Mèo Anh lông ngắn, hay British Shorthair, là một trong những giống mèo cảnh được yêu thích bậc nhất trên thế giới hiện nay. Với ngoại hình đáng yêu tựa gấu bông, tính cách điềm tĩnh và bộ lông ngắn dày mượt đặc trưng, chúng dễ dàng chinh phục trái tim của hàng triệu người yêu mèo. Tuy nhiên, ít ai biết rằng để có được vị thế như ngày hôm nay, giống mèo này đã trải qua một chặng đường lịch sử đầy thăng trầm và đáng kinh ngạc. Hành trình của mèo Anh lông ngắn qua từng thời kỳ là một câu chuyện thú vị về sự kiên trì của những nhà nhân giống và khả năng thích nghi phi thường của loài vật này. Bài viết này sẽ đi sâu vào khám phá lịch sử hình thành, những giai đoạn phát triển quan trọng và sự biến đổi của mèo Anh lông ngắn theo dòng thời gian, từ đó giúp bạn hiểu rõ hơn về đặc điểm và giá trị của chúng.
Mèo Anh lông ngắn màu xám xanh với đôi mắt vàng đồng đặc trưng
Nguồn Gốc Sơ Khai: Từ Mèo Nhà Bình Thường Đến Biểu Tượng Nước Anh
Để hiểu sâu sắc về nguồn gốc của mèo Anh lông ngắn qua từng thời kỳ, chúng ta cần quay ngược lại hàng nghìn năm lịch sử. Những chú mèo lông ngắn đầu tiên ở Anh Quốc được cho là hậu duệ của những cá thể mèo nhà được người La Mã mang đến trong cuộc chinh phục và chiếm đóng đảo quốc này vào khoảng thế kỷ 1 sau Công nguyên. Người La Mã sử dụng mèo để kiểm soát hiệu quả số lượng chuột và các loài gặm nhấm khác trong các trại lính và khu định cư. Những chú mèo này đã nhanh chóng thích nghi với khí hậu ôn hòa của Anh, phát triển mạnh mẽ và trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống.
Qua nhiều thế kỷ, những chú mèo này chủ yếu đóng vai trò là những con vật lao động, thực hiện nhiệm vụ bắt chuột trong các nông trại, nhà kho và đường phố. Chúng chưa được coi là thú cưng hay một giống loài đặc biệt, mà chỉ đơn thuần là những cá thể hữu ích giúp bảo vệ mùa màng và lương thực. Tuy nhiên, quá trình chọn lọc tự nhiên đã giúp chúng phát triển bộ lông ngắn, dày và khả năng chống chịu tốt với điều kiện môi trường khắc nghiệt. Đây chính là nền tảng vững chắc cho sự hình thành của giống mèo Anh lông ngắn được yêu mến sau này.
Đến thế kỷ 19, khi thú chơi mèo cảnh bắt đầu trở nên phổ biến rộng rãi ở châu Âu, sự quan tâm đến việc nhân giống và phát triển các giống mèo thuần chủng ngày càng tăng cao. Những chú mèo nhà lông ngắn ở Anh bắt đầu thu hút sự chú ý đặc biệt nhờ vóc dáng chắc nịch, khuôn mặt tròn trịa và tính cách thân thiện. Những người yêu mèo đã nhận ra tiềm năng to lớn của chúng như một giống mèo cảnh độc đáo, mang đậm bản sắc Anh Quốc.
Bức vẽ lịch sử về một chú mèo Anh lông ngắn thời kỳ sơ khai
Thời Kỳ Định Hình Giống (Thế Kỷ 19)
Thời kỳ quan trọng bậc nhất trong lịch sử mèo Anh lông ngắn qua từng thời kỳ chính là cuối thế kỷ 19, đặc biệt nhờ công lao to lớn của ông Harrison Weir. Harrison Weir (1824-1906) là một nghệ sĩ tài năng, nhà văn và là một người yêu mèo cuồng nhiệt. Ông được mệnh danh là “cha đẻ của các cuộc thi mèo” và cũng là một trong những người tiên phong trong việc thiết lập tiêu chuẩn giống cho nhiều loài mèo, bao gồm cả giống tiêu chuẩn giống mèo Anh lông ngắn thuần chủng quý giá.
Weir đã dành nhiều năm trời để quan sát và lựa chọn kỹ lưỡng những chú mèo nhà lông ngắn có đặc điểm ngoại hình nổi bật nhất ở Anh. Ông đã tìm kiếm những con mèo có vóc dáng mạnh mẽ, đầu tròn trịa, tai nhỏ xinh và bộ lông dày, ngắn đặc trưng. Mục tiêu cao cả của ông là tạo ra một giống mèo thuần chủng với ngoại hình và tính cách ổn định, thực sự đại diện cho mèo nhà truyền thống của xứ sở sương mù.
Năm 1871, Harrison Weir đã tổ chức cuộc thi mèo đầu tiên trên thế giới tại Cung điện Pha lê (Crystal Palace) ở London. Sự kiện này không chỉ là một cột mốc lịch sử quan trọng mà còn thu hút sự chú ý rộng rãi của công chúng, thúc đẩy mạnh mẽ phong trào nuôi mèo cảnh phát triển. Tại cuộc thi này, mèo Anh lông ngắn đã chính thức được giới thiệu như một giống mèo riêng biệt và được đánh giá dựa trên các tiêu chuẩn sơ khai do Weir đề xuất.
Các tiêu chuẩn ban đầu mà Weir đặt ra tập trung vào vóc dáng chắc nịch, cơ bắp cuồn cuộn, đầu tròn lớn, má phúng phính đáng yêu, mắt tròn xoe và bộ lông ngắn, dày, mịn màng như nhung. Màu sắc phổ biến nhất trong giai đoạn này là màu xám xanh (blue), một sắc thái đã trở thành biểu tượng của giống mèo này trong nhiều thập kỷ sau đó. Nhờ có cuộc thi lịch sử và sự quảng bá không ngừng nghỉ của Weir, mèo Anh lông ngắn nhanh chóng trở nên phổ biến trong giới thượng lưu và trung lưu ở Anh. Chúng được công nhận rộng rãi là một giống mèo thuần chủng và bắt đầu được nhân giống một cách có hệ thống và chuyên nghiệp.
Hình ảnh mèo Anh lông ngắn màu xám xanh tại một cuộc thi mèo đầu tiên
Thách Thức và Sự Sụt Giảm (Đầu Thế Kỷ 20)
Hành trình của mèo Anh lông ngắn qua từng thời kỳ không phải lúc nào cũng suôn sẻ và trải đầy hoa hồng. Đầu thế kỷ 20 mang đến những thử thách nghiêm trọng, đe dọa trực tiếp đến sự tồn vong của giống mèo quý giá này. Hai cuộc Chiến tranh Thế giới (Thế chiến I và Thế chiến II) đã gây ra những tổn thất nặng nề cho ngành chăn nuôi thú cưng nói chung, bao gồm cả việc nuôi và nhân giống mèo cảnh.
Trong thời kỳ chiến tranh loạn lạc, nguồn thức ăn trở nên khan hiếm tột độ, việc đi lại gặp vô vàn khó khăn và nhiều trại nhân giống mèo đã buộc phải đóng cửa. Hậu quả là số lượng mèo Anh lông ngắn thuần chủng giảm sút một cách đáng kể. Sau Thế chiến I, số lượng giống mèo này đã suy giảm nghiêm trọng, đến mức đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Các nhà nhân giống còn lại phải đối mặt với một nhiệm vụ khó khăn: tìm kiếm những cá thể mèo đủ tiêu chuẩn để duy trì dòng máu quý hiếm.
Để cứu vãn tình hình cấp bách, một số nhà nhân giống đã quyết định liều lĩnh lai tạo mèo Anh lông ngắn với các giống mèo khác. Phổ biến nhất là lai với mèo Ba Tư với các đặc điểm nổi bật, mèo Xiêm (Siamese), và một số giống mèo lông ngắn khác như Russian Blue và French Chartreux. Việc lai tạo với mèo Ba Tư đã giúp tăng kích thước và độ dày của xương, cũng như làm bộ lông trở nên dày hơn (đôi khi còn xuất hiện cả lông dài). Tuy nhiên, điều này cũng gây ra tranh cãi gay gắt trong cộng đồng những người yêu mèo Anh lông ngắn, vì nó làm thay đổi một số đặc điểm truyền thống của giống. Một số cơ quan đăng ký giống mèo thậm chí còn từ chối công nhận những cá thể có nguồn gốc lai tạo này là mèo Anh lông ngắn thuần chủng.
Sau Thế chiến II, tình hình càng trở nên tồi tệ hơn. Số lượng mèo Anh lông ngắn thuần chủng còn lại vô cùng ít ỏi. Việc lai tạo trở thành một biện pháp cấp bách cuối cùng để duy trì nguồn gen. Sự pha trộn này đã giúp tăng số lượng cá thể, nhưng cũng làm xuất hiện nhiều biến thể về ngoại hình, bao gồm cả những chú mèo có bộ lông không hoàn toàn ngắn và dày đặc như mong đợi ban đầu.
Mèo Anh lông ngắn trong thời kỳ chiến tranh, biểu thị sự khó khăn
Phục Hồi và Phát Triển Sau Thế Chiến II
Bất chấp những khó khăn chồng chất trong chiến tranh, những người yêu mèo Anh lông ngắn vẫn không hề bỏ cuộc. Giai đoạn sau Thế chiến II đánh dấu một thời kỳ phục hồi và tái thiết đầy nỗ lực cho giống mèo đặc biệt này. Các nhà nhân giống tận tâm đã làm việc không mệt mỏi, với niềm đam mê cháy bỏng để khôi phục lại các đặc điểm chuẩn mực của mèo Anh lông ngắn. Họ tập trung cao độ vào việc nhân giống chọn lọc, ưu tiên những cá thể có vóc dáng chắc nịch, đầu tròn lớn và bộ lông ngắn, dày đặc trưng đã làm nên thương hiệu của giống.
Quá trình phục hồi này đòi hỏi sự kiên nhẫn tột độ và tỉ mỉ đến từng chi tiết. Những chú mèo đã được lai tạo với mèo Ba Tư trước đây được lựa chọn cẩn thận để giữ lại những đặc điểm mong muốn như vóc dáng cân đối và khuôn mặt tròn trịa, đồng thời loại bỏ dần những đặc điểm không mong muốn như mũi quá tẹt hoặc bộ lông dài. Mục tiêu cuối cùng là đưa giống mèo trở lại với hình ảnh “gấu bông” tròn trịa, khỏe mạnh và đáng yêu như ban đầu.
Các câu lạc bộ và hiệp hội mèo bắt đầu hoạt động tích cực hơn, thiết lập lại và điều chỉnh các tiêu chuẩn giống một cách chặt chẽ để đảm bảo sự đồng nhất và chất lượng vượt trội của mèo Anh lông ngắn. Sự công nhận từ các tổ chức uy tín hàng đầu như Governing Council of the Cat Fancy (GCCF) ở Anh và các hiệp hội quốc tế khác như CFA và TICA ở Mỹ đã đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc củng cố vị thế và uy tín của giống mèo này trên toàn cầu.
Nhờ những nỗ lực không ngừng nghỉ và tâm huyết đó, số lượng giá mèo Anh lông ngắn thuần chủng đã dần tăng lên đáng kể. Giống mèo này không chỉ lấy lại được sự phổ biến ở quê nhà mà còn dần lan rộng ra các quốc gia khác, trở thành một trong những giống mèo được yêu thích nhất. Sự phục hồi kỳ diệu này là minh chứng rõ ràng cho sức sống bền bỉ của giống mèo Anh lông ngắn và tình yêu sâu sắc, sự cống hiến không ngừng của những người đã nỗ lực để bảo tồn và phát triển nó.
Thời Kỳ Hiện Đại: Sự Phổ Biến Toàn Cầu và Đa Dạng Màu Sắc
Bước sang cuối thế kỷ 20 và đầu thế kỷ 21, mèo Anh lông ngắn đã hoàn toàn phục hồi và trở thành một trong những giống mèo cảnh được ưa chuộng nhất trên thế giới. Ngoại hình đáng yêu, tính cách dễ chịu và khả năng thích nghi tốt với cuộc sống trong nhà đã giúp chúng chiếm được cảm tình của đông đảo người nuôi mèo.
Trong thời kỳ hiện đại, tiêu chuẩn giống của mèo Anh lông ngắn đã được củng cố và thống nhất hơn trên phạm vi quốc tế. Chúng được mô tả là những chú mèo có vóc dáng từ trung bình đến lớn, cơ bắp săn chắc, ngực rộng, chân ngắn khỏe khoắn và đuôi ngắn, dày. Đầu tròn lớn, má phúng phính, mũi ngắn thẳng và tai nhỏ, tròn ở chóp là những đặc điểm ngoại hình nổi bật nhất. Mắt thường có màu vàng đồng, xanh lục hoặc xanh lam, tùy thuộc vào màu lông.
Một trong những sự phát triển đáng chú ý nhất của mèo Anh lông ngắn qua từng thời kỳ trong giai đoạn này là sự đa dạng về màu sắc và hoa văn bộ lông. Trong khi màu xám xanh (blue) vẫn là màu cổ điển và phổ biến nhất, các nhà nhân giống đã thành công trong việc phát triển và công nhận hàng trăm màu lông mèo Anh lông ngắn phổ biến và độc đáo khác nhau.
Các màu lông phổ biến hiện nay bao gồm đen, trắng, kem, đỏ, sô cô la, lilac (tím hoa cà). Bên cạnh đó là các hoa văn phức tạp như tabby (mằn ri), tortie (đồi mồi), bi-color (hai màu), colorpoint (khoang màu ở điểm cuối), smoke (khói), shaded (phủ bóng). Sự đa dạng này mang đến nhiều lựa chọn hấp dẫn cho người nuôi, đồng thời thể hiện sự phong phú về mặt di truyền của giống mèo này sau quá trình phục hồi.
Trong cuộc sống hiện đại, tính cách của mèo Anh lông ngắn được biết đến với sự điềm đạm, độc lập và tình cảm một cách kín đáo. Chúng thường không quá năng động hay đòi hỏi sự chú ý liên tục. Mặc dù thích được vuốt ve và ở gần chủ, chúng cũng cảm thấy thoải mái khi ở một mình trong thời gian ngắn. Tính cách này rất phù hợp với những người sống trong căn hộ hoặc có lối sống bận rộn.
Tại mochicat.vn, chúng tôi luôn cung cấp thông tin hữu ích về sức khỏe và hành vi của các giống mèo. Việc hiểu về lịch sử và sự phát triển của chúng cũng giúp chúng ta đánh giá cao những đặc điểm độc đáo mà chúng sở hữu ngày nay, và nắm bắt được giá cả trên thị trường.
Mặc dù là một giống mèo tương đối khỏe mạnh và ít gặp vấn đề sức khỏe nghiêm trọng so với một số giống thuần chủng khác, mèo Anh lông ngắn vẫn có thể mắc phải một số bệnh di truyền như bệnh cơ tim phì đại (HCM) hoặc bệnh thận đa nang (PKD). Do đó, việc tìm hiểu về sức khỏe tổng thể của mèo Anh lông ngắn là vô cùng cần thiết. Các nhà nhân giống uy tín luôn sàng lọc các bệnh này để đảm bảo sức khỏe cho thế hệ mèo con, góp phần kéo dài tuổi thọ của chúng.
Sự phổ biến toàn cầu của mèo Anh lông ngắn trong thời kỳ hiện đại là minh chứng cho sức hấp dẫn lâu dài của chúng. Từ những chú mèo nhà bắt chuột khiêm tốn, trải qua những khó khăn của chiến tranh và sự nỗ lực phục hồi không ngừng nghỉ của con người, chúng đã thực sự trở thành một biểu tượng của vẻ đẹp, sự điềm tĩnh và sức sống bền bỉ trong thế giới mèo cảnh.
Đặc Điểm Nổi Bật Của Mèo Anh Lông Ngắn Qua Các Thế Hệ
Nhìn lại toàn bộ hành trình của mèo Anh lông ngắn qua từng thời kỳ, chúng ta có thể thấy rõ sự duy trì bền bỉ và tinh chỉnh không ngừng các đặc điểm cốt lõi của giống.
- Vóc dáng: Từ những chú mèo nhà khỏe mạnh ban đầu, mèo Anh lông ngắn đã được định hình thành một giống mèo với thân hình chắc nịch, cơ bắp cuồn cuộn, ngực rộng và vai to khỏe. Đặc điểm vóc dáng mạnh mẽ và vững chãi này đã được duy trì và phát huy qua nhiều thế hệ.
- Đầu và Mặt: Đặc điểm “đầu tròn như quả bóng bowling” cùng đôi má phúng phính là thương hiệu không thể nhầm lẫn của mèo Anh lông ngắn. Mặc dù có một giai đoạn ngắn bị ảnh hưởng bởi việc lai tạo với mèo Ba Tư (khiến mũi đôi khi tẹt hơn), các nhà nhân giống đã nỗ lực không ngừng để đưa mũi trở lại dạng ngắn và thẳng hơn, giữ được vẻ tròn trịa đặc trưng của khuôn mặt. Đôi tai nhỏ nhắn, tròn ở chóp cũng là một đặc điểm được bảo tồn cẩn thận.
- Bộ Lông: Bộ lông ngắn, dày đặc, có khả năng không thấm nước và không có lớp lông tơ quá nhiều là đặc trưng nổi bật từ những ngày đầu. Trong thời kỳ khó khăn, việc lai với mèo Ba Tư suýt chút nữa đã làm mất đi đặc điểm quý giá này. Tuy nhiên, nhờ nỗ lực phục hồi phi thường, bộ lông chuẩn mực của giống đã được tái tạo thành công: dày, mượt như nhung và dựng đứng khỏi cơ thể một cách tự nhiên.
- Màu Mắt: Màu mắt phổ biến nhất là màu vàng đồng (hoặc cam đậm), đặc biệt nổi bật ở những chú mèo lông xám xanh. Tuy nhiên, khi sự đa dạng màu lông phát triển mạnh mẽ, màu mắt xanh lục đã xuất hiện ở mèo vằn bạc và màu xanh lam rực rỡ ở mèo colorpoint. Màu mắt phải to, tròn và hài hòa tuyệt đối với màu lông theo đúng tiêu chuẩn giống.
- Tính Cách: Qua các thời kỳ, tính cách của mèo Anh lông ngắn được mô tả nhất quán là điềm tĩnh, hiền lành và không phá phách. Đây là một yếu tố quan trọng góp phần vào sự yêu thích rộng rãi của chúng. Chúng không quá phụ thuộc hay “nịnh bợ” nhưng lại rất gắn bó và trung thành với chủ nhân của mình. Tính cách đáng quý này dường như được giữ vững và thậm chí là được củng cố mạnh mẽ qua quá trình chọn lọc nhân giống khoa học.
Lý Do Mèo Anh Lông Ngắn Được Yêu Thích Bền Vững
Sự yêu thích bền vững của mèo Anh lông ngắn đáng yêu không chỉ đến từ ngoại hình “gấu bông” mê hoặc mà còn là kết quả của sự phát triển và hoàn thiện tính cách qua từng thời kỳ lịch sử. Tính cách điềm tĩnh, dễ thích nghi với mọi môi trường sống và không quá năng động khiến chúng trở thành lựa chọn lý tưởng cho nhiều gia đình, đặc biệt là những người sống trong không gian nhỏ như căn hộ.
Bộ lông ngắn, dày và mượt mà của chúng cũng tương đối dễ chăm sóc, chỉ cần chải lông định kỳ để loại bỏ lông chết và giữ cho bộ lông luôn óng mượt. Sức khỏe tương đối tốt và tuổi thọ trung bình cao của mèo Anh lông ngắn cũng là những yếu tố quan trọng khiến nhiều người quyết định lựa chọn nuôi giống mèo này làm bạn đồng hành.
Hơn nữa, lịch sử phục hồi đầy nỗ lực và sự kiên cường của mèo Anh lông ngắn cũng làm tăng thêm giá trị và sự ngưỡng mộ sâu sắc dành cho giống mèo này. Chúng không chỉ là một thú cưng mà còn là biểu tượng của sự kiên cường và là minh chứng sống động cho việc con người có thể bảo tồn và phát triển các giống vật nuôi quý giá như thế nào.
Từ vai trò ban đầu là những người bạn đồng hành bắt chuột hiệu quả trong các nông trại, mèo Anh lông ngắn đã vươn lên thành những thành viên đáng yêu, được trân trọng trong hàng triệu gia đình, mang lại niềm vui và sự bầu bạn cho hàng triệu người trên khắp thế giới. Sự phát triển vượt bậc của chúng qua từng thời kỳ phản ánh một cách chân thực sự thay đổi trong mối quan hệ giữa con người và mèo, từ chức năng lao động đơn thuần sang một tình bạn sâu sắc và sự trân trọng vô bờ bến.
Kết thúc hành trình tìm hiểu về mèo Anh lông ngắn qua từng thời kỳ, chúng ta thấy được sự kiên cường đáng kinh ngạc của giống mèo này và sự tận tâm không giới hạn của những người đã cống hiến cả đời để bảo tồn và phát triển nó. Từ khởi đầu khiêm tốn ở Anh, vượt qua hai cuộc chiến tranh tàn khốc và những thách thức về mặt di truyền, mèo Anh lông ngắn đã thực sự vươn lên, trở thành một biểu tượng vĩnh cửu của vẻ đẹp, sự điềm tĩnh và sức sống bền bỉ trong thế giới mèo cảnh hiện đại.
Ngày Cập Nhật: Tháng 9 11, 2025 by Trần Thanh Tâm Ni
