Mèo bị chảy nước mắt: Nguyên nhân và cách xử lý

Tình trạng Mèo Bị Chảy Nước Mắt là vấn đề khá phổ biến mà nhiều người nuôi mèo gặp phải. Đôi khi đây chỉ là phản ứng thông thường, nhưng cũng có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Việc nhận biết đúng nguyên nhân và triệu chứng là rất quan trọng để có hướng xử lý kịp thời, bảo vệ sức khỏe đôi mắt cho mèo cưng. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng và cách chăm sóc hiệu quả khi mèo bị chảy nước mắt.

Dịch nước mắt bình thường và bất thường ở mèo

Đôi mắt của mèo, giống như con người, luôn cần được bôi trơn và làm sạch bởi một lớp màng nước mắt mỏng. Lớp màng này giúp loại bỏ bụi bẩn, vi khuẩn và giữ cho giác mạc ẩm mượt. Thông thường, lượng nước mắt sản xuất ra sẽ được dẫn lưu qua một hệ thống ống dẫn nhỏ nằm ở góc trong của mắt, chảy xuống mũi và họng. Do đó, bạn có thể không bao giờ thấy mắt mèo chảy nước rõ rệt hoặc chỉ thấy một lượng nhỏ gỉ mắt khô màu nâu sẫm ở khóe mắt sau khi ngủ dậy.

Đây là hiện tượng hoàn toàn bình thường và không đáng lo ngại. Lượng gỉ mắt này thường dễ dàng được loại bỏ khi mèo tự vệ sinh hoặc khi bạn lau nhẹ nhàng. Mức độ gỉ mắt có thể hơi khác nhau tùy thuộc vào giống mèo, cấu trúc khuôn mặt và môi trường sống.

Tuy nhiên, khi bạn nhận thấy lượng nước mắt chảy ra quá nhiều, liên tục, hoặc có sự thay đổi về màu sắc, độ đặc, kèm theo các triệu chứng khác như sưng đỏ, nheo mắt, đó là lúc cần cảnh giác. “Chảy nước mắt” trong ngữ cảnh y học thường chỉ tình trạng tăng tiết nước mắt bất thường (epiphora) hoặc sự tắc nghẽn đường dẫn lưu nước mắt, dẫn đến nước mắt tràn ra ngoài mi mắt.

Tình trạng chảy nước mắt bất thường này có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề tiềm ẩn, từ nhẹ đến nghiêm trọng. Việc phân biệt giữa dịch tiết bình thường và dịch tiết bất thường là bước đầu tiên quan trọng để đánh giá sức khỏe đôi mắt của mèo. Dịch tiết bất thường có thể là nước trong nhưng số lượng nhiều, hoặc có màu sắc (vàng, xanh, trắng đục), có mủ, hoặc lẫn máu.

Hiểu rõ sự khác biệt này sẽ giúp bạn quyết định khi nào thì chỉ cần theo dõi và chăm sóc tại nhà, và khi nào cần đưa mèo đến gặp bác sĩ thú y để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng ảnh hưởng đến thị lực lâu dài của mèo.

Các nguyên nhân phổ biến khiến mèo bị chảy nước mắt

Tình trạng mèo bị chảy nước mắt có thể xuất phát từ rất nhiều nguyên nhân khác nhau, liên quan trực tiếp đến mắt hoặc là biểu hiện của các bệnh lý toàn thân. Việc xác định đúng nguyên nhân đóng vai trò then chốt trong việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả nhất cho mèo cưng.

Tác nhân môi trường gây kích ứng

Mắt mèo rất nhạy cảm với môi trường xung quanh. Các tác nhân đơn giản như bụi bẩn, khói bụi, lông vật nuôi khác, phấn hoa, hóa chất tẩy rửa, nước hoa xịt phòng hoặc khói thuốc lá có thể bay vào mắt mèo và gây kích ứng. Phản ứng tự nhiên của cơ thể là tăng cường sản xuất nước mắt để loại bỏ các tác nhân gây khó chịu này.

Trong trường hợp này, nước mắt thường trong, chảy nhiều một cách đột ngột và có thể tự hết sau khi tác nhân gây kích ứng được loại bỏ hoặc mắt mèo đã tự làm sạch. Mèo có thể dụi mắt hoặc nheo mắt nhẹ trong thời gian bị kích ứng. Nếu bạn nghi ngờ đây là nguyên nhân, hãy cố gắng xác định và loại bỏ nguồn gây kích ứng khỏi môi trường sống của mèo.

Đôi khi, việc sử dụng cát vệ sinh có nhiều bụi cũng có thể là nguyên nhân khiến mắt mèo bị kích ứng và chảy nước. Chuyển sang loại cát ít bụi hơn có thể giúp giảm thiểu tình trạng này.

Việc tắm cho mèo nếu không cẩn thận cũng có thể làm xà phòng hoặc nước bẩn bắn vào mắt, gây kích ứng tạm thời. Đảm bảo che chắn mắt mèo cẩn thận khi tắm là điều cần thiết để tránh tình huống này.

Viêm kết mạc (Conjunctivitis)

Viêm kết mạc, hay còn gọi là đau mắt đỏ, là tình trạng viêm lớp màng mỏng lót mặt trong mi mắt và phủ lên phần trắng của nhãn cầu (kết mạc). Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây chảy nước mắt ở mèo. Viêm kết mạc có thể do nhiễm trùng (virus, vi khuẩn, nấm), dị ứng, hoặc các tác nhân kích ứng khác.

Triệu chứng điển hình của viêm kết mạc là mắt mèo bị đỏ, sưng và chảy dịch. Dịch tiết có thể trong như nước ban đầu, nhưng thường chuyển sang màu vàng hoặc xanh đục do nhiễm trùng thứ cấp. Mèo thường nheo mắt, chớp mắt liên tục, dụi mắt bằng chân và có thể nhạy cảm với ánh sáng.

Nguyên nhân virus gây viêm kết mạc thường gặp nhất là virus Herpes (Feline Herpesvirus – FHV-1) và virus Calici (Feline Calicivirus – FCV). Cả hai loại virus này đều là nguyên nhân chính gây ra “cúm mèo” (Feline Upper Respiratory Disease Complex). Viêm kết mạc do virus có thể kèm theo các triệu chứng hô hấp khác như hắt hơi, chảy nước mũi, loét miệng.

Nhiễm trùng vi khuẩn cũng là nguyên nhân phổ biến, thường là do Chlamydia felis hoặc Mycoplasma. Viêm kết mạc do vi khuẩn thường gây dịch tiết có mủ màu vàng hoặc xanh đặc.

Viêm kết mạc dị ứng có thể xảy ra khi mèo tiếp xúc với các chất gây dị ứng trong môi trường, gây ngứa và chảy nước mắt trong.

Nhiễm trùng đường hô hấp trên (Upper Respiratory Infections – URIs)

“Cúm mèo” là một thuật ngữ chung chỉ các bệnh nhiễm trùng ảnh hưởng đến đường hô hấp trên của mèo, thường do virus Herpes, Calici, vi khuẩn Chlamydia felis, Mycoplasma hoặc Bordetella bronchiseptica gây ra. Các bệnh này rất dễ lây lan, đặc biệt là ở những nơi tập trung nhiều mèo như trại cứu hộ hoặc khu nhân giống.

Triệu chứng của URIs thường bao gồm hắt hơi, chảy nước mũi, sốt, chán ăn và đặc biệt là các vấn đề về mắt, trong đó phổ biến nhất là viêm kết mạc và chảy nước mắt. Dịch tiết ở mắt ban đầu có thể trong, sau đó chuyển sang màu vàng hoặc xanh đục do nhiễm trùng vi khuẩn thứ cấp.

Nếu mèo của bạn bị chảy nước mắt kèm theo các dấu hiệu hô hấp khác, rất có thể nguyên nhân là do nhiễm trùng đường hô hấp trên. Việc điều trị cần tập trung vào cả triệu chứng hô hấp và mắt, thường bao gồm kháng sinh (đối với nhiễm trùng vi khuẩn thứ cấp), thuốc kháng virus (nếu cần), thuốc hỗ trợ và chăm sóc nâng đỡ.

Đối với các trường hợp do virus Herpes, virus này sẽ tồn tại trong cơ thể mèo suốt đời sau khi nhiễm bệnh, có thể tái hoạt động khi mèo bị căng thẳng hoặc suy giảm miễn dịch, gây tái phát các triệu chứng, bao gồm cả chảy nước mắt.

Tắc nghẽn hoặc bất thường ở ống dẫn nước mắt

Hệ thống dẫn lưu nước mắt ở mèo bao gồm các điểm lệ ở góc trong mắt, ống lệ quản nhỏ dẫn vào túi lệ, và ống lệ mũi chảy xuống mũi. Nếu bất kỳ phần nào của hệ thống này bị tắc nghẽn hoặc có cấu trúc bất thường, nước mắt sẽ không thoát đi được và tràn ra ngoài, gây chảy nước mắt liên tục trên khuôn mặt.

Các nguyên nhân gây tắc nghẽn có thể là do viêm nhiễm (gây sưng và hẹp ống), dị vật nhỏ, sẹo do chấn thương hoặc nhiễm trùng mãn tính, hoặc bẩm sinh ống dẫn quá hẹp hoặc không phát triển hoàn chỉnh.

Các giống mèo mặt phẳng như Ba Tư, Exotic Shorthair đặc biệt dễ bị tắc nghẽn ống lệ mũi do cấu trúc hộp sọ và khuôn mặt đặc trưng của chúng. Điều này giải thích tại sao mắt của những giống mèo này thường xuyên bị chảy nước và để lại vết ố trên lông.

Chảy nước mắt do tắc nghẽn ống dẫn lưu thường là nước mắt trong. Tuy nhiên, tình trạng ẩm ướt liên tục trên da dưới mắt có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn hoặc nấm phát triển, dẫn đến viêm nhiễm da và gây ra dịch tiết thứ cấp có mùi hoặc màu sắc bất thường.

Chẩn đoán tắc nghẽn ống lệ thường bao gồm việc kiểm tra bằng cách bơm một dung dịch nhuộm màu vào điểm lệ để xem nó có chảy xuống mũi hay không. Nếu bị tắc, dung dịch nhuộm màu sẽ tràn ra khỏi mắt.

Dị vật trong mắt

Bất kỳ vật thể lạ nào lọt vào mắt mèo, dù nhỏ như hạt bụi, mảnh vụn thực vật, sợi lông, đều có thể gây kích ứng nghiêm trọng và khiến mắt chảy nước dữ dội nhằm cố gắng loại bỏ dị vật đó.

Nếu có dị vật, mèo thường sẽ nheo mắt, dụi mắt liên tục, và có thể biểu hiện đau đớn. Bạn có thể thấy rõ dị vật trên bề mặt nhãn cầu hoặc kết mạc, hoặc nó có thể bị kẹt dưới mi mắt.

Việc tự ý cố gắng lấy dị vật ra khỏi mắt mèo có thể gây tổn thương giác mạc. Tốt nhất, nếu nghi ngờ có dị vật và không thể loại bỏ nó một cách dễ dàng bằng cách lau nhẹ khóe mắt bằng bông ẩm, bạn nên đưa mèo đến bác sĩ thú y. Bác sĩ sẽ sử dụng các dụng cụ chuyên dụng và thuốc tê nhỏ mắt để loại bỏ dị vật một cách an toàn.

Bất thường cấu trúc mi mắt

Một số mèo có thể bị chảy nước mắt do các bất thường về cấu trúc mi mắt bẩm sinh hoặc mắc phải. Hai tình trạng phổ biến nhất là:

• Entropion: Mi mắt cuộn vào trong, khiến lông mi hoặc lông tơ trên mi cọ sát vào giác mạc. Sự cọ xát liên tục này gây kích ứng, đau đớn và chảy nước mắt mãn tính. Tình trạng này thường gặp ở một số giống mèo nhất định.
• Ectropion: Mi mắt bị xệ hoặc lật ra ngoài, khiến kết mạc tiếp xúc nhiều hơn với không khí và môi trường, dẫn đến khô mắt, viêm nhiễm và chảy nước mắt phản ứng.

Cả Entropion và Ectropion đều cần được can thiệp y tế, thường là phẫu thuật, để điều chỉnh cấu trúc mi mắt và giải quyết tình trạng chảy nước mắt cũng như ngăn ngừa tổn thương giác mạc lâu dài.

Loét giác mạc (Corneal Ulcers)

Giác mạc là lớp màng trong suốt phủ bề mặt nhãn cầu. Loét giác mạc là tình trạng tổn thương hoặc bào mòn lớp này. Nguyên nhân gây loét giác mạc rất đa dạng, bao gồm chấn thương (cào, va đập, dị vật), nhiễm trùng (virus Herpes là nguyên nhân hàng đầu), khô mắt, hoặc các bệnh lý về mắt khác.

Loét giác mạc là một tình trạng rất đau đớn. Mèo bị loét giác mạc thường nheo mắt dữ dội, nhạy cảm với ánh sáng, dụi mắt và chảy nước mắt liên tục. Dịch tiết có thể trong hoặc có mủ nếu có nhiễm trùng thứ cấp. Nếu vết loét sâu, giác mạc có thể trông đục hoặc có màu xanh xám.

Loét giác mạc cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời bởi bác sĩ thú y. Chẩn đoán thường được thực hiện bằng cách nhỏ một loại thuốc nhuộm đặc biệt vào mắt (Fluorescein stain); vết loét sẽ bắt màu xanh lá cây dưới ánh sáng đặc biệt. Điều trị bao gồm thuốc nhỏ mắt kháng sinh hoặc kháng virus, thuốc giảm đau, và đôi khi cần phẫu thuật trong trường hợp loét sâu.

Tăng nhãn áp (Glaucoma)

Tăng nhãn áp là tình trạng áp lực bên trong nhãn cầu tăng cao bất thường. Điều này thường xảy ra do sự tắc nghẽn trong hệ thống thoát dịch lỏng bên trong mắt. Áp lực tăng cao gây tổn thương dây thần kinh thị giác và các cấu trúc khác trong mắt, dẫn đến đau đớn và mất thị lực.

Glaucoma ở mèo không phổ biến bằng ở chó, nhưng nó là một tình trạng khẩn cấp về mắt. Triệu chứng có thể bao gồm mắt đỏ, đục giác mạc (trông như có sương mù), đồng tử giãn rộng và không phản ứng với ánh sáng, đau đớn (mèo nheo mắt, lẩn tránh), và chảy nước mắt. Trong các trường hợp mãn tính, nhãn cầu có thể trông to hơn bình thường.

Glaucoma gây đau đớn và có thể dẫn đến mù lòa vĩnh viễn nếu không được điều trị kịp thời. Việc điều trị nhằm mục đích giảm áp lực trong mắt bằng thuốc nhỏ mắt và/hoặc thuốc uống. Trong một số trường hợp, phẫu thuật có thể được chỉ định.

Dị ứng

Mèo có thể bị dị ứng với các tác nhân trong môi trường như phấn hoa, bụi, nấm mốc hoặc thậm chí là một số loại thức ăn. Các phản ứng dị ứng có thể ảnh hưởng đến da, hệ hô hấp và cả mắt.

Khi mèo bị dị ứng, mắt có thể bị ngứa, đỏ và chảy nước trong. Đây thường là triệu chứng đi kèm với các dấu hiệu dị ứng khác như ngứa da, hắt hơi, hoặc các vấn đề về tiêu hóa.

Chẩn đoán dị ứng ở mèo có thể phức tạp. Việc điều trị thường bao gồm xác định và loại bỏ tác nhân gây dị ứng (nếu có thể), sử dụng thuốc kháng histamine hoặc corticosteroid (dạng nhỏ mắt hoặc toàn thân) để kiểm soát phản ứng viêm.

Chấn thương mắt

Chấn thương trực tiếp vào mắt hoặc vùng xung quanh mắt có thể gây chảy nước mắt. Nguyên nhân có thể là do bị mèo khác cào vào mắt, va phải vật sắc nhọn, hoặc tai nạn.

Chấn thương mắt có thể gây ra nhiều mức độ tổn thương khác nhau, từ trầy xước nhẹ đến loét giác mạc, xuất huyết nội nhãn hoặc tổn thương các cấu trúc khác. Triệu chứng thường là chảy nước mắt (có thể lẫn máu), nheo mắt, sưng, đỏ và đau đớn.

Nếu bạn nghi ngờ mèo bị chấn thương mắt, hãy đưa mèo đến bác sĩ thú y ngay lập tức. Việc đánh giá và điều trị kịp thời là rất quan trọng để giảm đau, ngăn ngừa nhiễm trùng và bảo toàn thị lực cho mèo.

Các bệnh lý toàn thân khác

Trong một số trường hợp, chảy nước mắt có thể là triệu chứng của các bệnh lý toàn thân không trực tiếp liên quan đến mắt. Ví dụ, một số bệnh nhiễm virus như FIV (Virus gây suy giảm miễn dịch ở mèo) hoặc FeLV (Virus gây bệnh bạch cầu ở mèo) có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến mèo dễ bị nhiễm trùng mắt thứ cấp.

Các bệnh hệ thống khác gây sốt hoặc suy nhược cũng có thể ảnh hưởng gián tiếp đến sức khỏe đôi mắt. Do đó, khi đánh giá tình trạng mèo bị chảy nước mắt, bác sĩ thú y sẽ không chỉ kiểm tra mắt mà còn khám tổng quát để tìm kiếm các dấu hiệu của bệnh lý toàn thân.

Triệu chứng đi kèm khi mèo bị chảy nước mắt

Việc quan sát các triệu chứng đi kèm với tình trạng chảy nước mắt có thể cung cấp manh mối quan trọng giúp xác định nguyên nhân. Dưới đây là một số triệu chứng bạn cần chú ý:

Màu sắc và tính chất dịch tiết

Đây là một trong những dấu hiệu quan trọng nhất.

• Dịch trong như nước: Thường do kích ứng môi trường, dị ứng, tắc nghẽn ống lệ, hoặc giai đoạn đầu của nhiễm virus.
• Dịch màu vàng hoặc xanh đục: Gợi ý nhiễm trùng vi khuẩn (tiên phát hoặc thứ cấp). Có thể là mủ.
• Dịch màu trắng đục hoặc xám: Có thể do viêm nhiễm mãn tính hoặc một số loại virus.
• Dịch có máu: Dấu hiệu của chấn thương nghiêm trọng, loét giác mạc sâu, hoặc các vấn đề về đông máu.
• Dịch đặc, khô lại thành gỉ lớn: Thường đi kèm với nhiễm trùng hoặc viêm kết mạc.

Quan sát xem dịch tiết có mùi hôi hay không cũng là một thông tin hữu ích, vì mùi hôi thường liên quan đến nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc nấm.

Sưng, đỏ và viêm

Kết mạc (lớp màng lót mí mắt và phần trắng của mắt) bị đỏ, sưng là dấu hiệu điển hình của viêm kết mạc do nhiều nguyên nhân. Mi mắt có thể sưng to. Vùng da xung quanh mắt có thể bị đỏ, ẩm ướt và rụng lông do nước mắt chảy ra liên tục gây kích ứng da (đặc biệt là ở các giống mèo mặt phẳng).

Nheo mắt, chớp mắt liên tục hoặc nhạy cảm với ánh sáng

Những dấu hiệu này thường chỉ ra sự đau đớn hoặc khó chịu ở mắt. Loét giác mạc, dị vật trong mắt, tăng nhãn áp, viêm giác mạc hoặc viêm kết mạc nặng đều có thể gây ra phản ứng này. Mèo có thể tránh ánh sáng mạnh, tìm chỗ tối để nằm.

Dụi mắt hoặc cọ xát khuôn mặt

Mèo thường dùng chân trước để dụi mắt hoặc cọ xát mặt vào đồ vật hoặc chủ để giảm bớt cảm giác ngứa ngáy, đau rát hoặc khó chịu ở mắt. Hành vi này cần được theo dõi chặt chẽ vì nó có thể gây thêm tổn thương cho mắt, đặc biệt nếu có loét giác mạc hoặc dị vật.

Các triệu chứng toàn thân khác

Như đã đề cập, chảy nước mắt có thể là một phần của bệnh lý toàn thân. Hãy để ý các dấu hiệu khác như:

• Hắt hơi và chảy nước mũi (thường đi kèm nhiễm trùng đường hô hấp trên).
• Sốt.
• Chán ăn hoặc bỏ ăn.
• Lờ đờ, suy nhược.
• Thay đổi hành vi, cáu kỉnh hoặc lẩn tránh do đau đớn.
• Sưng hạch bạch huyết.
• Khó thở.

Sự kết hợp của các triệu chứng về mắt và toàn thân sẽ giúp bác sĩ thú y thu hẹp danh sách các nguyên nhân có thể xảy ra.

Khi nào cần đưa mèo bị chảy nước mắt đi khám bác sĩ thú y?

Việc nhận biết khi nào tình trạng chảy nước mắt ở mèo cần được bác sĩ thú y can thiệp là vô cùng quan trọng để đảm bảo sức khỏe và thị lực cho mèo cưng. Không phải mọi trường hợp chảy nước mắt đều là cấp cứu, nhưng một số dấu hiệu cảnh báo không thể bỏ qua.

Bạn nên đưa mèo đến phòng khám thú y ngay lập tức nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào sau đây:

• Chảy nước mắt đột ngột, dữ dội và kéo dài: Đặc biệt nếu không có tác nhân môi trường rõ ràng.
• Mèo biểu hiện đau đớn rõ rệt: Nheo mắt dữ dội, không mở được mắt, dụi mắt liên tục, kêu khi chạm vào vùng mắt, lẩn tránh.
• Sự thay đổi về màu sắc hoặc tính chất dịch tiết: Dịch chuyển sang màu vàng, xanh, trắng đục, có mủ, hoặc lẫn máu.
• Mắt bị đỏ nặng, sưng hoặc có dấu hiệu viêm: Kết mạc đỏ rực, mi mắt sưng, vùng da quanh mắt bị viêm.
• Giác mạc trông đục, có màu xám xanh, hoặc có vẻ bị tổn thương: Đây có thể là dấu hiệu của loét giác mạc hoặc tăng nhãn áp.
• Đồng tử hai mắt không đều nhau hoặc không phản ứng với ánh sáng.
• Nhãn cầu trông to hơn hoặc lồi ra bất thường.
• Mèo có các triệu chứng toàn thân khác đi kèm: Sốt, chán ăn, lờ đờ, hắt hơi, chảy nước mũi, khó thở.
• Tình trạng chảy nước mắt không cải thiện sau vài ngày hoặc trở nên tồi tệ hơn dù bạn đã vệ sinh mắt nhẹ nhàng.

Những dấu hiệu trên có thể là biểu hiện của các bệnh lý nghiêm trọng cần được chẩn đoán và điều trị chuyên sâu. Việc chậm trễ trong việc tìm kiếm sự giúp đỡ y tế có thể dẫn đến tổn thương mắt vĩnh viễn, mất thị lực hoặc các biến chứng toàn thân nghiêm trọng hơn.

Nếu tình trạng chảy nước mắt nhẹ, chỉ là nước trong, không có dấu hiệu đau đớn và mèo vẫn hoạt bát, ăn uống bình thường, bạn có thể thử vệ sinh mắt cho mèo bằng dung dịch nước muối sinh lý hoặc dung dịch vệ sinh mắt chuyên dụng cho mèo trong 1-2 ngày. Tuy nhiên, nếu không thấy cải thiện, bạn vẫn nên tham khảo ý kiến bác sĩ thú y.

Một trong những sai lầm phổ biến mà nhiều người nuôi mèo mắc phải là tự ý sử dụng thuốc nhỏ mắt của người để điều trị cho mèo. Điều này cực kỳ nguy hiểm. Thuốc nhỏ mắt của người có thể chứa các thành phần không phù hợp hoặc độc hại đối với mèo, thậm chí làm tình trạng bệnh trở nên tồi tệ hơn, đặc biệt nếu nguyên nhân là do virus hoặc loét giác mạc.

Hãy luôn nhớ rằng, chỉ có bác sĩ thú y mới có thể chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây chảy nước mắt ở mèo dựa trên khám lâm sàng, tiền sử bệnh và có thể cần thêm các xét nghiệm chẩn đoán chuyên sâu. Dựa vào chẩn đoán, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị an toàn và hiệu quả nhất.

Khi mèo của bạn gặp vấn đề về sức khỏe, bao gồm cả các bệnh về mắt, việc tìm kiếm thông tin và sự hỗ trợ từ các nguồn đáng tin cậy là rất quan trọng. Bạn có thể tham khảo thêm các kiến thức chăm sóc sức khỏe mèo tại MochiCat.vn.

Quá trình chẩn đoán tại phòng khám thú y

Khi bạn đưa mèo đến phòng khám thú y vì tình trạng chảy nước mắt, bác sĩ sẽ thực hiện một quy trình khám và chẩn đoán có hệ thống để xác định nguyên nhân. Quy trình này thường bao gồm các bước sau:

Thu thập tiền sử bệnh

Bác sĩ sẽ hỏi bạn các thông tin chi tiết về tình trạng của mèo, bao gồm:

• Khi nào bạn bắt đầu nhận thấy mèo bị chảy nước mắt?
• Tình trạng này xảy ra ở một mắt hay cả hai mắt?
• Màu sắc, độ đặc và lượng dịch tiết thay đổi như thế nào theo thời gian?
• Mèo có biểu hiện đau đớn, nheo mắt hay dụi mắt không?
• Bạn có nhận thấy các triệu chứng toàn thân nào khác (hắt hơi, chảy mũi, chán ăn, lờ đờ)?
• Mèo có tiền sử bệnh gì không, đã được tiêm phòng đầy đủ chưa?
• Môi trường sống của mèo như thế nào (trong nhà, ngoài trời, có tiếp xúc với mèo khác không, có sử dụng các sản phẩm tẩy rửa hay xịt phòng mới không)?
• Loại cát vệ sinh đang sử dụng là gì?
• Mèo thuộc giống gì (một số giống có khuynh hướng mắc các bệnh về mắt nhất định)?

Những thông tin này giúp bác sĩ có cái nhìn tổng quan và định hướng cho việc khám lâm sàng.

Khám mắt lâm sàng

Bác sĩ sẽ kiểm tra kỹ lưỡng cả hai mắt của mèo, bao gồm:

• Kiểm tra mí mắt và lông mi: Tìm kiếm các bất thường về cấu trúc như entropion hoặc ectropion, lông mi mọc sai hướng (distichiasis, ectopic cilia).
• Kiểm tra kết mạc: Xem xét mức độ đỏ, sưng, có xuất huyết hoặc các nốt sần bất thường không.
• Kiểm tra giác mạc: Quan sát độ trong suốt, tìm kiếm dấu hiệu loét, đục, phù nề hoặc mạch máu tân tạo.
• Kiểm tra tiền phòng: Xem xét độ trong của dịch lỏng ở phía trước đồng tử, có dấu hiệu viêm hoặc xuất huyết không.
• Kiểm tra mống mắt và đồng tử: Quan sát hình dạng, kích thước, phản xạ với ánh sáng và sự đều nhau giữa hai bên.
• Kiểm tra tuyến lệ thứ ba (mí mắt thứ ba): Xem xét có bị sưng, đỏ hoặc sa nang tuyến không.

Bác sĩ thường sử dụng đèn pin hoặc đèn soi chuyên dụng để quan sát rõ hơn các cấu trúc của mắt.

Các xét nghiệm chẩn đoán chuyên biệt

Tùy thuộc vào kết quả khám lâm sàng và tiền sử bệnh, bác sĩ thú y có thể đề nghị các xét nghiệm chuyên biệt để xác định chính xác nguyên nhân:

• Nhuộm Fluorescein: Một loại thuốc nhuộm màu xanh lá cây được nhỏ vào mắt. Nếu có vết loét hoặc tổn thương trên giác mạc, thuốc nhuộm sẽ bám vào và hiển thị rõ dưới ánh sáng đặc biệt.
• Kiểm tra sản xuất nước mắt (Schirmer Tear Test): Một dải giấy lọc đặc biệt được đặt dưới mí mắt dưới trong một phút để đo lượng nước mắt được sản xuất. Xét nghiệm này giúp chẩn đoán tình trạng khô mắt, mặc dù khô mắt (Keratoconjunctivitis Sicca – KCS) ít phổ biến ở mèo hơn ở chó.
• Đo áp lực nội nhãn (Tonometry): Sử dụng thiết bị chuyên dụng để đo áp lực bên trong nhãn cầu. Xét nghiệm này giúp chẩn đoán tăng nhãn áp (glaucoma) hoặc giảm áp lực (có thể do viêm nặng hoặc thủng giác mạc).
• Kiểm tra tính thông suốt của ống lệ mũi: Bác sĩ có thể bơm dung dịch nước muối hoặc dung dịch nhuộm Fluorescein qua điểm lệ ở góc trong mắt để xem nó có chảy ra ở lỗ mũi cùng bên không. Nếu không, có thể ống dẫn nước mắt bị tắc nghẽn.
• Xét nghiệm tế bào học hoặc nuôi cấy dịch tiết: Thu thập một mẫu dịch tiết từ mắt để kiểm tra dưới kính hiển vi (tìm kiếm tế bào viêm, vi khuẩn, nấm) hoặc nuôi cấy để xác định loại vi khuẩn/nấm gây bệnh và độ nhạy cảm với kháng sinh.
• Xét nghiệm PCR: Xét nghiệm này có thể phát hiện vật chất di truyền của virus Herpes hoặc Calici trong mẫu dịch tiết mắt hoặc dịch mũi họng, giúp xác định nguyên nhân virus gây viêm kết mạc hoặc URIs.
• Xét nghiệm máu: Để kiểm tra các bệnh lý toàn thân tiềm ẩn như FIV, FeLV hoặc các tình trạng viêm nhiễm khác.

Dựa trên sự kết hợp của các thông tin thu thập được từ tiền sử, khám lâm sàng và các xét nghiệm chẩn đoán, bác sĩ thú y sẽ đưa ra chẩn đoán cuối cùng về nguyên nhân gây chảy nước mắt ở mèo và đề xuất phác đồ điều trị phù hợp nhất.

Các phương pháp điều trị mèo bị chảy nước mắt

Việc điều trị tình trạng mèo bị chảy nước mắt hoàn toàn phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh đã được chẩn đoán. Không có một phương pháp điều trị chung cho mọi trường hợp. Dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến tùy thuộc vào nguyên nhân:

Vệ sinh và chăm sóc tại nhà

Đối với các trường hợp chảy nước mắt nhẹ do kích ứng môi trường hoặc tích tụ gỉ mắt bình thường, việc vệ sinh mắt tại nhà đúng cách là đủ. Sử dụng bông gòn hoặc gạc vô trùng thấm nước muối sinh lý ấm hoặc dung dịch vệ sinh mắt chuyên dụng cho mèo để nhẹ nhàng lau sạch dịch tiết và gỉ mắt từ khóe mắt ra ngoài.

Thực hiện việc này đều đặn hàng ngày hoặc khi cần thiết. Đảm bảo không chạm trực tiếp vào nhãn cầu và luôn sử dụng miếng bông/gạc mới cho mỗi mắt để tránh lây lan nhiễm trùng (nếu có).

Cắt tỉa lông quanh mắt đối với các giống mèo lông dài cũng giúp ngăn lông chạm vào mắt gây kích ứng và giữ cho vùng mắt khô thoáng hơn.

Điều trị bằng thuốc

Thuốc là phương pháp điều trị chính cho nhiều nguyên nhân gây chảy nước mắt:

• Thuốc nhỏ mắt/thuốc mỡ kháng sinh: Được sử dụng để điều trị viêm kết mạc hoặc các nhiễm trùng mắt do vi khuẩn. Loại kháng sinh cụ thể sẽ được bác sĩ lựa chọn dựa trên loại vi khuẩn nghi ngờ hoặc kết quả nuôi cấy. Quan trọng là phải tuân thủ đúng liều lượng và thời gian điều trị theo chỉ định của bác sĩ, ngay cả khi triệu chứng đã cải thiện, để đảm bảo loại bỏ hoàn toàn nhiễm trùng.
• Thuốc nhỏ mắt kháng virus: Được sử dụng để điều trị viêm kết mạc hoặc loét giác mạc do virus Herpes. Việc điều trị bằng thuốc kháng virus cần được thực hiện sớm và kiên trì.
• Thuốc nhỏ mắt chống viêm: Có thể được sử dụng để giảm viêm và sưng kết mạc. Tuy nhiên, cần hết sức thận trọng khi sử dụng các loại thuốc chống viêm chứa corticosteroid, đặc biệt nếu không loại trừ được khả năng loét giác mạc (corticosteroid có thể làm loét giác mạc nặng thêm). Chỉ sử dụng khi có chỉ định rõ ràng từ bác sĩ thú y.
• Thuốc giảm đau: Nếu mắt mèo bị đau do viêm hoặc loét, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau dạng nhỏ mắt hoặc uống để giúp mèo thoải mái hơn và ngăn mèo tự gây tổn thương thêm cho mắt do dụi.
• Thuốc nhỏ mắt để giảm áp lực nội nhãn: Được sử dụng để điều trị glaucoma nhằm giảm áp lực trong mắt và ngăn ngừa tổn thương dây thần kinh thị giác.
• Thuốc uống: Kháng sinh hoặc kháng virus dạng uống có thể được chỉ định trong các trường hợp nhiễm trùng toàn thân hoặc khi cần điều trị kéo dài. Thuốc chống viêm toàn thân cũng có thể được sử dụng trong một số trường hợp.

Khi sử dụng thuốc nhỏ mắt hoặc thuốc mỡ, hãy làm theo hướng dẫn của bác sĩ về cách sử dụng, tần suất và thứ tự (nếu có nhiều loại thuốc). Giữ vệ sinh tay và đầu lọ thuốc là rất quan trọng để tránh nhiễm trùng.

Can thiệp phẫu thuật

Phẫu thuật có thể cần thiết để điều trị một số nguyên nhân gây chảy nước mắt:

• Phẫu thuật điều chỉnh mi mắt: Đối với các tình trạng entropion hoặc ectropion, phẫu thuật sẽ giúp điều chỉnh cấu trúc mi mắt để lông mi không còn cọ sát vào giác mạc (entropion) hoặc mi mắt không còn bị lật ra ngoài (ectropion).
• Thông rửa ống lệ mũi: Nếu ống dẫn nước mắt bị tắc nghẽn, bác sĩ có thể thử thông rửa bằng cách bơm dung dịch qua ống dưới gây mê nhẹ. Trong trường hợp tắc nghẽn mãn tính do sẹo hoặc bẩm sinh, phẫu thuật tái tạo ống dẫn lưu nước mắt (ví dụ: đặt stent) có thể được xem xét.
• Phẫu thuật loại bỏ dị vật: Nếu dị vật bị kẹt sâu hoặc không thể loại bỏ bằng cách đơn giản, phẫu thuật có thể cần thiết.
• Phẫu thuật cho loét giác mạc sâu: Các vết loét giác mạc sâu hoặc không lành bằng thuốc có thể cần phẫu thuật để loại bỏ mô hoại tử, khâu lại hoặc ghép giác mạc.

Điều trị các bệnh lý tiềm ẩn

Nếu chảy nước mắt là triệu chứng của một bệnh lý toàn thân (ví dụ: nhiễm trùng hô hấp, dị ứng), việc điều trị cần tập trung vào bệnh lý chính đó. Kiểm soát nhiễm trùng hô hấp, quản lý dị ứng hoặc điều trị các bệnh toàn thân khác sẽ giúp cải thiện hoặc loại bỏ tình trạng chảy nước mắt.

Chăm sóc tại nhà và các biện pháp phòng ngừa

Chăm sóc mắt mèo đúng cách tại nhà và áp dụng các biện pháp phòng ngừa có thể giúp giảm thiểu nguy cơ mèo bị chảy nước mắt hoặc hỗ trợ quá trình điều trị.

Vệ sinh mắt đều đặn

Như đã đề cập, việc lau sạch gỉ mắt và dịch tiết hàng ngày bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch chuyên dụng giúp giữ vùng mắt sạch sẽ, khô ráo và ngăn ngừa nhiễm trùng thứ cấp, đặc biệt quan trọng đối với các giống mèo dễ bị chảy nước mắt.

Sử dụng bông gòn hoặc gạc mềm, ẩm, lau nhẹ nhàng từ góc trong mắt ra ngoài. Tuyệt đối không dùng chung dụng cụ cho hai mắt nếu có dấu hiệu nhiễm trùng.

Duy trì môi trường sống sạch sẽ

Hút bụi thường xuyên, lau chùi nhà cửa bằng các sản phẩm không chứa hóa chất gây kích ứng mạnh có thể giúp giảm lượng bụi bẩn và hóa chất trong không khí, từ đó giảm nguy cơ kích ứng mắt cho mèo.

Tránh hút thuốc lá trong nhà hoặc nơi mèo sinh hoạt. Khói thuốc lá là một tác nhân gây kích ứng rất mạnh đối với đường hô hấp và mắt của mèo.

Chọn loại cát vệ sinh ít bụi. Cát đất sét truyền thống thường tạo ra nhiều bụi hơn so với các loại cát làm từ gỗ, giấy hoặc đậu nành.

Cắt tỉa lông quanh mắt

Đối với các giống mèo lông dài như Ba Tư, Himalayan, lông quanh mắt có thể chạm vào nhãn cầu gây kích ứng và làm tăng nguy cơ chảy nước mắt. Cắt tỉa nhẹ nhàng vùng lông này giúp mắt thông thoáng hơn. Nếu bạn không tự tin làm điều này, hãy nhờ bác sĩ thú y hoặc groomer chuyên nghiệp thực hiện.

Kiểm tra mắt định kỳ

Thường xuyên dành thời gian quan sát đôi mắt của mèo cưng. Chú ý đến bất kỳ sự thay đổi nào về màu sắc, độ trong suốt, lượng dịch tiết, mí mắt hoặc hành vi của mèo liên quan đến mắt (nheo mắt, dụi mắt). Phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường giúp việc điều trị dễ dàng và hiệu quả hơn.

Tiêm phòng đầy đủ

Tiêm phòng đầy đủ các loại vaccine cốt lõi cho mèo (đặc biệt là vaccine phòng virus Herpes và Calici) giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên, nguyên nhân phổ biến gây viêm kết mạc và chảy nước mắt ở mèo.

Chế độ dinh dưỡng cân bằng

Một chế độ ăn uống đầy đủ và cân bằng giúp tăng cường sức khỏe tổng thể và hệ miễn dịch của mèo, từ đó giúp cơ thể mèo chống lại các tác nhân gây bệnh tốt hơn. Tham khảo ý kiến bác sĩ thú y về loại thức ăn phù hợp nhất cho mèo của bạn.

Khám sức khỏe định kỳ tại phòng khám thú y

Đưa mèo đi khám sức khỏe định kỳ (thường 1-2 lần mỗi năm) giúp bác sĩ thú y kiểm tra tổng thể sức khỏe của mèo, bao gồm cả đôi mắt, và phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn trước khi chúng trở nên nghiêm trọng. Bác sĩ cũng có thể tư vấn về cách chăm sóc mắt phù hợp với giống và tình trạng sức khỏe cụ thể của mèo.

Việc chăm sóc và phòng ngừa là một phần quan trọng trong việc đảm bảo mèo cưng của bạn luôn có đôi mắt khỏe mạnh, sáng ngời, tránh xa tình trạng mèo bị chảy nước mắt và các bệnh lý về mắt khác.

Tóm lại, việc mèo bị chảy nước mắt có thể là do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những tác nhân môi trường đơn giản đến các bệnh lý phức tạp cần sự can thiệp của bác sĩ thú y. Quan sát kỹ lưỡng các triệu chứng đi kèm như màu sắc dịch tiết, tình trạng sưng đỏ, hoặc các dấu hiệu toàn thân khác là bước đầu tiên quan trọng. Tuyệt đối không tự ý điều trị bằng thuốc nhỏ mắt của người. Chăm sóc mắt mèo đúng cách và đưa mèo đến phòng khám thú y kịp thời khi cần thiết là cách tốt nhất để đảm bảo sức khỏe và thị lực cho người bạn bốn chân của bạn.