Mèo Anh lông dài, hay còn gọi là British Longhair (BSL), là giống mèo được yêu thích bởi vẻ ngoài quý phái với bộ lông dày mượt và tính cách điềm đạm, thân thiện. Tuy nhiên, giống như bất kỳ giống mèo nào khác, việc biết Cách Huấn Luyện Mèo Anh Lông Dài đúng cách là yếu tố then chốt giúp chúng phát triển thành những thành viên ngoan ngoãn và hạnh phúc trong gia đình. Huấn luyện không chỉ đơn thuần là dạy mèo làm theo lệnh, mà còn là quá trình định hình hành vi, xây dựng thói quen tốt và tăng cường sự gắn kết giữa bạn và thú cưng. Một kế hoạch huấn luyện phù hợp sẽ giúp giải quyết các vấn đề hành vi tiềm ẩn, đảm bảo mèo của bạn hòa nhập tốt với môi trường sống và tận hưởng cuộc sống một cách trọn vẹn nhất.
Hiểu về tính cách mèo Anh lông dài trước khi huấn luyện
Trước khi bắt tay vào việc huấn luyện, điều quan trọng là bạn phải hiểu rõ về tính cách đặc trưng của giống mèo Anh lông dài. Khác với một số giống mèo năng động và tinh nghịch, BSL thường có xu hướng điềm tĩnh, ít quấy phá và khá độc lập. Chúng không đòi hỏi sự chú ý liên tục nhưng vẫn rất thích được gần gũi và vuốt ve chủ. Tính cách này vừa là lợi thế vừa là thách thức trong huấn luyện. Lợi thế là chúng thường dễ dàng chấp nhận các thói quen sinh hoạt cố định và ít có các hành vi phá phách thái quá. Thách thức nằm ở chỗ chúng có thể hơi bướng bỉnh hoặc chậm tiếp thu hơn nếu cảm thấy không hứng thú hoặc bị ép buộc.
Việc huấn luyện mèo Anh lông dài cần dựa trên sự kiên nhẫn, thấu hiểu và đặc biệt là các phương pháp tích cực. Tuyệt đối tránh các hình phạt thể chất hoặc lời mắng mỏ gay gắt, vì điều này có thể khiến mèo sợ hãi, mất niềm tin vào chủ và trở nên nhút nhát hoặc thậm chí hung dữ hơn. Hãy nhớ rằng, mục tiêu của việc huấn luyện là xây dựng một mối quan hệ tích cực và tin tưởng lẫn nhau. Hiểu được mèo của bạn là một cá thể độc đáo với tính cách riêng sẽ giúp bạn điều chỉnh phương pháp huấn luyện sao cho phù hợp nhất. Sự quan sát tỉ mỉ hành vi và phản ứng của mèo là chìa khóa để đạt được thành công.
Mèo Anh lông dài cũng có một số nhu cầu đặc thù liên quan đến bộ lông của chúng. Việc chải lông thường xuyên là cần thiết để tránh búi lông và giữ cho bộ lông luôn khỏe mạnh. Quá trình này có thể được tích hợp vào việc huấn luyện xử lý, giúp mèo quen với việc được chạm vào và hợp tác trong quá trình chăm sóc sức khỏe. Sự điềm tĩnh của BSL giúp chúng dễ dàng chấp nhận việc chải lông hơn nhiều giống mèo khác, miễn là bạn giới thiệu nó một cách nhẹ nhàng và tích cực từ khi còn nhỏ. Đây là một ví dụ điển hình về việc kết hợp huấn luyện hành vi với nhu cầu chăm sóc cơ bản của giống loài.
Bắt đầu huấn luyện mèo Anh lông dài: Nguyên tắc cơ bản
Để bắt đầu cách huấn luyện mèo Anh lông dài hiệu quả, bạn cần xác định mục tiêu huấn luyện, chuẩn bị dụng cụ cần thiết và thiết lập môi trường phù hợp. Quan trọng nhất là áp dụng các nguyên tắc huấn luyện tích cực, kiên nhẫn và nhất quán. Các nguyên tắc này là nền tảng cho mọi bài huấn luyện thành công với mèo, đặc biệt là với giống mèo có xu hướng độc lập như BSL. Áp dụng đúng nguyên tắc sẽ giúp mèo hợp tác và học hỏi một cách tự nhiên, thay vì cảm thấy bị ép buộc.
Nguyên tắc cốt lõi của huấn luyện mèo hiện đại là sử dụng “gia cố tích cực” (positive reinforcement). Điều này có nghĩa là khi mèo thực hiện hành vi mong muốn, bạn sẽ thưởng cho chúng ngay lập tức. Phần thưởng có thể là thức ăn (viên treat nhỏ, ngon), lời khen (giọng nói nhẹ nhàng, vui vẻ), hoặc cử chỉ âu yếm mà chúng yêu thích. Thời điểm thưởng rất quan trọng; nó phải diễn ra trong vòng vài giây sau khi hành vi xảy ra để mèo có thể liên kết hành vi đó với phần thưởng. Nếu bạn chờ quá lâu, mèo sẽ không hiểu tại sao chúng lại được thưởng.
Sự kiên nhẫn là yếu tố không thể thiếu. Mèo không phải là chó; chúng học theo cách khác và thường mất nhiều thời gian hơn để hiểu hoặc thực hiện một lệnh nào đó. Đừng nản lòng nếu mèo không hợp tác ngay lập tức. Hãy lặp lại bài tập nhiều lần trong các buổi huấn luyện ngắn (chỉ khoảng 5-10 phút mỗi lần) để giữ cho mèo không bị nhàm chán hoặc mệt mỏi. Nhiều buổi huấn luyện ngắn trong ngày hiệu quả hơn một buổi dài. Nhất quán là chìa khóa tiếp theo. Mọi người trong gia đình cần sử dụng cùng một lệnh, cùng một tín hiệu và cùng một phương pháp thưởng phạt (chỉ thưởng, không phạt) để tránh làm mèo bối rối. Nếu một người cho phép mèo cào ghế sofa trong khi người khác la mắng, mèo sẽ không hiểu hành vi nào là đúng, hành vi nào là sai.
Việc chuẩn bị dụng cụ cũng rất quan trọng. Đối với huấn luyện cơ bản, bạn cần khay vệ sinh phù hợp, cát vệ sinh, trụ cào móng, đồ chơi, và các loại treat hấp dẫn. Nếu muốn thử clicker training, bạn sẽ cần một chiếc clicker. Môi trường sống cũng ảnh hưởng lớn đến khả năng huấn luyện. Đảm bảo môi trường an toàn, thoải mái và có đầy đủ tài nguyên (thức ăn, nước uống, khay vệ sinh, chỗ ngủ, chỗ cào móng, đồ chơi) sẽ giúp mèo cảm thấy an tâm và dễ dàng tập trung vào việc học. Mèo căng thẳng hoặc lo lắng sẽ khó tiếp thu bài học hơn. Việc tạo ra một không gian sống lý tưởng cũng là một phần quan trọng trong việc quản lý hành vi của mèo.
Huấn luyện sử dụng khay vệ sinh: Nền tảng quan trọng
Một trong những bài học cơ bản và quan trọng nhất khi nuôi bất kỳ giống mèo nào, bao gồm cả mèo Anh lông dài, là huấn luyện sử dụng khay vệ sinh đúng chỗ. May mắn thay, mèo thường có bản năng đào bới và chôn lấp chất thải, nên việc này thường khá dễ dàng nếu bạn làm đúng cách ngay từ đầu. Đây là bài học mà hầu hết mèo con có thể học được rất nhanh, chỉ trong vài ngày nếu được hướng dẫn đúng. Tuy nhiên, đôi khi mèo trưởng thành mới được nhận nuôi hoặc mèo gặp vấn đề hành vi/sức khỏe có thể cần nhiều thời gian và sự kiên nhẫn hơn.
Ngay khi mang mèo con hoặc mèo mới về nhà, hãy đặt chúng vào khay vệ sinh để chúng làm quen. Bạn có thể nhẹ nhàng dùng ngón tay cào nhẹ lớp cát để gợi ý hành động đào bới. Giữ khay vệ sinh ở một vị trí cố định, yên tĩnh, dễ tiếp cận và xa khu vực ăn uống/ngủ nghỉ của mèo. Mèo không thích khay vệ sinh ở gần nơi chúng ăn hoặc ngủ. Số lượng khay vệ sinh lý tưởng thường là số mèo cộng thêm một, đặt ở các vị trí khác nhau trong nhà, đặc biệt nếu bạn có nhiều tầng hoặc không gian rộng. Điều này đảm bảo mèo luôn có lựa chọn và không bị ngăn cản bởi vật cản hoặc sự chiếm hữu của mèo khác.
Quan sát các dấu hiệu cho thấy mèo sắp đi vệ sinh, chẳng hạn như đánh hơi, cào nền nhà, đi lại bồn chồn. Khi thấy những dấu hiệu này, nhẹ nhàng bế mèo đặt vào khay vệ sinh. Khi mèo đi vệ sinh xong trong khay, hãy thưởng cho chúng ngay lập tức bằng lời khen, vuốt ve hoặc một viên treat nhỏ. Điều này giúp củng cố hành vi tích cực. Dọn dẹp khay vệ sinh thường xuyên là vô cùng quan trọng. Mèo là loài vật rất sạch sẽ và sẽ không muốn sử dụng khay bẩn. Dọn bỏ chất thải rắn hàng ngày và thay toàn bộ cát, vệ sinh khay định kỳ (ví dụ hàng tuần hoặc hai tuần một lần tùy loại cát) bằng xà phòng nhẹ và nước. Tránh sử dụng hóa chất có mùi mạnh như thuốc tẩy vì mùi hóa chất có thể làm mèo khó chịu và tránh xa khay.
Nếu mèo gặp tai nạn bên ngoài khay, tuyệt đối không la mắng hoặc trừng phạt chúng. Điều này chỉ làm mèo sợ hãi và có thể tìm chỗ giấu kín hơn để đi vệ sinh lần sau. Thay vào đó, hãy lau dọn khu vực bị bẩn bằng dung dịch tẩy rửa enzyme chuyên dụng cho vật nuôi để loại bỏ hoàn toàn mùi nước tiểu (mùi này có thể khiến mèo quay lại “đánh dấu” chỗ đó). Nếu mèo liên tục đi vệ sinh sai chỗ, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ thú y để loại trừ các vấn đề sức khỏe (như nhiễm trùng đường tiết niệu) hoặc chuyên gia hành vi động vật để xác định nguyên nhân gốc rễ của vấn đề hành vi. Một số vấn đề có thể liên quan đến loại cát, vị trí khay, sự căng thẳng hoặc mâu thuẫn với vật nuôi khác.
Huấn luyện cào móng đúng chỗ: Bảo vệ đồ đạc
Hành vi cào móng là hoàn toàn tự nhiên và cần thiết đối với mèo. Chúng cào móng để loại bỏ lớp móng cũ, đánh dấu lãnh thổ bằng cả dấu hiệu nhìn thấy và mùi hương từ tuyến ở chân, và để kéo căng cơ thể. Việc ngăn cấm mèo cào móng là không thể và không nên làm. Thay vào đó, mục tiêu của việc huấn luyện là định hướng hành vi cào móng của mèo Anh lông dài sang đúng vị trí mong muốn: trụ cào móng. Đây là một phần thiết yếu trong cách huấn luyện mèo Anh lông dài để đảm bảo sự hòa hợp trong ngôi nhà của bạn.
Để huấn luyện mèo cào móng đúng chỗ, bạn cần cung cấp cho chúng những lựa chọn thay thế hấp dẫn hơn đồ đạc trong nhà. Mua nhiều loại trụ cào móng khác nhau về chất liệu (sợi đay, bìa cứng, thảm) và hình dáng (thẳng đứng, nằm ngang, dốc) để xem mèo của bạn thích loại nào. Mèo thường có sở thích cá nhân. Một số thích cào theo chiều dọc, số khác thích chiều ngang. Trụ cào móng cần chắc chắn, không bị lung lay khi mèo sử dụng, và đủ cao để mèo có thể vươn mình cào toàn bộ cơ thể. Đặt trụ cào móng ở những vị trí chiến lược, gần nơi mèo thường ngủ dậy (chúng thích cào móng sau khi ngủ) hoặc gần những món đồ nội thất mà chúng có xu hướng cào.
Khi thấy mèo đang sử dụng trụ cào móng, hãy khen ngợi và thưởng cho chúng ngay lập tức. Bạn có thể khuyến khích mèo sử dụng trụ bằng cách rắc một ít catnip (cỏ bạc hà mèo) lên đó hoặc treo đồ chơi nhỏ gần đó. Thỉnh thoảng, nhẹ nhàng đặt mèo lên trụ và mô phỏng hành động cào bằng tay bạn trên bề mặt trụ (tuyệt đối không dùng chân mèo để làm điều này). Nếu mèo bắt đầu cào đồ đạc không mong muốn, đừng la mắng. Thay vào đó, hãy chuyển hướng sự chú ý của chúng sang trụ cào móng. Có thể tạo ra âm thanh bất ngờ (như vỗ tay nhẹ) để làm gián đoạn hành vi, sau đó nhẹ nhàng bế mèo đến trụ cào móng.
Đối với những món đồ nội thất mà mèo đã cào, hãy làm chúng trở nên kém hấp dẫn. Bạn có thể dùng băng dính hai mặt hoặc giấy bạc dán tạm lên khu vực đó (mèo không thích cảm giác dính hoặc âm thanh của giấy bạc). Xịt các loại xịt chống cào móng (có mùi cam quýt hoặc các mùi khác mà mèo ghét) lên đồ đạc. Đảm bảo bạn đã cung cấp đủ trụ cào móng hấp dẫn và đặt chúng ở đúng vị trí trước khi áp dụng các biện pháp ngăn chặn trên đồ đạc. Cắt móng cho mèo thường xuyên cũng giúp giảm thiệt hại do cào móng, nhưng đây là biện pháp bổ trợ, không thay thế cho việc huấn luyện sử dụng trụ cào móng.
Huấn luyện nhận biết tên và gọi lại: Tăng cường kết nối
Dạy mèo Anh lông dài nhận biết tên của mình và phản ứng khi được gọi là một bước quan trọng để tăng cường kết nối và giao tiếp giữa bạn và thú cưng. Mặc dù mèo thường không phản ứng với tên theo cách mà chó làm (chạy ào đến ngay lập tức), chúng hoàn toàn có thể học cách nhận ra tên mình và quay lại nhìn hoặc đến gần khi được gọi một cách tích cực. Khả năng này đặc biệt hữu ích trong các tình huống cần tìm mèo hoặc thu hút sự chú ý của chúng một cách an toàn. Đây là một phần nhỏ nhưng ý nghĩa trong tổng thể các cách huấn luyện mèo Anh lông dài.
Để dạy mèo nhận biết tên, hãy lặp lại tên của chúng bằng giọng điệu vui vẻ, nhẹ nhàng mỗi khi bạn tương tác với chúng (cho ăn, chơi đùa, vuốt ve). Khi mèo quay đầu hoặc phản ứng theo bất kỳ cách nào (nháy mắt, vẫy đuôi, cử động tai) sau khi bạn gọi tên, hãy khen ngợi và thưởng ngay lập tức. Ban đầu, bạn có thể gọi tên khi mèo ở rất gần bạn. Khi mèo đã quen, hãy thử gọi tên khi chúng ở xa hơn một chút. Nếu mèo không phản ứng, đừng gọi lại tên liên tục hoặc to tiếng. Thay vào đó, hãy thử tạo ra một âm thanh khác thu hút sự chú ý (như tiếng động của gói treat) sau khi gọi tên, và khi mèo đến, thưởng cho cả việc phản ứng với tên và đến gần.
Để dạy mèo đến khi được gọi, kết hợp việc gọi tên với phần thưởng hấp dẫn. Bắt đầu bằng cách gọi tên mèo khi bạn đang cầm sẵn treat hoặc đồ chơi yêu thích của chúng. Ngay khi chúng quay đầu hoặc di chuyển về phía bạn, hãy khen ngợi nhiệt tình và đưa phần thưởng. Dần dần tăng khoảng cách và thêm lệnh gọi, ví dụ: “Meo, lại đây!”. Khi mèo đến, luôn thưởng lớn và khen ngợi. Luyện tập bài tập này ở các địa điểm khác nhau trong nhà và vào các thời điểm khác nhau trong ngày. Hãy đảm bảo rằng mỗi lần mèo đến khi được gọi đều là một trải nghiệm tích cực. Đừng bao giờ gọi mèo đến để làm điều gì đó tiêu cực (như uống thuốc hoặc đi bác sĩ thú y) trừ khi thật cần thiết, và ngay cả khi đó, hãy cố gắng kết thúc bằng một trải nghiệm tích cực nếu có thể.
Một mẹo nhỏ là sử dụng clicker (thiết bị tạo ra tiếng “click”). Clicker training là một phương pháp hiệu quả dựa trên việc kết nối âm thanh click với phần thưởng. Trước khi dạy lệnh, bạn cần “sạc” clicker bằng cách bóp clicker rồi ngay lập tức đưa treat cho mèo lặp đi lặp lại nhiều lần. Mèo sẽ học rằng tiếng click báo hiệu sắp có phần thưởng. Sau khi “sạc” xong, bạn có thể sử dụng clicker để đánh dấu chính xác khoảnh khắc mèo thực hiện hành vi mong muốn (ví dụ: quay đầu khi nghe tên, bước chân đầu tiên về phía bạn khi gọi). Tiếng click rõ ràng và nhanh hơn lời khen nói có thể giúp mèo hiểu bài tốt hơn.
Huấn luyện xử lý và làm quen với việc chăm sóc
Mèo Anh lông dài cần được chăm sóc bộ lông kỹ lưỡng. Việc huấn luyện để chúng thoải mái với việc được chạm vào, bế bổng, chải lông, cắt móng và làm sạch tai/mắt là một phần không thể thiếu trong quá trình nuôi dưỡng và là một kỹ năng quan trọng trong cách huấn luyện mèo Anh lông dài. Nếu mèo không quen với việc này từ nhỏ, các buổi chải lông hay đi bác sĩ thú y có thể trở thành cuộc chiến căng thẳng cho cả mèo và chủ. Huấn luyện xử lý sớm sẽ giúp mọi quy trình chăm sóc diễn ra nhẹ nhàng hơn nhiều.
Bắt đầu huấn luyện xử lý từ khi mèo còn nhỏ, nếu có thể. Bắt đầu bằng việc chạm nhẹ vào các vùng nhạy cảm của mèo như chân, tai, đuôi và bụng trong thời gian ngắn khi chúng đang thư giãn và cho ăn hoặc thưởng treat ngay sau đó. Tăng dần thời gian và áp lực của các lần chạm. Mục tiêu là làm cho mèo liên kết việc được chạm vào với những trải nghiệm tích cực. Nếu mèo tỏ ra khó chịu, hãy dừng lại trước khi chúng phản ứng tiêu cực (cắn, cào) và thử lại sau với cường độ thấp hơn hoặc thời gian ngắn hơn. Luôn giữ giọng điệu nhẹ nhàng, trấn an trong suốt quá trình.
Đối với việc chải lông, giới thiệu lược/bàn chải cho mèo ngửi và làm quen. Chạm nhẹ lược vào người mèo, thưởng nếu chúng tỏ ra bình tĩnh. Bắt đầu chải ở những vùng mèo thích (thường là lưng, vai) với những đường chải ngắn. Dần dần chải lâu hơn và di chuyển đến những vùng khó hơn như bụng, chân, đuôi. Luôn kết thúc buổi chải lông bằng một phần thưởng lớn và lời khen ngợi. Điều này giúp mèo mong chờ những buổi chải lông. Nếu mèo có dấu hiệu căng thẳng hoặc khó chịu, dừng lại và thử lại sau. Đối với mèo con, có thể chỉ cần tập vài giây mỗi lần nhưng thực hiện nhiều lần trong ngày.
Huấn luyện cắt móng tương tự. Bắt đầu bằng việc chạm vào chân và ấn nhẹ vào đệm chân để móng lộ ra, thưởng nếu mèo bình tĩnh. Làm quen với tiếng cắt móng bằng cách cắt một sợi mì Ý hoặc móng tay giả gần mèo và thưởng. Sau đó, thử cắt một đầu móng rất nhỏ (chỉ phần trong suốt, tránh mạch máu màu hồng bên trong), chỉ cắt một hoặc hai móng mỗi lần rồi thưởng. Dần dần tăng số lượng móng cắt trong mỗi buổi. Nếu mèo phản kháng mạnh, dừng lại và tham khảo ý kiến bác sĩ thú y hoặc người groomer chuyên nghiệp để được hướng dẫn thêm. Việc này cần sự khéo léo và cẩn thận để tránh làm mèo bị đau.
Ngăn chặn hành vi không mong muốn
Mèo Anh lông dài, mặc dù điềm tĩnh, đôi khi vẫn có thể có những hành vi không mong muốn như cắn, cào đồ đạc (nếu chưa được huấn luyện trụ cào), nhảy lên bàn, hoặc kêu meo meo quá nhiều. Hiểu rõ nguyên nhân gốc rễ của các hành vi này là chìa khóa để ngăn chặn chúng hiệu quả. Hầu hết các hành vi không mong muốn ở mèo không phải do chúng “nghịch ngợm” hay “cố tình làm khó”, mà thường là biểu hiện của nhu cầu chưa được đáp ứng, căng thẳng, nhàm chán, hoặc vấn đề sức khỏe. Đây là một khía cạnh quan trọng trong cách huấn luyện mèo Anh lông dài mà nhiều người bỏ qua.
Ví dụ, cắn hoặc cào trong khi chơi thường là do mèo con chưa học được cách kiềm chế lực cắn/cào hoặc do người chơi sử dụng tay/chân làm đồ chơi (điều này không nên làm). Hãy cung cấp đồ chơi phù hợp cho mèo để chúng cắn và cào. Nếu mèo cắn tay bạn trong khi chơi, hãy kêu lên “Ow!” (âm thanh giả vờ đau) và ngay lập tức dừng chơi trong vài giây. Điều này mô phỏng cách mèo mẹ hoặc mèo anh em dạy mèo con về giới hạn. Tiếp tục chơi lại sau đó với đồ chơi.
Nếu mèo nhảy lên bàn hoặc quầy bếp, hãy làm những khu vực đó trở nên kém hấp dẫn. Có thể dùng băng dính hai mặt, giấy bạc, hoặc các bề mặt không ổn định tạm thời đặt lên đó (như chồng khay nướng rỗng) để tạo hiệu ứng răn đe nhẹ nhàng khi mèo nhảy lên. Quan trọng là bạn phải có mặt để làm điều này xảy ra, và không để mèo liên kết sự khó chịu với sự hiện diện của bạn. Cách tốt nhất là làm cho mèo không muốn nhảy lên ngay từ đầu. Đồng thời, cung cấp cho mèo các lựa chọn thay thế hấp dẫn ở vị trí cao, như cây mèo leo (cat tree) hoặc kệ tường, nơi chúng có thể quan sát từ trên cao (mèo thích vị trí cao).
Kêu meo meo quá nhiều có thể là do mèo muốn gây chú ý, đói, khay vệ sinh bẩn, hoặc đơn giản là buồn chán. Đối với hành vi tìm kiếm sự chú ý, hãy thử phớt lờ tiếng kêu (miễn là bạn chắc chắn mèo không có nhu cầu thực sự). Chỉ tương tác với mèo khi chúng im lặng. Nếu mèo kêu khi bạn đang chuẩn bị thức ăn, chỉ cho ăn khi chúng đã im lặng một lúc. Nếu mèo kêu vì buồn chán, tăng cường thời gian chơi đùa, cung cấp đồ chơi tương tác hoặc đồ chơi nhồi treat để chúng tự chơi. Nếu hành vi kêu meo meo diễn ra đột ngột hoặc đi kèm với các triệu chứng khác, hãy đưa mèo đi khám thú y để loại trừ vấn đề sức khỏe.
Xây dựng thói quen chơi đùa và tương tác tích cực
Chơi đùa không chỉ là giải trí mà còn là một phần thiết yếu của quá trình huấn luyện và xây dựng mối quan hệ với mèo Anh lông dài. Thông qua chơi đùa, mèo được giải tỏa năng lượng, thỏa mãn bản năng săn mồi, giảm căng thẳng và tăng cường sự gắn kết với chủ. Các buổi chơi đùa thường xuyên và chất lượng cao có thể giúp ngăn ngừa nhiều vấn đề hành vi do buồn chán hoặc lo lắng gây ra. Kết hợp chơi đùa vào lịch trình hàng ngày là một cách huấn luyện mèo Anh lông dài một cách tự nhiên và hiệu quả.
Hãy dành ít nhất 15-20 phút mỗi ngày để chơi đùa tương tác với mèo. Sử dụng các loại đồ chơi mô phỏng con mồi, như cần câu với lông vũ hoặc đồ chơi di chuyển ngẫu nhiên. Di chuyển đồ chơi theo cách mô phỏng chuyển động của con mồi (ẩn nấp, chạy nhanh, dừng đột ngột) để kích thích bản năng săn mồi của mèo. Cho mèo “bắt” được con mồi (đồ chơi) thường xuyên để chúng cảm thấy thỏa mãn. Luôn kết thúc buổi chơi bằng việc cho mèo “bắt” được con mồi lớn cuối cùng và sau đó cho chúng ăn một bữa nhỏ hoặc treat. Điều này mô phỏng chu trình săn mồi tự nhiên: rình rập, săn đuổi, bắt mồi, ăn và nghỉ ngơi.
Tránh sử dụng tia laser làm đồ chơi duy nhất. Mèo không bao giờ thực sự “bắt” được tia laser, điều này có thể gây frustrustration và thậm chí là lo lắng cho chúng. Nếu sử dụng tia laser, hãy kết thúc buổi chơi bằng việc chiếu tia laser đến một món đồ chơi thật để mèo có thể vồ và cảm thấy thành công. Cũng nên luân phiên đồ chơi để mèo không bị nhàm chán. Cất giữ một số đồ chơi và đưa ra những món mới sau một thời gian. Cung cấp cả đồ chơi mà mèo có thể tự chơi khi bạn không có mặt (bóng, đồ chơi nhồi catnip, đồ chơi nhồi treat).
Tương tác tích cực khác bao gồm vuốt ve, chải lông, và đơn giản là dành thời gian ở cùng mèo trong không gian chung. Tìm hiểu những nơi mèo thích được vuốt ve (thường là dưới cằm, sau tai, dọc sống lưng) và những nơi chúng không thích (bụng, đuôi). Tôn trọng ranh giới của mèo và dừng lại khi chúng có dấu hiệu khó chịu (giật đuôi, cụp tai, liếm môi). Việc này giúp xây dựng lòng tin và sự thoải mái giữa bạn và mèo, làm nền tảng cho mọi nỗ lực huấn luyện khác. Mèo tin tưởng và yêu mến chủ sẽ dễ dàng học hỏi và hợp tác hơn.
Huấn luyện xã hội hóa: Làm quen với thế giới
Việc xã hội hóa mèo Anh lông dài từ khi còn nhỏ là rất quan trọng để chúng lớn lên thành những cá thể tự tin, thân thiện và ít sợ hãi với môi trường xung quanh, con người và các vật nuôi khác. Giống BSL vốn đã điềm tĩnh, nhưng việc xã hội hóa tốt sẽ giúp củng cố tính cách này và ngăn ngừa các vấn đề sợ hãi hoặc hung hăng trong tương lai. Đây là một khía cạnh thường bị bỏ qua trong cách huấn luyện mèo Anh lông dài, nhưng lại có tác động lâu dài đến chất lượng cuộc sống của chúng.
Giai đoạn xã hội hóa quan trọng nhất của mèo là từ 2 đến 7 tuần tuổi, nhưng quá trình này nên được tiếp tục đến ít nhất 4 tháng tuổi và duy trì suốt đời. Trong giai đoạn vàng này, hãy cho mèo con tiếp xúc một cách tích cực và nhẹ nhàng với nhiều loại người khác nhau (nam, nữ, trẻ em, người lớn), âm thanh khác nhau (máy hút bụi, chuông cửa, tiếng động ngoài trời), và môi trường khác nhau (nếu an toàn và được tiêm phòng đầy đủ). Đảm bảo mọi trải nghiệm đều tích cực, kèm theo treat, lời khen và sự trấn an. Nếu mèo con có vẻ sợ hãi, không ép buộc chúng. Hãy cho phép chúng quan sát từ xa và dần dần tự khám phá khi cảm thấy an toàn.
Nếu bạn nuôi nhiều vật nuôi, hãy giới thiệu chúng với mèo mới một cách từ từ và có kế hoạch. Bắt đầu bằng việc cho các con vật làm quen với mùi của nhau bằng cách đổi khăn hoặc chỗ nằm. Sau đó, cho chúng ăn ở hai bên cửa đóng kín để liên kết mùi của nhau với trải nghiệm tích cực (thức ăn). Khi chúng tỏ ra bình tĩnh, hãy cho chúng nhìn thấy nhau qua cửa lưới hoặc lồng vận chuyển. Chỉ khi tất cả đều thoải mái, hãy cho chúng gặp nhau trực tiếp dưới sự giám sát chặt chẽ của bạn. Luôn kết thúc buổi gặp gỡ bằng một trải nghiệm tích cực. Tốc độ giới thiệu phụ thuộc vào cá tính của từng con vật; có con chỉ mất vài ngày, có con cần vài tuần hoặc vài tháng. Không bao giờ để chúng ở cùng nhau khi bạn không có mặt cho đến khi bạn hoàn toàn chắc chắn chúng hòa hợp.
Đối với mèo trưởng thành chưa được xã hội hóa tốt, quá trình này sẽ khó khăn và mất thời gian hơn nhiều, nhưng vẫn có thể thực hiện được. Hãy kiên nhẫn giới thiệu chúng với những kích thích mới một cách rất chậm rãi và luôn đi kèm với phần thưởng. Nếu mèo tỏ ra sợ hãi hoặc hung hăng, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ của bác sĩ thú y (để loại trừ nguyên nhân y tế) hoặc chuyên gia hành vi động vật được chứng nhận. Một chuyên gia có thể giúp bạn xây dựng một kế hoạch xã hội hóa cá nhân hóa phù hợp với mèo của bạn.
Dạy các lệnh cơ bản: “Ngồi”, “Bắt tay”, “Lại đây”
Mặc dù mèo không dễ dàng học các lệnh phức tạp như chó, mèo Anh lông dài thông minh hoàn toàn có thể học một số lệnh cơ bản như “ngồi”, “bắt tay”, hoặc “lại đây” thông qua phương pháp clicker training và gia cố tích cực. Dạy mèo các lệnh này không chỉ là một trò tiêu khiển thú vị mà còn là cách tuyệt vời để kích thích trí não của chúng, tăng cường sự tương tác và củng cố mối liên kết giữa bạn và mèo. Đây là một bước nâng cao trong cách huấn luyện mèo Anh lông dài sau khi đã nắm vững các kỹ năng cơ bản.
Để dạy mèo lệnh “Ngồi”, bạn có thể sử dụng viên treat để dẫn dắt. Cầm viên treat trên tay, đưa gần mũi mèo để chúng ngửi, sau đó di chuyển tay lên trên và hơi ra sau đầu mèo. Khi mèo ngẩng đầu theo viên treat, mông chúng sẽ tự động chạm đất. Ngay khi mông mèo chạm đất, bóp clicker (nếu dùng) và thưởng treat, đồng thời nói “Ngồi” bằng giọng rõ ràng. Lặp lại bài tập này nhiều lần trong các buổi ngắn. Dần dần, khi mèo đã hiểu, bạn có thể bỏ viên treat trong tay và chỉ dùng cử chỉ tay để dẫn dắt, sau đó chỉ dùng lời nói “Ngồi” kèm cử chỉ. Cuối cùng, mục tiêu là mèo “ngồi” chỉ khi nghe lệnh nói.
Để dạy mèo lệnh “Bắt tay” (đưa chân), bắt đầu sau khi mèo đã ngồi xuống. Cầm viên treat, chạm nhẹ vào chân mèo và khi chúng nhấc chân lên (dù chỉ một chút), bóp clicker và thưởng, đồng thời nói “Bắt tay”. Lặp lại cho đến khi mèo hiểu rằng chạm vào chân sẽ được thưởng. Sau đó, khi bạn chạm vào chân, đợi mèo nhấc chân cao hơn, bóp clicker và thưởng. Dần dần, đưa bàn tay của bạn ra (lòng bàn tay hướng lên) và khi mèo chạm chân vào tay bạn, bóp clicker và thưởng, nói “Bắt tay”. Giống như lệnh “Ngồi”, dần dần chuyển từ dẫn dắt bằng tay sang chỉ dùng lệnh nói.
Lệnh “Lại đây” đã được đề cập trong phần “Huấn luyện nhận biết tên và gọi lại”. Đây là một lệnh quan trọng cho sự an toàn và tương tác. Luôn kết hợp việc gọi mèo đến với một trải nghiệm tích cực và phần thưởng lớn. Nếu mèo không đến khi được gọi, không la mắng. Hãy thử thu hút sự chú ý của chúng bằng âm thanh khác hoặc chạy nhẹ ra xa để kích thích bản năng đuổi theo của mèo, và thưởng lớn khi chúng đến. Luyện tập thường xuyên, vào các thời điểm khác nhau và ở các khoảng cách khác nhau. Đảm bảo môi trường an toàn trước khi luyện tập ở ngoài trời (nếu có).
Clicker Training và Gia cố Tích cực nâng cao
Clicker training là một phương pháp huấn luyện dựa trên khoa học hành vi, đặc biệt hiệu quả với mèo nhờ sự rõ ràng và chính xác của tín hiệu click. Như đã đề cập, tiếng click là một “cầu nối” giữa hành vi mong muốn và phần thưởng. Nó cho mèo biết chính xác khoảnh khắc nào chúng đã làm đúng để nhận được phần thưởng. Việc sử dụng clicker giúp bạn “đánh dấu” những hành vi rất nhanh hoặc rất nhỏ mà mèo thực hiện đúng hướng, giúp chúng học nhanh hơn và ít nhầm lẫn hơn. Áp dụng clicker training là một cách huấn luyện mèo Anh lông dài chuyên nghiệp và hiệu quả cao. Để tìm hiểu thêm về sức khỏe và chăm sóc mèo, bạn có thể truy cập MochiCat.vn.
Trước khi bắt đầu dạy bất kỳ lệnh hoặc hành vi mới nào bằng clicker, bạn cần “sạc” clicker. Ngồi cùng mèo ở một nơi yên tĩnh, bóp clicker và ngay lập tức đưa cho mèo một viên treat nhỏ ngon. Lặp lại khoảng 10-20 lần trong một buổi ngắn. Chỉ cần bóp clicker và đưa treat, không cần mèo làm gì cả. Mục đích là để mèo học rằng tiếng click luôn đi kèm với điều tốt đẹp. Sau khi “sạc” xong, tiếng click tự nó đã trở thành một phần thưởng phụ cấp hai (secondary reinforcer).
Khi dạy một hành vi mới, hãy sử dụng clicker để “bắt” những khoảnh khắc mèo tự nhiên thực hiện hành vi đó hoặc những hành vi nhỏ hướng tới mục tiêu. Ví dụ, nếu muốn dạy mèo chạm mũi vào mục tiêu (như đầu ngón tay bạn), ban đầu bạn chỉ cần đặt ngón tay gần mũi mèo. Khi mèo tự nhiên quay đầu về phía ngón tay hoặc cử động mũi về phía đó, bóp clicker và thưởng. Dần dần, chỉ bóp clicker và thưởng khi mũi mèo thực sự chạm vào ngón tay. Sau khi mèo đã hiểu hành vi, bạn có thể thêm tín hiệu bằng lời nói hoặc cử chỉ trước khi chúng thực hiện hành vi.
Gia cố tích cực không chỉ giới hạn ở việc sử dụng treat. Lời khen ngợi bằng giọng nói vui vẻ, vuốt ve ở những chỗ mèo thích, hoặc một vài phút chơi đùa với đồ chơi yêu thích đều có thể là những phần thưởng hiệu quả. Quan sát mèo của bạn để biết chúng thích loại phần thưởng nào nhất. Sử dụng đa dạng các loại phần thưởng để giữ cho mèo luôn hào hứng. Điều quan trọng là phần thưởng phải đủ hấp dẫn để mèo muốn lặp lại hành vi đó. Đối với những bài tập khó hơn hoặc những hành vi mèo ít hứng thú, hãy sử dụng treat cực kỳ hấp dẫn.
Xử lý các thách thức phổ biến trong huấn luyện BSL
Mặc dù mèo Anh lông dài thường điềm tĩnh, việc huấn luyện chúng vẫn có thể gặp phải một số thách thức đặc trưng hoặc phổ biến ở mèo nói chung. Tính cách đôi khi hơi bướng bỉnh hoặc độc lập của BSL có thể khiến chúng không muốn hợp tác nếu không thấy động lực đủ lớn. Sự kiên trì và khả năng điều chỉnh phương pháp là chìa khóa để vượt qua những khó khăn này. Hiểu được những thách thức phổ biến này là một phần quan trọng của cách huấn luyện mèo Anh lông dài thành công.
Một thách thức phổ biến là mèo dễ mất tập trung. Buổi huấn luyện nên ngắn gọn (5-10 phút) và diễn ra ở nơi yên tĩnh, ít bị xao nhãng. Nếu mèo mất tập trung, hãy dừng buổi tập và thử lại sau. Đừng cố gắng ép buộc chúng tập trung khi chúng không muốn. Một thách thức khác là sự thiếu động lực. Không phải con mèo nào cũng “hám ăn” hoặc thích đồ chơi như nhau. Hãy thử nghiệm nhiều loại treat khác nhau, đồ chơi khác nhau để tìm ra thứ gì thực sự khiến mèo của bạn hào hứng. Đôi khi, chính sự chú ý và tương tác của bạn đã là một phần thưởng đủ lớn.
Một số mèo có thể tỏ ra sợ hãi hoặc nhút nhát khi đối mặt với những điều mới (người lạ, âm thanh lớn). Đối với những mèo này, quá trình xã hội hóa và làm quen cần diễn ra cực kỳ chậm rãi và nhẹ nhàng. Không bao giờ đẩy mèo vào tình huống khiến chúng hoảng sợ. Sử dụng các kỹ thuật giảm căng thẳng như Feliway (pheromones tổng hợp làm dịu mèo), tạo không gian an toàn cho mèo trốn khi cần, và luôn kết hợp sự hiện diện của những kích thích đáng sợ với những điều tích cực (thức ăn, chơi đùa).
Nếu mèo có các vấn đề hành vi nghiêm trọng như hung hăng, sợ hãi tột độ, đi vệ sinh sai chỗ mãn tính không rõ nguyên nhân, hoặc các hành vi phá hoại quá mức, đừng ngần ngại tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên nghiệp. Bác sĩ thú y có thể loại trừ các nguyên nhân y tế (rất nhiều vấn đề hành vi bắt nguồn từ bệnh lý), và chuyên gia hành vi động vật được chứng nhận (certified applied animal behaviorist hoặc veterinary behaviorist) có thể chẩn đoán và xây dựng kế hoạch điều trị hành vi phù hợp. Tự mình giải quyết các vấn đề hành vi nghiêm trọng có thể không hiệu quả và thậm chí làm tình hình tồi tệ hơn.
Duy trì thói quen huấn luyện và chăm sóc
Huấn luyện không phải là một hoạt động chỉ làm một lần rồi thôi, mà là một quá trình liên tục trong suốt cuộc đời của mèo Anh lông dài. Việc duy trì thói quen huấn luyện và chăm sóc sẽ giúp củng cố các hành vi tốt, ngăn chặn sự tái phát của các hành vi không mong muốn, và giữ cho mèo của bạn luôn khỏe mạnh và hạnh phúc. Ngay cả khi mèo đã thuần thục các kỹ năng cơ bản, việc ôn luyện và giới thiệu những điều mới sẽ giúp chúng được kích thích cả về thể chất lẫn tinh thần. Đây là yếu tố quyết định sự thành công lâu dài của cách huấn luyện mèo Anh lông dài.
Hãy tiếp tục thực hiện các buổi chơi đùa tương tác hàng ngày, tuân thủ lịch trình cho ăn cố định, và duy trì việc dọn dẹp khay vệ sinh thường xuyên. Chải lông cho mèo BSL nên được thực hiện hàng ngày hoặc cách ngày để ngăn ngừa búi lông. Cắt móng định kỳ và kiểm tra tai, mắt, răng miệng của mèo như một phần của thói quen chăm sóc. Sử dụng những lúc chăm sóc này như cơ hội để củng cố sự thoải mái khi được xử lý, thưởng cho mèo khi chúng ngoan ngoãn hợp tác.
Tiếp tục “ôn tập” các lệnh cơ bản hoặc các hành vi đã học được bằng cách yêu cầu mèo thực hiện chúng ngẫu nhiên trong ngày và thưởng khi chúng làm đúng. Điều này giữ cho các kỹ năng luôn “sẵn sàng” trong trí nhớ của mèo. Bạn cũng có thể thử dạy mèo những thủ thuật mới hoặc trò chơi tương tác mới để làm phong phú thêm cuộc sống của chúng. Các đồ chơi xếp hình nhồi treat là cách tuyệt vời để mèo tự giải trí và kích thích trí não.
Đặc biệt quan trọng là theo dõi hành vi của mèo và chú ý đến bất kỳ sự thay đổi bất thường nào. Sự thay đổi đột ngột về hành vi (ăn ít hơn, đi vệ sinh sai chỗ, hung hăng hơn, nhút nhát hơn) thường là dấu hiệu đầu tiên của vấn đề sức khỏe hoặc căng thẳng. Việc phát hiện sớm các vấn đề này và đưa mèo đi khám thú y kịp thời có thể ngăn chặn các vấn đề nghiêm trọng hơn về sau. Chăm sóc sức khỏe định kỳ tại bác sĩ thú y cũng là một phần không thể thiếu trong việc duy trì sức khỏe và hành vi tốt cho mèo BSL của bạn.
Huấn luyện mèo Anh lông dài là một hành trình đòi hỏi sự kiên trì và thấu hiểu, nhưng kết quả mang lại thật xứng đáng. Bằng việc áp dụng những cách huấn luyện mèo Anh lông dài hiệu quả như đã chia sẻ, bạn không chỉ xây dựng được nền tảng hành vi tốt cho thú cưng mà còn tăng cường mối quan hệ gắn bó đặc biệt với chúng. Hãy bắt đầu ngay hôm nay để cùng người bạn BSL của mình tận hưởng cuộc sống hòa thuận và hạnh phúc.