Mèo Bị Viêm Đường Tiết Niệu: Dấu Hiệu, Nguyên Nhân & Cách Trị

Viêm đường tiết niệu ở mèo là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến và đáng lo ngại mà nhiều người nuôi mèo gặp phải. Tình trạng này không chỉ gây đau đớn, khó chịu cho mèo mà còn có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Hiểu rõ về các dấu hiệu, nguyên nhân và phương pháp điều trị bệnh viêm đường tiết niệu cho mèo là kiến thức vô cùng quan trọng giúp bạn bảo vệ sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bạn bốn chân của mình. Bài viết này sẽ đi sâu vào chi tiết các khía cạnh của bệnh, từ cơ chế bệnh sinh cho đến cách chăm sóc và phòng ngừa hiệu quả.

Viêm Đường Tiết Niệu Ở Mèo Là Gì?

Thuật ngữ “viêm đường tiết niệu” (UTI – Urinary Tract Infection) ở mèo thường được sử dụng chung để chỉ các vấn đề liên quan đến phần dưới của hệ tiết niệu, bao gồm bàng quang và niệu đạo. Tuy nhiên, trong y học thú y, các vấn đề này thường được gọi bằng một thuật ngữ rộng hơn là Bệnh Đường Tiết Niệu Dưới Ở Mèo (FLUTD – Feline Lower Urinary Tract Disease). FLUTD bao gồm nhiều tình trạng khác nhau, trong đó viêm bàng quang vô căn (FIC – Feline Idiopathic Cystitis) là nguyên nhân phổ biến nhất, chiếm đến 50-70% các trường hợp. Viêm đường tiết niệu do vi khuẩn (UTI theo đúng nghĩa) lại ít gặp hơn ở mèo trưởng thành khỏe mạnh, chỉ chiếm khoảng 1-5% các ca FLUTD. Các nguyên nhân khác có thể bao gồm sỏi bàng quang, tắc nghẽn niệu đạo, dị tật bẩm sinh hoặc khối u.

Hệ tiết niệu của mèo bao gồm thận, niệu quản, bàng quang và niệu đạo. Thận lọc máu để tạo ra nước tiểu, nước tiểu đi xuống niệu quản đến bàng quang để dự trữ, và sau đó được bài tiết ra ngoài qua niệu đạo. Khi một trong những bộ phận này gặp vấn đề, đặc biệt là bàng quang và niệu đạo, mèo có thể bị viêm, nhiễm trùng hoặc tắc nghẽn, gây ra các triệu chứng của FLUTD, thường được gọi chung là Mèo Bị Viêm đường Tiết Niệu.

Dấu Hiệu Mèo Bị Viêm Đường Tiết Niệu Phổ Biến

Nhận biết sớm các dấu hiệu của bệnh là chìa khóa để điều trị thành công. Các triệu chứng của Mèo Bị Viêm đường Tiết Niệu có thể từ nhẹ đến nặng và thường biểu hiện ở hành vi đi vệ sinh của mèo. Chủ nuôi cần quan sát kỹ thói quen hàng ngày của thú cưng để phát hiện bất thường.

Đi vệ sinh nhiều lần, lén lút, hoặc ngoài khay cát

Một trong những dấu hiệu dễ nhận thấy nhất là mèo đi vào khay cát thường xuyên hơn bình thường. Mỗi lần đi có thể chỉ ra một lượng nước tiểu rất nhỏ. Mèo có thể thử đi tiểu ở nhiều vị trí khác nhau trong nhà thay vì chỉ trong khay cát quen thuộc. Hành vi này không phải là do mèo “hư” hay “trả thù”, mà là do cảm giác khó chịu, đau đớn hoặc muốn tìm một nơi nào đó để giảm bớt sự khó chịu khi đi tiểu. Mèo có thể lén lút đi tiểu ở những nơi khuất như góc nhà, trên thảm, trong bồn tắm hoặc trên giường.

Khó đi tiểu, rặn hoặc kêu đau khi đi tiểu

Khi mèo bị viêm đường tiết niệu, chúng thường gặp khó khăn khi bài tiết nước tiểu. Bạn có thể thấy mèo ngồi lâu trong khay cát, cong lưng, rặn và tỏ ra đau đớn. Một số mèo có thể kêu gào, rên rỉ hoặc thể hiện sự khó chịu rõ rệt trong hoặc sau khi đi tiểu. Tình trạng này cho thấy bàng quang đang bị kích thích hoặc có vật cản trong đường tiểu.

Nước tiểu có máu hoặc có màu bất thường

Quan sát nước tiểu của mèo cũng là cách quan trọng để phát hiện vấn đề. Nước tiểu của mèo bị viêm đường tiết niệu có thể có màu hồng nhạt, đỏ hoặc thậm chí là nâu do có máu (tiểu máu). Đôi khi, máu chỉ xuất hiện dưới dạng rất nhỏ, khó nhìn bằng mắt thường và chỉ phát hiện được qua xét nghiệm nước tiểu. Ngoài ra, nước tiểu cũng có thể đục hoặc có mùi khai nồng hơn bình thường.

Mèo liếm hoặc chải chuốt vùng sinh dục quá mức

Do cảm giác đau rát, khó chịu hoặc ngứa ngáy ở vùng kín, mèo bị viêm đường tiết niệu thường có xu hướng liếm liên tục hoặc chải chuốt quá nhiều ở vùng bụng dưới, dương vật (ở mèo đực) hoặc âm hộ (ở mèo cái). Hành vi này là nỗ lực của mèo nhằm làm giảm bớt sự khó chịu mà chúng đang trải qua. Liếm quá mức có thể dẫn đến rụng lông hoặc kích ứng da ở vùng đó.

Thay đổi hành vi (hung hăng, ẩn mình, lừ đừ)

Bệnh tật nói chung và viêm đường tiết niệu nói riêng có thể ảnh hưởng lớn đến tâm trạng và hành vi của mèo. Mèo bị đau thường có xu hướng trở nên cáu kỉnh, hung hăng khi bị chạm vào vùng bụng, hoặc ngược lại, chúng có thể trở nên lừ đừ, mệt mỏi, ít vận động hơn. Một số mèo tìm cách ẩn mình vào những nơi yên tĩnh, tránh tiếp xúc với con người hoặc các vật nuôi khác do cảm thấy không khỏe. Sự thay đổi đột ngột trong tính cách cũng là một dấu hiệu cần lưu ý.

Tắc nghẽn niệu đạo (cần chú ý khẩn cấp)

Đây là biến chứng cực kỳ nguy hiểm, đặc biệt phổ biến ở mèo đực do niệu đạo của chúng hẹp hơn mèo cái. Tắc nghẽn niệu đạo xảy ra khi các chất kết tủa (tinh thể, sỏi nhỏ), cục máu đông hoặc nút nhầy gây bít hoàn toàn đường tiểu. Mèo bị viêm đường tiết niệu có thể tiến triển thành tắc nghẽn. Dấu hiệu của tắc nghẽn bao gồm cố gắng đi tiểu nhưng không ra giọt nào, rặn mạnh kèm theo kêu gào đau đớn, bỏ ăn, nôn mửa, lừ đừ, và bụng dưới căng cứng. Đây là trường hợp khẩn cấp y tế và cần được đưa đến bác sĩ thú y ngay lập tức. Nếu không được can thiệp kịp thời, tắc nghẽn niệu đạo có thể gây suy thận cấp, vỡ bàng quang hoặc rối loạn điện giải, dẫn đến tử vong chỉ trong vòng 24-48 giờ.

Nguyên Nhân Gây Viêm Đường Tiết Niệu Ở Mèo

Có nhiều yếu tố khác nhau có thể dẫn đến tình trạng FLUTD hay mèo bị viêm đường tiết niệu. Việc xác định chính xác nguyên nhân là rất quan trọng để có phác đồ điều trị hiệu quả và ngăn ngừa tái phát.

Viêm Bàng Quang Vô Căn (FIC) – Nguyên nhân hàng đầu

FIC là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra các triệu chứng của FLUTD, đặc biệt ở mèo trẻ tuổi (dưới 10 tuổi). “Vô căn” có nghĩa là không tìm thấy nguyên nhân rõ ràng như nhiễm trùng hay sỏi. FIC được cho là liên quan chặt chẽ đến căng thẳng (stress) và hệ thống phản ứng stress của mèo. Khi mèo bị căng thẳng, các chất hóa học thần kinh được giải phóng có thể ảnh hưởng đến chức năng hàng rào bảo vệ của niêm mạc bàng quang, khiến nước tiểu (vốn chứa các chất gây kích ứng) tiếp xúc trực tiếp với thành bàng quang, gây viêm, đau và co thắt. Các yếu tố gây stress ở mèo rất đa dạng, bao gồm thay đổi môi trường sống, thay đổi chủ nuôi, có thêm vật nuôi mới, tiếng ồn lớn, đi lại, hoặc thậm chí là sự thay đổi nhỏ trong lịch trình sinh hoạt.

Sỏi hoặc tinh thể trong đường tiết niệu

Sự hình thành các tinh thể nhỏ (microscopic crystals) hoặc sỏi (uroliths) trong nước tiểu là một nguyên nhân đáng kể gây kích ứng và viêm bàng quang. Hai loại tinh thể phổ biến nhất ở mèo là Struvite (magiê amoni photphat) và Calcium Oxalate. Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành các loại tinh thể này. Nước tiểu có pH kiềm hơn thường thúc đẩy sự hình thành tinh thể Struvite, trong khi nước tiểu có pH axit hơn có thể góp phần tạo ra tinh thể Calcium Oxalate. Các tinh thể hoặc sỏi có thể gây viêm trực tiếp thành bàng quang hoặc di chuyển xuống niệu đạo và gây tắc nghẽn, đặc biệt nguy hiểm ở mèo đực.

Nhiễm trùng vi khuẩn (Ít gặp hơn ở mèo so với chó)

Mặc dù được gọi là “viêm đường tiết niệu”, nhưng nhiễm trùng do vi khuẩn thực tế là nguyên nhân ít gặp đối với mèo bị viêm đường tiết niệu dưới 10 tuổi và khỏe mạnh. Niệu đạo của mèo tương đối ngắn và môi trường nước tiểu có tính axit nhẹ thường không thuận lợi cho vi khuẩn phát triển. Tuy nhiên, nhiễm trùng vi khuẩn phổ biến hơn ở mèo già, mèo mắc các bệnh lý nền khác như tiểu đường, bệnh thận mãn tính, hoặc mèo bị suy giảm miễn dịch. Khi nhiễm trùng xảy ra, vi khuẩn xâm nhập vào bàng quang và gây viêm nhiễm.

Căng thẳng (Stress) và Môi trường sống

Như đã đề cập, stress là yếu tố chính gây ra FIC. Mèo là loài vật nhạy cảm và dễ bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi trong môi trường sống của chúng. Các yếu tố gây stress tiềm ẩn có thể bao gồm việc sống trong một môi trường quá đông đúc (nhiều mèo), thiếu tài nguyên (khay cát, bát ăn, bát nước, chỗ ngủ riêng), sự cạnh tranh giữa các cá thể mèo, thiếu cơ hội thể hiện hành vi tự nhiên (leo trèo, cào móng, săn mồi), hoặc sự tương tác tiêu cực với con người hoặc các vật nuôi khác. Một môi trường sống không được làm giàu, nhàm chán cũng có thể gây stress mãn tính, làm tăng nguy cơ mèo bị viêm đường tiết niệu do FIC.

Chế độ ăn và lượng nước uống

Chế độ ăn có thể ảnh hưởng đến pH nước tiểu và nồng độ các khoáng chất, từ đó ảnh hưởng đến nguy cơ hình thành sỏi/tinh thể. Chế độ ăn khô (thức ăn hạt) thường chứa ít nước hơn nhiều so với thức ăn ướt (pate, súp thưởng), dẫn đến mèo uống ít nước hơn và nước tiểu cô đặc hơn. Nước tiểu cô đặc có nồng độ khoáng chất cao hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho tinh thể kết tụ. Lượng nước uống không đủ cũng khiến mèo đi tiểu ít hơn, nước tiểu lưu lại trong bàng quang lâu hơn, tăng nguy cơ kích ứng và hình thành tinh thể.

Các nguyên nhân khác

Một số nguyên nhân ít gặp hơn cũng có thể gây ra các triệu chứng của FLUTD, bao gồm:

• Tuổi tác và Giới tính: Mèo ở mọi lứa tuổi đều có thể bị FLUTD, nhưng FIC phổ biến nhất ở mèo trẻ và trung niên, trong khi sỏi và nhiễm trùng vi khuẩn phổ biến hơn ở mèo già. Mèo đực có nguy cơ cao bị tắc nghẽn niệu đạo hơn mèo cái do cấu tạo niệu đạo hẹp hơn.
• Giống loài: Một số giống mèo như Ba Tư có thể có nguy cơ mắc bệnh sỏi thận hoặc sỏi bàng quang cao hơn.
• Béo phì: Mèo thừa cân béo phì có nguy cơ mắc FLUTD cao hơn.
• Dị tật bẩm sinh: Một số mèo sinh ra đã có cấu trúc đường tiết niệu bất thường.
• Khối u: Khối u trong bàng quang hoặc niệu đạo, mặc dù hiếm gặp ở mèo trẻ, có thể là nguyên nhân gây ra các triệu chứng tương tự.
• Bệnh lý thần kinh: Tổn thương tủy sống hoặc các bệnh lý ảnh hưởng đến dây thần kinh kiểm soát bàng quang có thể gây rối loạn chức năng bài tiết nước tiểu.

Chẩn Đoán Viêm Đường Tiết Niệu Ở Mèo

Khi nhận thấy các dấu hiệu nghi ngờ mèo bị viêm đường tiết niệu, việc đưa mèo đến bác sĩ thú y là bước quan trọng nhất. Bác sĩ thú y sẽ tiến hành khám và thực hiện các xét nghiệm cần thiết để xác định nguyên nhân và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

Khám lâm sàng và hỏi bệnh sử

Bác sĩ thú y sẽ bắt đầu bằng việc khám tổng thể mèo, tập trung vào sờ nắn vùng bụng dưới để kiểm tra kích thước và tình trạng của bàng quang (có căng cứng không, có đau không). Họ cũng sẽ hỏi chi tiết về bệnh sử của mèo, bao gồm các triệu chứng bạn đã quan sát được (thời gian xuất hiện, tần suất, mức độ), thói quen đi vệ sinh, loại thức ăn đang dùng, môi trường sống, các thay đổi gần đây trong cuộc sống của mèo, và bất kỳ bệnh lý nền nào khác. Thông tin bạn cung cấp là vô cùng hữu ích cho quá trình chẩn đoán.

Xét nghiệm nước tiểu

Đây là xét nghiệm cốt lõi để chẩn đoán các vấn đề về đường tiết niệu. Mẫu nước tiểu có thể được lấy bằng cách chọc hút bàng quang qua thành bụng (cystocentesis – phương pháp vô trùng tốt nhất), đặt ống thông tiểu (catheterization), hoặc lấy mẫu do mèo tự đi tiểu (free-catch – dễ bị nhiễm khuẩn từ môi trường bên ngoài). Mẫu nước tiểu sẽ được phân tích tổng thể (urinalysis) để kiểm tra màu sắc, độ đục, trọng lượng riêng (khả năng cô đặc nước tiểu của thận), pH, sự hiện diện của protein, glucose, hồng cầu (máu), bạch cầu, vi khuẩn và tinh thể. Quan sát cặn lắng nước tiểu dưới kính hiển vi giúp xác định loại và số lượng tinh thể có mặt.

Cấy nước tiểu

Nếu xét nghiệm nước tiểu tổng thể cho thấy có dấu hiệu nhiễm trùng (ví dụ: có nhiều bạch cầu hoặc vi khuẩn) hoặc nếu mèo có các yếu tố nguy cơ nhiễm trùng (già, bệnh mãn tính), bác sĩ có thể đề nghị cấy nước tiểu (urine culture). Mẫu nước tiểu vô trùng (lấy bằng cystocentesis) được đưa vào môi trường nuôi cấy đặc biệt để xem vi khuẩn có phát triển không. Nếu có vi khuẩn phát triển, xét nghiệm này sẽ giúp xác định loại vi khuẩn và độ nhạy cảm của chúng với các loại kháng sinh khác nhau (kháng sinh đồ), từ đó bác sĩ có thể lựa chọn loại kháng sinh hiệu quả nhất để điều trị nếu nguyên nhân là nhiễm trùng.

Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu thường được thực hiện để đánh giá sức khỏe tổng thể của mèo, kiểm tra chức năng thận (đặc biệt quan trọng nếu nghi ngờ tắc nghẽn hoặc bệnh mãn tính), phát hiện các dấu hiệu viêm nhiễm trong cơ thể và loại trừ các bệnh lý nền khác có thể góp phần gây ra FLUTD (như tiểu đường). Kết quả xét nghiệm máu giúp bác sĩ có cái nhìn toàn diện hơn về tình trạng sức khỏe của mèo.

Chụp X-quang và Siêu âm

Các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh này rất hữu ích để phát hiện các vấn đề về cấu trúc trong đường tiết niệu.

• Chụp X-quang (Radiography) có thể giúp phát hiện sự hiện diện của sỏi trong bàng quang hoặc niệu đạo (một số loại sỏi như Struvite hiển thị rõ trên X-quang, nhưng sỏi Calcium Oxalate đôi khi khó thấy hơn).
• Siêu âm (Ultrasound) cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về thành bàng quang (độ dày, có bị viêm/sưng không), kiểm tra thận và niệu quản, và phát hiện các loại sỏi mà X-quang có thể bỏ sót. Siêu âm cũng có thể giúp phát hiện khối u hoặc các dị tật khác.

Dựa trên kết quả của các xét nghiệm và thăm khám, bác sĩ thú y sẽ xác định nguyên nhân chính gây ra tình trạng mèo bị viêm đường tiết niệu và lên kế hoạch điều trị phù hợp.

Điều Trị Viêm Đường Tiết Niệu Cho Mèo

Phác đồ điều trị mèo bị viêm đường tiết niệu phụ thuộc rất nhiều vào nguyên nhân gây bệnh. Mỗi nguyên nhân sẽ có cách tiếp cận điều trị khác nhau, đôi khi cần kết hợp nhiều phương pháp.

Điều trị khẩn cấp tắc nghẽn niệu đạo

Nếu chẩn đoán xác định mèo bị tắc nghẽn niệu đạo, đây là trường hợp khẩn cấp và cần được điều trị ngay lập tức. Bác sĩ thú y sẽ tiến hành:

• Ổn định tình trạng mèo: Cung cấp dịch truyền tĩnh mạch để chống mất nước, hỗ trợ chức năng thận và điều chỉnh các rối loạn điện giải nghiêm trọng (đặc biệt là tăng kali máu).
• Thông tắc niệu đạo: Mèo thường được gây mê hoặc an thần nhẹ, sau đó bác sĩ sẽ sử dụng ống thông tiểu chuyên dụng để đẩy vật gây tắc vào lại bàng quang hoặc đưa ra ngoài, giúp dòng nước tiểu lưu thông trở lại. Bàng quang thường được rửa sạch để loại bỏ các tinh thể, cục máu đông và nút nhầy còn sót lại.
• Đặt ống thông tiểu lưu: Sau khi thông tắc, một ống thông tiểu có thể được giữ lại trong niệu đạo trong vài ngày để đảm bảo đường tiểu được thông thoáng và giúp bàng quang xả hết nước tiểu, giảm áp lực lên thận.
• Chăm sóc hậu phẫu/hậu thông tắc: Mèo cần được theo dõi chặt chẽ tại phòng khám trong vài ngày sau khi thông tắc. Chúng sẽ tiếp tục được truyền dịch, dùng thuốc giảm đau, thuốc chống viêm và thuốc giãn cơ niệu đạo. Có thể cần dùng kháng sinh nếu có dấu hiệu nhiễm trùng hoặc để phòng ngừa.
• Phẫu thuật cắt bỏ một phần niệu đạo (Perineal Urethrostomy – PU): Đối với mèo đực bị tắc nghẽn tái phát nhiều lần hoặc không thể thông tắc bằng ống thông, phẫu thuật PU có thể được chỉ định. Phẫu thuật này tạo ra một lỗ mở niệu đạo vĩnh viễn rộng hơn ở vùng đáy chậu, giảm nguy cơ tắc nghẽn trong tương lai.

Giảm đau và chống viêm

Không kể nguyên nhân là gì, mèo bị viêm đường tiết niệu thường cảm thấy đau và khó chịu ở vùng bàng quang. Bác sĩ thú y sẽ kê đơn thuốc giảm đau phù hợp để giúp mèo thoải mái hơn. Thuốc chống viêm (thường là NSAIDs đặc biệt dành cho mèo) cũng có thể được sử dụng để giảm sưng và viêm ở thành bàng quang. Việc kiểm soát cơn đau không chỉ giúp mèo dễ chịu hơn mà còn thúc đẩy quá trình phục hồi.

Điều chỉnh chế độ ăn

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và phòng ngừa FLUTD.

• Tăng lượng nước uống: Chuyển sang thức ăn ướt (pate) là cách hiệu quả nhất để tăng lượng nước mèo nạp vào. Điều này giúp pha loãng nước tiểu, giảm nồng độ khoáng chất và khiến mèo đi tiểu thường xuyên hơn, tống khứ bớt các chất gây kích ứng ra khỏi bàng quang.
• Thức ăn hỗ trợ tiết niệu (Prescription diets): Có nhiều loại thức ăn khô và ướt được thiết kế đặc biệt cho mèo mắc bệnh đường tiết niệu. Các loại thức ăn này thường có công thức giúp điều chỉnh pH nước tiểu (để hòa tan hoặc ngăn ngừa sự hình thành tinh thể Struvite) và có hàm lượng khoáng chất được kiểm soát. Một số loại còn chứa các thành phần giúp tăng lượng nước uống hoặc có tác dụng giảm căng thẳng. Bác sĩ thú y sẽ tư vấn loại thức ăn phù hợp nhất với tình trạng cụ thể của mèo (ví dụ: thức ăn riêng cho sỏi Struvite, cho sỏi Calcium Oxalate hoặc cho FIC).

Giảm căng thẳng và cải thiện môi trường sống

Đối với các trường hợp FIC, việc giảm thiểu căng thẳng trong cuộc sống của mèo là yếu tố then chốt để kiểm soát bệnh và ngăn ngừa tái phát.

• Làm giàu môi trường: Cung cấp môi trường sống thú vị và an toàn cho mèo. Điều này bao gồm việc có đủ khay cát (số lượng lý tưởng là số lượng mèo cộng thêm 1), đảm bảo khay cát sạch sẽ, đặt ở vị trí yên tĩnh và dễ tiếp cận. Cung cấp các trụ cào móng, cây leo, đồ chơi tương tác (như đồ chơi nhồi thức ăn), và các vị trí trên cao để mèo quan sát.
• Giảm stress: Hạn chế tối đa các yếu tố gây căng thẳng đã được xác định. Sử dụng sản phẩm phái tiết nhân tạo (pheromone diffuser/spray) có thể giúp tạo cảm giác an toàn và thư giãn cho mèo. Tạo lịch trình sinh hoạt đều đặn, dành thời gian chơi đùa tương tác với mèo, và đảm bảo mỗi cá thể mèo trong nhà có không gian và tài nguyên riêng để tránh cạnh tranh.
• Thuốc giảm lo âu: Trong một số trường hợp FIC nặng hoặc khó kiểm soát, bác sĩ thú y có thể kê đơn thuốc hỗ trợ hành vi hoặc thuốc giảm lo âu tạm thời hoặc dài hạn để giúp mèo đối phó tốt hơn với căng thẳng.

Sử dụng thuốc

Ngoài thuốc giảm đau và chống viêm, các loại thuốc khác có thể được sử dụng tùy thuộc vào nguyên nhân:

• Kháng sinh: Chỉ được sử dụng khi có bằng chứng rõ ràng về nhiễm trùng vi khuẩn (dựa trên kết quả cấy nước tiểu). Việc lạm dụng kháng sinh khi không có nhiễm trùng là không cần thiết và có thể gây hại.
• Thuốc hỗ trợ niêm mạc bàng quang: Các sản phẩm bổ sung chứa Glucosamine và Chondroitin sulfate có thể giúp phục hồi và củng cố lớp glycosaminoglycan (GAG) trên thành bàng quang, lớp này hoạt động như một hàng rào bảo vệ chống lại các chất gây kích ứng trong nước tiểu.
• Thuốc giãn cơ niệu đạo: Có thể được sử dụng trong trường hợp tắc nghẽn hoặc co thắt niệu đạo để giúp mèo đi tiểu dễ dàng hơn.

Phẫu thuật

Phẫu thuật có thể cần thiết trong các trường hợp:

• Sỏi bàng quang lớn: Các viên sỏi quá lớn không thể hòa tan bằng chế độ ăn hoặc thuốc cần phải được phẫu thuật lấy ra.
• Tắc nghẽn không thể thông được: Như đã đề cập, phẫu thuật PU ở mèo đực là lựa chọn khi tắc nghẽn tái phát hoặc quá nghiêm trọng.
• Khối u hoặc dị tật cấu trúc: Cần phẫu thuật để loại bỏ hoặc chỉnh sửa.

Tăng lượng nước uống

Đây là một khía cạnh quan trọng của điều trị và quản lý lâu dài cho mèo bị viêm đường tiết niệu.

• Sử dụng bát nước lớn, nhiều bát nước đặt ở các vị trí khác nhau trong nhà.
• Sử dụng đài phun nước tự động cho mèo, nhiều mèo thích uống nước chảy hơn nước đọng.
• Thêm một chút nước hoặc nước dùng (không chứa hành tỏi và muối) vào thức ăn ướt.
• Đảm bảo nước luôn sạch và tươi.

Chăm Sóc Mèo Bị Viêm Đường Tiết Niệu Tại Nhà và Phòng Ngừa Tái Phát

Chăm sóc tại nhà sau khi mèo được chẩn đoán và điều trị ban đầu là cực kỳ quan trọng để giúp mèo hồi phục và ngăn ngừa bệnh tái phát. FLUTD, đặc biệt là FIC, có xu hướng tái đi tái lại. Việc quản lý lâu dài đòi hỏi sự kiên nhẫn và tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ thú y. Bạn có thể tìm hiểu thêm các thông tin hữu ích về chăm sóc mèo tại MochiCat.vn.

Chế độ ăn uống phù hợp

Tuân thủ nghiêm ngặt chế độ ăn mà bác sĩ thú y đã kê đơn là điều cần thiết. Nếu là thức ăn ướt, hãy đảm bảo mèo ăn đủ lượng. Nếu là thức ăn hỗ trợ tiết niệu, không nên cho mèo ăn xen kẽ với các loại thức ăn khác trừ khi có chỉ định của bác sĩ. Chế độ ăn này giúp kiểm soát pH nước tiểu, giảm thiểu sự hình thành tinh thể và tăng lượng nước nạp vào.

Khuyến khích uống nước

Tiếp tục áp dụng các biện pháp đã nêu ở phần điều trị để khuyến khích mèo uống nhiều nước. Lượng nước tiểu nhiều và loãng hơn giúp làm sạch đường tiết niệu và giảm nồng độ các chất gây kích ứng.

Quản lý căng thẳng (Giảm stress)

Tiếp tục duy trì môi trường sống ít căng thẳng cho mèo. Quan sát hành vi của mèo để nhận biết các dấu hiệu stress sớm và tìm cách giải quyết nguyên nhân. Sử dụng phái tiết nhân tạo hoặc các sản phẩm hỗ trợ hành vi (dưới sự tư vấn của bác sĩ) nếu cần. Dành thời gian chơi đùa, tương tác tích cực với mèo để xây dựng mối quan hệ tin cậy và giảm lo âu cho chúng.

Giữ vệ sinh khay cát

Đảm bảo khay cát luôn sạch sẽ. Dọn dẹp chất thải ít nhất một lần mỗi ngày và thay toàn bộ cát, vệ sinh khay định kỳ (ví dụ: hàng tuần hoặc hai tuần một lần). Mèo rất nhạy cảm với độ sạch của khay cát và có thể từ chối sử dụng khay bẩn, điều này có thể dẫn đến việc nhịn tiểu hoặc đi vệ sinh sai chỗ, làm trầm trọng thêm tình trạng viêm.

Theo dõi dấu hiệu và tái khám định kỳ

Quan sát kỹ lưỡng các hành vi đi vệ sinh của mèo hàng ngày. Bất kỳ sự tái xuất hiện nào của các triệu chứng như đi tiểu nhiều lần, rặn, kêu đau, hoặc đi tiểu ngoài khay cát đều cần được chú ý. Ghi lại những thay đổi này có thể giúp bác sĩ thú y theo dõi hiệu quả điều trị.
Tuân thủ lịch tái khám theo chỉ định của bác sĩ thú y. Các buổi tái khám có thể bao gồm khám lâm sàng, xét nghiệm nước tiểu để kiểm tra tiến triển, đảm bảo không có sỏi hoặc tinh thể tái phát, và điều chỉnh phác đồ điều trị nếu cần.

Kiểm soát cân nặng

Duy trì cân nặng khỏe mạnh cho mèo giúp giảm áp lực lên hệ tiết niệu và giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan khác, bao gồm cả FLUTD. Thừa cân có thể làm giảm khả năng vận động, khiến mèo ít di chuyển đến khay cát hoặc bát nước, đồng thời có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và mức độ stress.

Khi Nào Cần Đưa Mèo Đến Bác Sĩ Thú Y Ngay Lập Tức?

Mặc dù nhiều trường hợp mèo bị viêm đường tiết niệu không phải là cấp cứu ngay lập tức (trừ tắc nghẽn), nhưng bất kỳ dấu hiệu nào bất thường về đường tiết niệu cũng cần được bác sĩ thú y thăm khám càng sớm càng tốt. Đặc biệt, bạn cần đưa mèo đến phòng khám cấp cứu ngay lập tức nếu mèo có bất kỳ dấu hiệu nào của tắc nghẽn niệu đạo:

• Cố gắng đi tiểu nhưng không ra giọt nào.
• Rặn mạnh, cong lưng, kêu gào đau đớn khi cố gắng đi tiểu.
• Lừ đừ, bỏ ăn, nôn mửa.
• Bụng dưới sờ thấy căng cứng và mèo tỏ ra rất đau khi chạm vào.

Các dấu hiệu này cho thấy mèo có thể đang bị tắc nghẽn niệu đạo, một tình trạng đe dọa tính mạng.

Các Câu Hỏi Thường Gặp Về Viêm Đường Tiết Niệu Ở Mèo

Nhiều người nuôi mèo có chung những thắc mắc về bệnh đường tiết niệu. Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp được giải đáp dưới dạng đoạn văn.

Một câu hỏi phổ biến là “Chế độ ăn hạt có thực sự gây ra viêm đường tiết niệu ở mèo không?”. Thực tế là thức ăn hạt không trực tiếp gây ra viêm đường tiết niệu, nhưng do chứa ít nước hơn thức ăn ướt, nó có thể góp phần làm nước tiểu cô đặc hơn. Nước tiểu cô đặc có nồng độ khoáng chất cao hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho sự hình thành tinh thể và sỏi ở những mèo có cơ địa nhạy cảm. Chuyển sang hoặc bổ sung thức ăn ướt là một cách hiệu quả để tăng lượng nước mèo nạp vào và giúp pha loãng nước tiểu, giảm nguy cơ.

Nhiều người cũng thắc mắc liệu “Viêm đường tiết niệu ở mèo có lây sang người không?”. Bệnh đường tiết niệu ở mèo, bao gồm cả nhiễm trùng do vi khuẩn (vốn ít gặp), thường do các loại vi khuẩn hoặc nguyên nhân khác đặc trưng ở mèo. Chúng không lây truyền sang người. Tuy nhiên, việc giữ gìn vệ sinh chung khi dọn khay cát vẫn là điều cần thiết để phòng ngừa các bệnh lây truyền từ động vật sang người khác không liên quan đến đường tiết niệu.

Một câu hỏi khác là “Làm sao để biết mèo bị viêm bàng quang vô căn (FIC) hay do nguyên nhân khác?”. Việc phân biệt FIC với các nguyên nhân khác như sỏi hoặc nhiễm trùng là rất khó chỉ dựa vào triệu chứng lâm sàng. Chúng thường biểu hiện các dấu hiệu tương tự nhau. Đó là lý do tại sao việc đưa mèo đến bác sĩ thú y để làm các xét nghiệm chẩn đoán (xét nghiệm nước tiểu, cấy nước tiểu, X-quang, siêu âm) là cực kỳ quan trọng. Chỉ có chẩn đoán chuyên sâu mới có thể xác định chính xác nguyên nhân để đưa ra phác đồ điều trị đúng.

“Viêm đường tiết niệu ở mèo có chữa khỏi hoàn toàn được không?”. Việc chữa khỏi phụ thuộc vào nguyên nhân. Nếu nguyên nhân là nhiễm trùng vi khuẩn, điều trị bằng kháng sinh phù hợp thường mang lại kết quả tốt. Nếu là sỏi, việc loại bỏ sỏi (bằng chế độ ăn hoặc phẫu thuật) có thể giải quyết vấn đề. Tuy nhiên, đối với viêm bàng quang vô căn (FIC), đây là một tình trạng mãn tính, có xu hướng tái phát. Điều trị FIC tập trung vào việc kiểm soát các đợt bùng phát triệu chứng, giảm đau, và quản lý các yếu tố nguy cơ (đặc biệt là stress và chế độ ăn) để giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của các đợt tái phát.

Cuối cùng, nhiều chủ nuôi hỏi “Chi phí điều trị viêm đường tiết niệu cho mèo có đắt không?”. Chi phí điều trị rất khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, nguyên nhân, và phương pháp điều trị. Một ca viêm bàng quang nhẹ có thể chỉ tốn kém chi phí khám và thuốc đơn giản. Tuy nhiên, nếu mèo bị tắc nghẽn niệu đạo, chi phí điều trị khẩn cấp, nằm viện, truyền dịch và các xét nghiệm chuyên sâu có thể khá cao. Phẫu thuật lấy sỏi hoặc phẫu thuật PU cũng tốn kém hơn. Việc phát hiện sớm và quản lý phòng ngừa có thể giúp giảm thiểu chi phí điều trị về lâu dài.

Viêm đường tiết niệu là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng ở mèo, đòi hỏi sự chú ý và can thiệp y tế kịp thời. Hiểu rõ về các dấu hiệu, nguyên nhân và tầm quan trọng của việc chẩn đoán chính xác sẽ giúp bạn phản ứng nhanh chóng khi mèo cưng của mình gặp phải tình trạng này. Việc tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ thú y, kết hợp với chăm sóc tại nhà và các biện pháp phòng ngừa hiệu quả (đặc biệt là quản lý stress và chế độ ăn uống), là chìa khóa để giúp mèo của bạn khỏe mạnh, giảm thiểu nguy cơ tái phát bệnh và nâng cao chất lượng cuộc sống cho chúng. Đừng ngần ngại tìm kiếm sự tư vấn chuyên nghiệp từ bác sĩ thú y ngay khi bạn nghi ngờ mèo bị viêm đường tiết niệu.