Tình trạng buôn bán động vật hoang dã trái phép vẫn diễn ra công khai tại nhiều nơi, trong đó có tỉnh lộ 8 thuộc xã Phước Vĩnh An, huyện Củ Chi, TP.HCM. Khu chợ này tồn tại nhiều năm, là nơi bày bán đủ loại động vật từ rắn, chồn, thỏ, chuột, chim, ếch, cho đến cả mèo rừng – một loài thường được bảo vệ. Hoạt động này không chỉ vi phạm pháp luật mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro về sức khỏe và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đa dạng sinh học.
Mức giá và phương thức giao dịch các loài động vật hoang dã
Theo ghi nhận, chỉ trong chưa đầy 1 km đường, hàng loạt điểm kinh doanh động vật hoang dã mọc lên san sát. Các tiểu thương không ngần ngại chào mời khách hàng với đủ các loài vật khác nhau. Mức giá được đưa ra khá cụ thể: rắn dao động từ 150.000 – 220.000 đồng/kg, chồn 300.000 đồng/kg, thỏ 150.000 – 200.000 đồng/kg, chuột 70.000 đồng/kg và ếch 60.000 đồng/kg. Các loài chim thì tùy thuộc vào chủng loại và kích cỡ. Nguồn cung của những động vật này chủ yếu đến từ các tỉnh thành khác, sau đó được tập kết và phân phối cho các nhà hàng, quán nhậu hoặc khách có nhu cầu riêng.
Động vật hoang dã như rắn, chồn, thỏ, chuột, chim được bày bán công khai trên tỉnh lộ 8, Củ Chi
Khi được hỏi về những loài quý hiếm hơn, một tiểu thương tên N. đã giới thiệu một con mèo rừng nặng hơn 2 kg, được rao bán với giá 1 triệu đồng. Đây không phải là trường hợp cá biệt, bởi theo lời kể của người bán, mèo rừng cũng thường xuyên xuất hiện tại đây với mức giá khoảng 500.000 đồng/kg. Tuy nhiên, do lo sợ các cơ quan chức năng kiểm tra gắt gao, những động vật hoang dã quý hiếm như mèo rừng thường không được bày bán công khai mà được cất giấu kỹ lưỡng bên trong. Khách hàng muốn mua phải đặt trước và giao dịch được tiến hành một cách bí mật.
Tiểu thương đang giới thiệu hoặc bán rắn tự nhiên cho khách hàng tại chợ động vật hoang dã
Ngoài ra, để đáp ứng nhu cầu của khách hàng, nhiều tiểu thương còn sẵn sàng thực hiện việc sơ chế, làm thịt động vật ngay tại chỗ. Điều này không chỉ gây mất vệ sinh mà còn tiềm ẩn nguy cơ lây lan dịch bệnh. Rắn, với mức giá 200.000 đồng/kg, là một trong những mặt hàng được bán chạy, chủ yếu phục vụ nhu cầu của các nhà hàng và dân nhậu. Chuột đồng cũng là một mặt hàng “đắt khách” tại khu chợ này.
Những bịch rắn lớn chuẩn bị được bán cho các nhà hàng hoặc khách sỉ, minh chứng cho quy mô buôn bán động vật hoang dã
Mèo rừng và các loài khác: Hệ lụy từ việc buôn bán trái phép
Việc buôn bán công khai các loài động vật hoang dã, đặc biệt là mèo rừng, là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng. Phần lớn các loài mèo rừng ở Việt Nam như mèo gấm, mèo ri, mèo cá… đều nằm trong danh sách các loài nguy cấp, quý hiếm cần được bảo vệ theo quy định của pháp luật Việt Nam và các công ước quốc tế. Hành vi mua bán, vận chuyển, tàng trữ các loài này mà không có giấy phép hợp lệ có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự, với mức án và hình phạt tiền không nhỏ.
Chim và chồn tự nhiên bị nhốt trong lồng để bày bán công khai trên vỉa hè
Chim chóc, chồn cũng là những loài vật thường xuyên bị bày bán. Các loài chim như bìm bịp được bán khá nhiều, với mục đích chủ yếu là để ngâm rượu theo các quan niệm dân gian. Thỏ cũng được bán với giá từ 150.000 đến 200.000 đồng/kg. Việc tiêu thụ các loài động vật hoang dã không chỉ đe dọa trực tiếp đến sự sống còn của chúng trong tự nhiên, làm suy giảm đa dạng sinh học mà còn tiềm ẩn nguy cơ lây truyền các bệnh từ động vật sang người (bệnh truyền nhiễm từ động vật), ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.
Chim bìm bịp được bày bán trong lồng, thường được mua để ngâm rượu theo quan niệm dân gian
Sự tồn tại của các “chợ hoang dã” như trên tỉnh lộ 8 phản ánh một thực trạng đáng báo động về ý thức chấp hành pháp luật và bảo vệ môi trường của một bộ phận người dân. Mặc dù các cơ quan chức năng thường xuyên kiểm tra, xử lý, nhưng các tiểu thương vẫn tìm cách lách luật, che giấu các giao dịch phi pháp. Nhu cầu từ phía “dân nhậu”, các nhà hàng hay thậm chí là để “biếu sếp” chính là động lực thúc đẩy thị trường đen này tiếp tục tồn tại và phát triển.
Tiểu thương đang sơ chế một con vật hoang dã tại chỗ để đáp ứng nhu cầu của khách mua
Để chấm dứt tình trạng này, cần có sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa của các cơ quan chức năng, đồng thời nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo tồn động vật hoang dã và những rủi ro pháp lý, sức khỏe khi tham gia vào chuỗi cung ứng bất hợp pháp này. Giá trị của một con mèo rừng hay bất kỳ loài động vật hoang dã nào nằm ở vai trò của chúng trong hệ sinh thái, chứ không phải ở mức giá được rao bán trái phép trên thị trường.
Ngày Cập Nhật: Tháng 9 29, 2025 by Trần Thanh Tâm Ni
