (để loại trừ glaucoma), nhuộm huỳnh quang giác mạc (để phát hiện vết loét giác mạc), hoặc sinh thiết (đối với khối u) để xác định chính xác nguyên nhân. Sau đó, họ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất. Việc chẩn đoán và điều trị sớm không chỉ giúp giảm đau đớn, khó chịu cho chó mà còn ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng, bảo vệ thị lực và chất lượng cuộc sống lâu dài cho thú cưng của bạn.
Việc hiểu biết về mí mắt thứ 3 của chó không chỉ là kiến thức bổ ích mà còn là trách nhiệm của mỗi chủ nuôi. Bằng cách quan sát cẩn thận, chăm sóc định kỳ và hành động kịp thời khi phát hiện dấu hiệu bất thường, chúng ta có thể đảm bảo rằng người bạn bốn chân của mình luôn có đôi mắt khỏe mạnh và một cuộc sống hạnh phúc, trọn vẹn bên gia đình. Để tìm hiểu thêm về sức khỏe thú cưng, hãy truy cập mochicat.vn.
Ngày Cập Nhật: Tháng 10 6, 2025 by Trần Thanh Tâm Ni
