Chó Poodle, với vẻ ngoài đáng yêu và tính cách thông minh, luôn là thành viên được cưng chiều trong nhiều gia đình. Tuy nhiên, một trong những vấn đề khiến nhiều chủ nuôi lo lắng là khi chó Poodle không chịu ăn hạt. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn gây hoang mang cho người chăm sóc. Bài viết này sẽ đi sâu vào việc phân tích các nguyên nhân phổ biến khiến Poodle bỏ ăn hạt, từ những lý do đơn giản đến các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn, đồng thời cung cấp các giải pháp thiết thực và chuyên sâu để giúp bạn khắc phục tình trạng này một cách hiệu quả, đảm bảo thú cưng luôn khỏe mạnh và tràn đầy năng lượng.
Chó Poodle không chịu ăn hạt đang được chủ kiểm tra
Hiểu rõ nguyên nhân chó Poodle không chịu ăn hạt
Để giải quyết tình trạng chó Poodle không chịu ăn hạt, bước đầu tiên và quan trọng nhất là xác định chính xác nguyên nhân. Có rất nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến khẩu vị và thói quen ăn uống của cún cưng, từ những vấn đề đơn giản trong cách chăm sóc hàng ngày đến các tình trạng sức khỏe nghiêm trọng hơn.
Chó Poodle không đói hoặc đã được cho ăn quá nhiều
Một trong những lý do phổ biến nhất khiến chó Poodle không chịu ăn hạt là chúng không cảm thấy đói. Điều này thường xảy ra khi chủ nuôi cho ăn quá nhiều bữa trong ngày, hoặc cung cấp một lượng thức ăn quá lớn trong mỗi bữa. Việc cho ăn tự do (free-feeding), tức là luôn để sẵn thức ăn trong bát để chó ăn bất cứ lúc nào, cũng có thể khiến Poodle mất đi cảm giác đói tự nhiên và trở nên kén ăn.
Nhu cầu năng lượng của chó Poodle thay đổi tùy theo độ tuổi, cân nặng và mức độ hoạt động. Chó con cần ăn nhiều bữa nhỏ hơn, trong khi chó trưởng thành thường chỉ cần 2-3 bữa mỗi ngày. Nếu một chú Poodle ít vận động nhưng lại được cung cấp lượng thức ăn dồi dào, chúng sẽ không có nhu cầu ăn nhiều và có thể bỏ bữa. Ngoài ra, việc thường xuyên cho chó ăn vặt, bánh thưởng hoặc thức ăn từ bàn ăn của người cũng làm giảm sự hứng thú của chúng đối với thức ăn hạt chính. Các loại snack này có thể chứa nhiều calo rỗng, khiến chó no ngang và không còn muốn ăn bữa chính.
Các vấn đề về tiêu hóa ở chó Poodle
Poodle là giống chó có hệ tiêu hóa tương đối nhạy cảm, dễ gặp phải các vấn đề khi thay đổi thức ăn hoặc ăn phải những thứ không phù hợp. Nếu chó Poodle không chịu ăn hạt, đặc biệt là kèm theo các dấu hiệu như nôn mửa, tiêu chảy, đầy hơi, chướng bụng, hoặc đau bụng, rất có thể chúng đang gặp vấn đề về tiêu hóa.
Một số chú Poodle có thể khó tiêu hóa một số thành phần nhất định trong thức ăn hạt, chẳng hạn như ngũ cốc, đậu nành, hoặc các loại protein đặc biệt. Dị ứng thực phẩm hoặc không dung nạp thực phẩm cũng có thể gây ra phản ứng tiêu hóa bất lợi, làm chó cảm thấy khó chịu và từ chối ăn. Viêm ruột, hội chứng ruột kích thích, hoặc các bệnh lý về đường tiêu hóa khác cũng là nguyên nhân tiềm ẩn. Khi Poodle cảm thấy khó chịu sau khi ăn, chúng sẽ tự động hình thành liên kết tiêu cực với thức ăn và có xu hướng né tránh.
Poodle không ưa thích loại hạt hiện tại
Thị trường thức ăn hạt cho chó rất đa dạng về hương vị, kết cấu và kích thước. Nếu chó Poodle không chịu ăn hạt, có thể đơn giản là chúng không thích loại hạt đang ăn. Giống như con người, chó cũng có sở thích riêng về thức ăn. Một số Poodle có thể thích hạt nhỏ, giòn, trong khi số khác lại ưa hạt lớn hơn, mềm hơn. Hương vị cũng đóng vai trò quan trọng; Poodle có thể thích vị gà, bò, cá hoặc các công thức đặc biệt khác.
Sự thay đổi khẩu vị theo tuổi cũng là một yếu tố. Chó con có thể thích một loại hạt, nhưng khi lớn lên, chúng lại ưa chuộng một hương vị hoặc công thức khác. Ngoài ra, việc ăn mãi một loại hạt trong thời gian dài có thể gây nhàm chán, khiến Poodle trở nên kén ăn. Một số Poodle có thể rất bướng bỉnh và sẽ nhịn ăn để chờ đợi được cho ăn loại thức ăn yêu thích hơn, đặc biệt là khi chúng đã được nuông chiều với các món ăn ngon khác trước đó.
Thức ăn hạt bị biến chất hoặc hết hạn
Chất lượng thức ăn là yếu tố tối quan trọng. Nếu chó Poodle không chịu ăn hạt, bạn cần kiểm tra kỹ lưỡng tình trạng của thức ăn. Thức ăn hạt bị ẩm ướt, mốc, ôi thiu hoặc hết hạn sử dụng không chỉ mất đi hương vị hấp dẫn mà còn tiềm ẩn nguy cơ gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe của chó.
Vi khuẩn, nấm mốc và độc tố có thể phát triển trong thức ăn bị hỏng, gây ngộ độc thực phẩm cho chó. Ngay cả khi chưa có dấu hiệu rõ ràng của sự hỏng hóc, thức ăn để lâu ngày trong điều kiện không phù hợp (tiếp xúc với không khí, ánh sáng, nhiệt độ cao) cũng có thể bị oxy hóa, làm giảm giá trị dinh dưỡng và mùi vị. Chó có khứu giác rất nhạy bén, chúng dễ dàng phát hiện mùi lạ hoặc sự biến chất của thức ăn mà con người khó nhận ra. Vì vậy, việc bảo quản thức ăn hạt đúng cách là điều vô cùng cần thiết để đảm bảo độ tươi ngon và an toàn.
Vấn đề răng miệng hoặc sức khỏe tổng thể
Nhiều trường hợp chó Poodle không chịu ăn hạt là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn, không chỉ riêng về tiêu hóa. Đau răng, viêm nướu, cao răng tích tụ, hoặc sâu răng có thể khiến Poodle cảm thấy khó chịu và đau đớn khi nhai thức ăn hạt cứng. Chúng có thể cố gắng ăn nhưng nhả ra hoặc từ chối hoàn toàn để tránh cơn đau.
Ngoài ra, các bệnh lý nội khoa khác như bệnh thận, bệnh gan, viêm tụy, hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu cũng có thể làm giảm cảm giác thèm ăn của chó. Một chú Poodle bị sốt, đau hoặc khó chịu do bất kỳ nguyên nhân nào cũng sẽ biếng ăn. Nhiễm ký sinh trùng (như giun sán) cũng có thể gây ra các triệu chứng như giảm cân, lông xơ xác và biếng ăn. Nếu tình trạng biếng ăn kéo dài và kèm theo các dấu hiệu khác như uể oải, nôn mửa, tiêu chảy, thay đổi hành vi, thì việc thăm khám thú y là cực kỳ cần thiết để chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Môi trường ăn uống không phù hợp
Môi trường xung quanh có thể tác động đáng kể đến thói quen ăn uống của chó Poodle. Một số yếu tố môi trường có thể khiến chó Poodle không chịu ăn hạt bao gồm:
- Bát ăn không sạch: Bát ăn bẩn, có cặn thức ăn cũ hoặc mùi lạ có thể khiến Poodle từ chối ăn.
- Vị trí ăn ồn ào hoặc không an toàn: Nếu bát ăn được đặt ở nơi có nhiều tiếng ồn, đông người qua lại, hoặc gần các vật nuôi khác gây căng thẳng, Poodle có thể cảm thấy không thoải mái và không muốn ăn. Một số Poodle nhút nhát cần sự riêng tư khi ăn.
- Cạnh tranh với thú cưng khác: Nếu có nhiều vật nuôi trong nhà, sự cạnh tranh thức ăn có thể khiến Poodle cảm thấy bị đe dọa hoặc lo lắng, dẫn đến việc bỏ ăn hoặc ăn vội vàng không đủ chất.
- Chén ăn không phù hợp: Bát ăn bằng nhựa có thể giữ mùi, gây dị ứng hoặc xước miệng. Bát quá sâu hoặc quá cao cũng có thể gây khó khăn cho Poodle, đặc biệt là Poodle con hoặc Poodle có vấn đề về khớp.
Poodle đang bị stress hoặc lo âu
Tâm trạng và cảm xúc của chó Poodle cũng ảnh hưởng trực tiếp đến hành vi ăn uống. Stress và lo âu là những nguyên nhân tiềm ẩn khiến chó Poodle không chịu ăn hạt. Các yếu tố gây stress có thể bao gồm:
- Thay đổi môi trường sống: Chuyển nhà, có thành viên mới (em bé, vật nuôi khác) trong gia đình.
- Thay đổi lịch trình: Giờ giấc sinh hoạt bị xáo trộn.
- Tiếng ồn lớn: Pháo hoa, sấm sét, công trường xây dựng gần nhà.
- Thiếu tương tác xã hội: Poodle là giống chó rất tình cảm và cần sự quan tâm. Việc bị bỏ lại một mình quá lâu hoặc thiếu tương tác có thể gây stress.
- Sợ hãi hoặc ám ảnh: Một trải nghiệm tiêu cực liên quan đến giờ ăn có thể khiến chó sợ hãi.
Khi bị stress, chó có thể biểu hiện bằng các hành vi như ẩn mình, run rẩy, thở hổn hển, hoặc thay đổi thói quen ăn uống. Mất cảm giác thèm ăn là một phản ứng phổ biến đối với tình trạng căng thẳng ở chó.
Các giải pháp hiệu quả giúp chó Poodle ăn hạt ngon miệng trở lại
Sau khi đã xác định được nguyên nhân khiến chó Poodle không chịu ăn hạt, việc áp dụng các giải pháp phù hợp sẽ giúp thú cưng của bạn lấy lại hứng thú với bữa ăn. Điều quan trọng là phải kiên nhẫn và nhất quán trong quá trình thực hiện.
Điều chỉnh lịch trình và lượng thức ăn phù hợp
Việc thiết lập một lịch trình ăn uống cố định và lượng thức ăn hợp lý là nền tảng để Poodle ăn ngon miệng.
- Xác định khẩu phần ăn: Tham khảo hướng dẫn trên bao bì thức ăn hạt hoặc hỏi ý kiến bác sĩ thú y để xác định lượng thức ăn chính xác cho Poodle dựa trên tuổi, cân nặng, và mức độ hoạt động. Tránh cho ăn quá nhiều.
- Thiết lập lịch ăn cố định: Cho chó ăn 2-3 bữa mỗi ngày vào những giờ cố định. Điều này giúp Poodle hình thành thói quen ăn uống lành mạnh và tạo cảm giác đói đúng giờ. Ví dụ: sáng 7h, chiều 1h, tối 7h.
- Loại bỏ bát thức ăn sau 15-20 phút: Nếu Poodle không ăn hết trong khoảng thời gian này, hãy cất bát thức ăn đi và chỉ cho ăn lại vào bữa tiếp theo. Phương pháp này (thường được gọi là “tough love”) giúp Poodle hiểu rằng nếu không ăn bây giờ, sẽ phải đợi đến bữa sau. Tuy nhiên, cần đảm bảo Poodle không có vấn đề sức khỏe nghiêm trọng trước khi áp dụng.
- Hạn chế snack và thức ăn bàn: Giảm thiểu hoặc loại bỏ hoàn toàn việc cho chó ăn vặt và thức ăn thừa của con người. Nếu cần thưởng, hãy dùng các loại bánh thưởng chuyên dụng với lượng vừa phải và chỉ khi Poodle hoàn thành bữa ăn của mình.
Nâng cao hương vị thức ăn hạt
Đôi khi, việc chó Poodle không chịu ăn hạt chỉ là do chúng cảm thấy nhàm chán hoặc không thích mùi vị hiện tại. Bạn có thể áp dụng các mẹo sau để làm cho bữa ăn hấp dẫn hơn:
- Trộn hạt với pate hoặc súp: Thêm một lượng nhỏ pate dành cho chó, súp không gia vị, hoặc nước dùng gà/bò không muối vào thức ăn hạt. Mùi thơm và hương vị hấp dẫn của các loại này sẽ kích thích khứu giác và vị giác của Poodle, khiến chúng hứng thú hơn.
- Làm ẩm hạt bằng nước ấm: Đối với một số chú Poodle, thức ăn hạt quá khô có thể khó ăn hoặc khó nuốt. Làm ẩm hạt bằng một chút nước ấm (không nóng) có thể làm mềm hạt, giải phóng mùi hương và giúp chó dễ ăn hơn.
- Thay đổi luân phiên các loại hạt chất lượng cao: Để tránh sự nhàm chán và cung cấp đa dạng dinh dưỡng, bạn có thể luân phiên giữa 2-3 loại thức ăn hạt chất lượng cao khác nhau. Tuy nhiên, hãy thay đổi từ từ để tránh gây rối loạn tiêu hóa. Ví dụ, trộn một ít hạt mới vào hạt cũ, tăng dần tỷ lệ hạt mới trong vài ngày.
- Sử dụng bột topping (meal topper) chuyên dụng: Có nhiều loại bột topping dinh dưỡng dành cho chó, được làm từ thịt sấy khô nghiền nhỏ, gan gà hoặc các thành phần hấp dẫn khác, có thể rắc lên thức ăn hạt để tăng mùi vị và dinh dưỡng.
Sử dụng gel dinh dưỡng hoặc vitamin kích thích ăn uống
Trong trường hợp Poodle biếng ăn do suy nhược, mới ốm dậy, hoặc cần bổ sung dinh dưỡng, việc sử dụng gel dinh dưỡng hoặc vitamin có thể hữu ích.
- Gel dinh dưỡng: Các loại gel này thường chứa nhiều calo, vitamin, khoáng chất và có hương vị rất hấp dẫn. Chúng có thể được bôi trực tiếp vào miệng chó hoặc trộn vào thức ăn hạt. Gel dinh dưỡng giúp bổ sung năng lượng nhanh chóng và kích thích cảm giác thèm ăn.
- Vitamin B tổng hợp: Vitamin nhóm B, đặc biệt là B1 (thiamine) và B12 (cobalamin), đóng vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất và kích thích sự thèm ăn. Bác sĩ thú y có thể kê đơn các loại vitamin này dưới dạng viên uống hoặc tiêm.
- Lưu ý: Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ thú y trước khi sử dụng bất kỳ loại gel dinh dưỡng hay vitamin nào để đảm bảo liều lượng và sản phẩm phù hợp với tình trạng sức khỏe của Poodle. Việc sử dụng không đúng cách có thể gây hại.
Lựa chọn thức ăn hạt chất lượng cao và phù hợp
Chất lượng và sự phù hợp của thức ăn hạt là yếu tố then chốt. Nếu chó Poodle không chịu ăn hạt, có thể loại hạt hiện tại không đáp ứng đủ nhu cầu hoặc không được chế biến tốt.
- Tiêu chí chọn hạt:
- Thành phần: Ưu tiên các loại hạt có thành phần chính là protein động vật (thịt gà, bò, cá hồi) và chứa các loại ngũ cốc nguyên hạt dễ tiêu hóa (gạo lứt, yến mạch) hoặc không ngũ cốc nếu Poodle nhạy cảm. Tránh các loại hạt chứa nhiều phụ phẩm, chất độn, phẩm màu, hương liệu nhân tạo và chất bảo quản hóa học.
- Thương hiệu uy tín: Chọn các thương hiệu thức ăn cho chó có tiếng, được nghiên cứu và phát triển bởi các chuyên gia dinh dưỡng thú y.
- Phù hợp với lứa tuổi và giống: Có các công thức hạt dành riêng cho chó con, chó trưởng thành, chó già, hoặc công thức đặc biệt cho Poodle để đảm bảo cung cấp dinh dưỡng tối ưu cho từng giai đoạn phát triển và đặc điểm riêng của giống.
- Kích thước hạt: Đảm bảo kích thước hạt phù hợp với hàm răng và khả năng nhai của Poodle, tránh hạt quá lớn hoặc quá nhỏ gây khó khăn khi ăn.
- Đảm bảo nguồn gốc, chính hãng: Luôn mua thức ăn hạt từ các cửa hàng thú cưng uy tín, siêu thị hoặc nhà phân phối chính hãng để đảm bảo sản phẩm còn hạn sử dụng, được bảo quản đúng cách và không phải hàng giả, hàng nhái kém chất lượng. Đối với những sản phẩm chất lượng, bạn có thể tìm mua tại Mochi Cat để yên tâm về nguồn gốc.
Cải thiện môi trường ăn uống
Môi trường ăn uống yên tĩnh, sạch sẽ và an toàn sẽ giúp Poodle cảm thấy thoải mái và hứng thú hơn với bữa ăn.
- Chén ăn sạch sẽ và phù hợp: Rửa sạch bát ăn sau mỗi bữa để loại bỏ cặn thức ăn và mùi hôi. Sử dụng bát ăn bằng thép không gỉ hoặc sứ, vì chúng dễ vệ sinh hơn và không giữ mùi như bát nhựa. Chọn bát có kích thước và độ sâu phù hợp với Poodle. Đối với Poodle nhỏ hoặc già, bát nâng cao có thể giúp chúng ăn dễ dàng hơn.
- Vị trí ăn yên tĩnh và riêng tư: Đặt bát thức ăn ở một nơi cố định, yên tĩnh, ít người qua lại hoặc xa khu vực chơi đùa ồn ào. Điều này giúp Poodle tập trung vào bữa ăn mà không bị phân tâm hay cảm thấy căng thẳng.
- Giảm căng thẳng xung quanh giờ ăn: Nếu có nhiều thú cưng, hãy cho chúng ăn riêng biệt để tránh cạnh tranh thức ăn. Đảm bảo không có yếu tố gây sợ hãi hoặc lo lắng nào gần khu vực ăn uống. Tạo không khí vui vẻ, thoải mái trước khi cho ăn.
Giải quyết các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn
Nếu đã thử các giải pháp trên mà chó Poodle không chịu ăn hạt vẫn tiếp diễn hoặc kèm theo các triệu chứng bệnh lý khác, việc thăm khám thú y là bắt buộc.
- Thăm khám thú y định kỳ: Đưa Poodle đi kiểm tra sức khỏe tổng quát định kỳ để phát hiện sớm và điều trị các vấn đề tiềm ẩn.
- Kiểm tra răng miệng: Bác sĩ thú y sẽ kiểm tra và vệ sinh răng miệng cho Poodle nếu có cao răng, viêm nướu hoặc các bệnh lý răng miệng khác gây đau đớn khi ăn.
- Điều trị dứt điểm các bệnh lý: Nếu Poodle được chẩn đoán mắc bệnh lý nội khoa, hãy tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ thú y. Khi bệnh được kiểm soát, Poodle sẽ dần lấy lại cảm giác thèm ăn.
- Tẩy giun định kỳ: Đảm bảo Poodle được tẩy giun định kỳ theo lịch khuyến nghị của bác sĩ thú y để loại bỏ ký sinh trùng đường ruột, vốn có thể gây biếng ăn và suy dinh dưỡng.
Huấn luyện và tạo thói quen ăn uống tích cực
Một phần quan trọng trong việc khắc phục tình trạng chó Poodle không chịu ăn hạt là tạo ra một môi trường và thói quen ăn uống tích cực thông qua huấn luyện và sự kiên nhẫn của chủ nuôi.
- Phương pháp “tough love” có kiểm soát: Như đã đề cập, việc cất bát thức ăn đi sau một khoảng thời gian nhất định (15-20 phút) sẽ dạy Poodle rằng thức ăn không phải lúc nào cũng có sẵn. Điều này khuyến khích chúng ăn khi được cho ăn. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ nên áp dụng khi bạn đã loại trừ các nguyên nhân sức khỏe và đảm bảo Poodle không bị suy dinh dưỡng. Luôn đảm bảo chó có nước sạch uống đủ.
- Tạo sự liên kết tích cực với giờ ăn: Biến giờ ăn thành một trải nghiệm vui vẻ. Bạn có thể gọi tên Poodle, dùng giọng điệu vui vẻ, và khen ngợi chúng khi chúng bắt đầu ăn. Đừng gây áp lực hoặc la mắng nếu chúng không ăn, điều đó chỉ làm tình hình tệ hơn.
- Sử dụng đồ chơi phân phát thức ăn (puzzle feeder): Đối với những chú Poodle năng động và thích thử thách, việc sử dụng đồ chơi phân phát thức ăn có thể biến bữa ăn thành một trò chơi thú vị, kích thích bản năng săn mồi và khiến chúng hào hứng hơn.
- Kiên nhẫn và nhất quán: Việc thay đổi thói quen ăn uống cần thời gian. Hãy kiên nhẫn, nhất quán trong lịch trình và phương pháp. Tránh nhượng bộ ngay lập tức khi Poodle từ chối ăn, vì điều đó có thể củng cố hành vi kén ăn của chúng.
Những lưu ý quan trọng khi chăm sóc chó Poodle biếng ăn
Khi chó Poodle không chịu ăn hạt, chủ nuôi cần đặc biệt chú ý và áp dụng các biện pháp chăm sóc cẩn thận để đảm bảo sức khỏe và sự phát triển của chúng.
Quan sát kỹ lưỡng thói quen ăn uống và hành vi tổng thể của Poodle là rất quan trọng. Ghi chép lại những gì Poodle ăn, khi nào ăn, và bất kỳ thay đổi nào trong hành vi (như uể oải, nôn mửa, thay đổi phân) có thể giúp bạn và bác sĩ thú y xác định nguyên nhân chính xác. Đừng ngần ngại tham khảo ý kiến chuyên gia thú y hoặc nhà dinh dưỡng cho chó nếu tình trạng biếng ăn kéo dài hoặc bạn không thể tự giải quyết. Các chuyên gia sẽ cung cấp lời khuyên chuyên môn và các giải pháp điều trị phù hợp.
Điều quan trọng là không nên ép buộc Poodle ăn. Việc ép ăn có thể tạo ra trải nghiệm tiêu cực, khiến chúng càng sợ hãi và từ chối thức ăn hơn. Thay vào đó, hãy tập trung vào việc tạo môi trường ăn uống tích cực và các món ăn hấp dẫn. Luôn đảm bảo Poodle có đủ nước sạch để uống, đặc biệt nếu chúng ăn thức ăn hạt khô. Thiếu nước có thể gây mất nước và các vấn đề sức khỏe khác, làm tình trạng biếng ăn trở nên trầm trọng hơn. Chăm sóc răng miệng thường xuyên cũng là một yếu tố không thể bỏ qua, bởi các vấn đề về răng có thể là nguyên nhân tiềm ẩn gây khó chịu khi ăn. Cuối cùng, hãy cố gắng giữ cho môi trường sống của Poodle thoải mái, ít căng thẳng, vì stress và lo âu có thể ảnh hưởng lớn đến khẩu vị và sức khỏe tổng thể của chúng.
Việc chó Poodle không chịu ăn hạt là một vấn đề thường gặp, đòi hỏi chủ nuôi phải kiên nhẫn và thấu hiểu. Bằng cách nhận diện đúng nguyên nhân từ thói quen ăn uống, vấn đề sức khỏe đến môi trường sống, và áp dụng các giải pháp phù hợp như điều chỉnh lịch ăn, nâng cao hương vị, lựa chọn thức ăn chất lượng, cùng với việc thăm khám thú y định kỳ, bạn hoàn toàn có thể giúp Poodle của mình lấy lại hứng thú với bữa ăn. Hãy luôn lắng nghe thú cưng và cung cấp sự chăm sóc tận tâm để đảm bảo chúng có một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc.
Ngày Cập Nhật: Tháng 9 23, 2025 by Trần Thanh Tâm Ni
