Chó Chihuahua, với vóc dáng nhỏ bé và tính cách mạnh mẽ, là một trong những giống chó cảnh được yêu thích trên toàn thế giới. Tuy nhiên, đằng sau vẻ ngoài đáng yêu và sự nhanh nhẹn đó, chúng tiềm ẩn nhiều vấn đề sức khỏe đặc thù mà mỗi người chủ cần nắm rõ để chăm sóc tốt nhất cho người bạn bốn chân của mình. Việc hiểu rõ các bệnh thường gặp ở chó Chihuahua sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc phòng ngừa, phát hiện sớm và điều trị kịp thời, đảm bảo chú chó của bạn luôn khỏe mạnh và có một cuộc sống chất lượng.
Tổng quan về sức khỏe chó Chihuahua
Giống chó Chihuahua nổi tiếng với kích thước nhỏ nhắn nhưng có tuổi thọ khá cao nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, chính đặc điểm thể chất này cũng khiến chúng dễ mắc phải một số vấn đề sức khỏe đặc trưng, khác biệt so với các giống chó lớn hơn.
Đặc điểm thể chất và nguy cơ bệnh tật
Chihuahua có cấu trúc xương nhỏ, hệ tiêu hóa và hô hấp nhạy cảm, cùng với hộp sọ đôi khi chưa khép kín hoàn toàn (thóp mềm), tạo ra những điểm yếu cần được chú ý. Khả năng chịu đựng nhiệt độ khắc nghiệt kém cũng là một yếu tố cần xem xét, khiến chúng dễ bị cảm lạnh hoặc sốc nhiệt. Ngoài ra, yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xác định các bệnh lý mà một chú Chihuahua có thể mắc phải.
Tầm quan trọng của việc theo dõi sức khỏe
Việc theo dõi sức khỏe định kỳ và quan sát các dấu hiệu bất thường hàng ngày là cực kỳ quan trọng đối với chó Chihuahua. Do kích thước nhỏ, các triệu chứng bệnh có thể diễn biến nhanh chóng và nghiêm trọng hơn. Chế độ dinh dưỡng khoa học, môi trường sống an toàn và sạch sẽ, cùng với lịch tiêm phòng, tẩy giun đầy đủ là những nền tảng cơ bản giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh cho chúng. Sự hiểu biết sâu rộng về những căn bệnh tiềm ẩn sẽ giúp bạn trở thành một người chủ có trách nhiệm và đầy đủ kiến thức, mang lại cuộc sống tốt đẹp nhất cho người bạn nhỏ của mình.
Các bệnh tiêu hóa phổ biến ở chó Chihuahua
Hệ tiêu hóa của chó Chihuahua khá nhạy cảm, dễ bị ảnh hưởng bởi chế độ ăn uống và môi trường. Đây là nhóm bệnh thường gặp nhất và cần được đặc biệt chú ý.
Viêm ruột cấp tính
Viêm ruột là một trong các bệnh thường gặp ở chó Chihuahua và có thể xảy ra quanh năm. Đây là tình trạng viêm nhiễm ở đường tiêu hóa, gây ra bởi nhiều tác nhân khác nhau.
- Nguyên nhân sâu xa: Viêm ruột cấp tính ở Chihuahua thường do các yếu tố như vi khuẩn (ví dụ: Salmonella, E. coli), virus (điển hình là Parvovirus và Coronavirus), ký sinh trùng đường ruột (như Giardia, Coccidia, giun đũa, giun móc), hoặc do ăn phải thức ăn ôi thiu, độc tố, hóa chất, hoặc dị ứng với một số thành phần trong thức ăn. Ký sinh trùng bám vào thành ruột non, hấp thụ chất dinh dưỡng, đồng thời gây tổn thương niêm mạc ruột, tạo điều kiện cho vi khuẩn và virus phát triển, dẫn đến viêm ruột cấp tính.
- Triệu chứng chi tiết: Khi mới mắc bệnh, chó sẽ ăn ít dần và bỏ ăn hoàn toàn sau 1-2 ngày. Các dấu hiệu khác bao gồm sốt cao đột ngột, nôn mửa liên tục (có thể nôn ra dịch vàng, thức ăn chưa tiêu), tiêu chảy nặng. Phân có thể lỏng, màu xám vàng, đôi khi có máu tươi hoặc dịch nhầy, và có mùi rất tanh. Chó trở nên lờ đờ, mệt mỏi, sụt cân nhanh chóng, bụng có thể chướng to, mắt trũng và yếu dần. Nếu không được điều trị kịp thời, chó có thể tử vong do mất nước và suy kiệt.
- Chẩn đoán và điều trị: Chẩn đoán thường dựa trên các triệu chứng lâm sàng, xét nghiệm phân để tìm ký sinh trùng hoặc virus, và xét nghiệm máu để đánh giá tình trạng nhiễm trùng và mất nước. Điều trị bao gồm bù nước và điện giải qua đường truyền tĩnh mạch hoặc uống, sử dụng kháng sinh để chống nhiễm khuẩn thứ cấp, thuốc chống nôn, và thuốc trị ký sinh trùng nếu có.
- Phòng ngừa: Cách phòng bệnh đơn giản và hiệu quả nhất là đảm bảo thức ăn và nước uống của chó luôn sạch sẽ, nấu chín. Tuyệt đối không cho chó ăn đồ sống như thịt sống, xương sống, nội tạng động vật sống hoặc đồ ôi thiu. Tẩy giun sán định kỳ 3 tháng/lần là biện pháp phòng ngừa quan trọng. Ngoài ra, việc tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin cho chó, đặc biệt là vắc xin phòng Parvovirus và Care, đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ hệ tiêu hóa của Chihuahua.
Hạ đường huyết (Hypoglycemia)
Đây là một tình trạng đặc biệt nguy hiểm ở chó Chihuahua con và các chú chó nhỏ khác.
- Nguyên nhân: Hạ đường huyết xảy ra khi lượng đường trong máu giảm xuống quá thấp. Ở chó Chihuahua con, điều này thường do thiếu ăn trong thời gian dài, căng thẳng (stress), môi trường lạnh giá khiến cơ thể phải đốt cháy nhiều năng lượng để giữ ấm, hoặc do một số bệnh lý nền. Chó con có lượng mỡ dự trữ ít và hệ thống điều hòa đường huyết chưa hoàn thiện, nên rất dễ bị hạ đường huyết.
- Triệu chứng: Chó có thể bắt đầu run rẩy, yếu ớt, lờ đờ, đi lại loạng choạng. Trong trường hợp nghiêm trọng hơn, chúng có thể co giật, mất ý thức hoặc hôn mê.
- Xử lý khẩn cấp và phòng ngừa: Khi phát hiện chó có dấu hiệu hạ đường huyết, cần hành động nhanh chóng. Ngay lập tức thoa một ít mật ong hoặc si-rô ngô vào nướu răng của chó để đường được hấp thụ nhanh chóng. Sau đó, cho chó ăn một bữa nhỏ và giữ ấm cho chúng. Để phòng ngừa, cần đảm bảo chó con được cho ăn đủ bữa, thức ăn giàu năng lượng, giữ ấm cho chúng, đặc biệt trong thời tiết lạnh.
Các vấn đề về hô hấp và tim mạch
Với lồng ngực nhỏ và cấu trúc khí quản đặc biệt, chó Chihuahua dễ gặp các vấn đề về hô hấp và tim mạch.
Viêm phế quản và các bệnh đường hô hấp
Bệnh viêm phế quản hay xảy ra vào thời điểm giao mùa, đặc biệt là những ngày thời tiết lạnh và ẩm ướt.
- Nguyên nhân: Viêm phế quản ở Chihuahua thường do sự kết hợp của nhiều yếu tố. Khi thời tiết chuyển mùa, hệ miễn dịch của chó có thể suy yếu, tạo cơ hội cho vi khuẩn (như tụ cầu vàng, liên cầu khuẩn) hoặc virus xâm nhập. Bụi bẩn, phấn hoa, khói thuốc lá, hoặc các chất gây dị ứng trong không khí cũng có thể kích ứng tế bào phế quản, dẫn đến viêm nhiễm.
- Triệu chứng: Các tế bào bị kích ứng khiến chó bị ho, sặc. Ban đầu có thể là ho khan, sau đó là ho có đờm, đặc biệt nặng hơn vào ban đêm. Chó có thể thở khò khè, khó thở do hệ hô hấp phải làm việc quá sức. Sau đó, chó có thể sốt, chảy dịch mũi (ban đầu trong, sau đó đặc và có mủ), ủ rũ và biếng ăn dần dần.
- Chẩn đoán và điều trị: Bác sĩ thú y sẽ chẩn đoán dựa trên các triệu chứng lâm sàng, nghe phổi, và có thể chụp X-quang để đánh giá tình trạng phổi. Điều trị thường bao gồm kháng sinh (nếu do vi khuẩn), thuốc giảm ho, thuốc giãn phế quản, và hỗ trợ hô hấp.
- Phòng ngừa: Cách chăm sóc chó Chihuahua tốt nhất là kiểm tra chỗ ở của chó thường xuyên. Nơi ở phải ấm áp vào mùa đông và râm mát vào mùa hè, tránh gió lùa và ẩm ướt. Khi thời tiết xấu, không cho chó chạy nhảy ngoài trời. Mùa đông cần cho chó ăn uống đầy đủ dinh dưỡng nhằm có sức đề kháng cao nhất. Tiêm vắc xin phòng các bệnh về đường hô hấp cũng là một biện pháp hữu hiệu.
Xẹp khí quản (Tracheal Collapse)
Đây là một bệnh lý phổ biến ở chó Chihuahua và các giống chó nhỏ khác do cấu trúc sụn khí quản yếu.
- Đặc điểm giống chó: Xẹp khí quản là tình trạng các vòng sụn khí quản bị yếu và xẹp xuống, cản trở đường thở. Bệnh thường do yếu tố di truyền và có thể nặng hơn khi chó béo phì hoặc bị kích thích đường hô hấp.
- Triệu chứng: Dấu hiệu điển hình là ho khan liên tục, nghe như tiếng ngỗng kêu. Chó có thể khó thở, thở hổn hển, đặc biệt khi vận động mạnh, phấn khích, hoặc khi bị kéo cổ bằng dây xích.
- Quản lý và điều trị: Việc quản lý cân nặng, sử dụng dây dắt chó dạng harness (đeo quanh ngực thay vì cổ), và tránh các yếu tố gây kích ứng đường thở (khói thuốc, bụi) là rất quan trọng. Điều trị có thể bao gồm thuốc giãn phế quản, thuốc giảm ho, và trong một số trường hợp nghiêm trọng, phẫu thuật đặt stent khí quản.
Bệnh tim mạch (ví dụ: Bệnh van hai lá – Mitral Valve Disease)
Bệnh tim mạch là một trong những vấn đề sức khỏe đáng lo ngại ở chó Chihuahua, đặc biệt khi chúng bước vào tuổi già.
- Nguy cơ: Bệnh van hai lá là bệnh tim mắc phải phổ biến nhất ở chó nhỏ và chó già, trong đó van tim không đóng kín hoàn toàn, khiến máu chảy ngược.
- Triệu chứng: Các dấu hiệu ban đầu có thể rất nhẹ và khó nhận thấy, nhưng khi bệnh tiến triển, chó có thể ho khan (do tim to chèn ép khí quản), khó thở, giảm sức chịu đựng khi vận động, mệt mỏi, và thậm chí ngất xỉu.
- Quản lý: Chẩn đoán sớm qua khám tim định kỳ và siêu âm tim là rất quan trọng. Việc quản lý bao gồm sử dụng thuốc hỗ trợ chức năng tim, điều chỉnh chế độ ăn uống (ít muối), và hạn chế vận động mạnh để giảm áp lực lên tim.
Các bệnh về xương khớp và thần kinh
Do kích thước nhỏ và cấu trúc xương mong manh, Chihuahua có nguy cơ cao mắc các bệnh về xương khớp. Một số bệnh thần kinh cũng cần được lưu ý.
Trật khớp xương bánh chè (Patellar Luxation)
Đây là một bệnh lý di truyền phổ biến ở các giống chó nhỏ, bao gồm Chihuahua.
- Nguyên nhân: Trật khớp xương bánh chè xảy ra khi xương bánh chè (xương đầu gối) trượt ra khỏi vị trí bình thường của nó. Nguyên nhân thường do di truyền, cấu trúc xương không hoàn hảo hoặc chấn thương.
- Triệu chứng: Chó có thể đi khập khiễng đột ngột, nhấc một chân lên không chạm đất trong vài bước rồi lại đi bình thường. Tình trạng này có thể lặp lại và gây đau đớn, khiến chó hạn chế vận động.
- Điều trị: Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, điều trị có thể bao gồm vật lý trị liệu để tăng cường cơ bắp hỗ trợ khớp, hoặc phẫu thuật để sửa chữa cấu trúc khớp.
- Phòng ngừa: Tránh cho chó vận động mạnh, nhảy từ độ cao lớn hoặc chạy nhiều trên bề mặt trơn trượt. Bổ sung các chất dinh dưỡng hỗ trợ xương khớp như Glucosamine và Chondroitin có thể hữu ích.
Bệnh loạn sản xương khớp (Legg-Calve-Perthes Disease)
Đây là một bệnh về xương khớp khác thường gặp ở chó Chihuahua và các giống chó nhỏ khác, ảnh hưởng đến khớp háng.
- Đặc điểm: Bệnh loạn sản xương khớp là tình trạng hoại tử vô mạch đầu xương đùi, tức là thiếu máu nuôi dưỡng khiến phần đầu xương đùi bị chết và biến dạng.
- Triệu chứng: Gây đau đớn dữ dội, khiến chó đi khập khiễng nặng ở một chân sau, có thể dẫn đến teo cơ ở chân bị ảnh hưởng. Thường xuất hiện ở chó con từ 5-8 tháng tuổi.
- Điều trị: Phẫu thuật cắt bỏ phần đầu xương đùi bị hoại tử là phương pháp điều trị hiệu quả nhất, giúp chó giảm đau và phục hồi khả năng vận động.
Bệnh dại (Rabies)
Không chỉ chó Chihuahua mà ở tất cả các loài chó, bệnh dại là một căn bệnh nguy hiểm và phổ biến.
- Nguyên nhân và nguy hiểm: Bệnh dại do virus gây ra, chủ yếu lây truyền qua nước bọt của chó bệnh thông qua vết cắn, vết cào. Đây là một bệnh có tỷ lệ tử vong 100% nếu không được tiêm phòng và điều trị kịp thời sau khi phơi nhiễm. Bệnh có thể lây sang mèo, các vật nuôi khác và đặc biệt là con người.
- Triệu chứng: Các biểu hiện rõ ràng nhất của bệnh dại là chó hay trốn vào chỗ tối, tránh nước và gió. Tiếng sủa khác so với thường ngày, trở nên khàn hơn hoặc bất thường. Miệng thường xuyên chảy nước dãi và chó trở nên hung hăng hơn bình thường, ngay cả với chủ. Hoặc vật vờ quá nhiều, hoặc dễ nổi cáu. Khi bệnh trở nặng, chó sẽ không kiểm soát được bản thân. Chó bỏ ăn uống, dần dần bị bại liệt tứ chi, liệt cơ hô hấp và tử vong.
- Phòng ngừa: Tiêm vắc xin ngừa dại cho chó mỗi năm là biện pháp phòng chống hiệu quả và bắt buộc. Luôn chú ý quan sát chó để có biện pháp xử lý khi cần thiết. Tập cho chó có thói quen ăn uống lành mạnh, vệ sinh nơi ở mỗi ngày.
Não úng thủy (Hydrocephalus)
Não úng thủy là một bệnh lý thần kinh bẩm sinh, thường gặp ở chó con Chihuahua.
- Đặc điểm giống: Do kích thước đầu và hộp sọ đặc biệt, Chihuahua có nguy cơ cao bị não úng thủy, tức là sự tích tụ quá nhiều dịch não tủy trong não, gây áp lực lên các mô não.
- Triệu chứng: Chó con bị não úng thủy thường có đầu to bất thường, đôi khi có thóp mềm lớn hơn bình thường. Các dấu hiệu khác bao gồm đi lại loạng choạng, khó khăn trong việc học các lệnh cơ bản, co giật, mù lòa, thay đổi hành vi như lờ đờ hoặc hung hăng bất thường.
- Chẩn đoán và điều trị: Chẩn đoán được thực hiện bằng siêu âm não, chụp CT hoặc MRI. Điều trị thường bao gồm thuốc để giảm sản xuất dịch não tủy hoặc phẫu thuật đặt shunt để dẫn lưu dịch thừa.
Các bệnh da liễu và mắt
Chihuahua cũng có thể gặp các vấn đề về da và mắt do đặc điểm cơ thể và di truyền.
Dị ứng da (Allergies)
Giống như con người, chó Chihuahua có thể bị dị ứng với nhiều tác nhân khác nhau.
- Nguyên nhân: Dị ứng da ở Chihuahua có thể do thức ăn (ví dụ: một số loại protein), các yếu tố môi trường (phấn hoa, bụi nhà, nấm mốc), hoặc ký sinh trùng bên ngoài (ve, rận, bọ chét).
- Triệu chứng: Các dấu hiệu bao gồm ngứa dữ dội (chó gãi, liếm, cắn vào da liên tục), đỏ da, phát ban, rụng lông, và viêm tai (do dị ứng). Nhiễm trùng da thứ cấp do gãi cũng rất phổ biến.
- Chẩn đoán và quản lý: Chẩn đoán bao gồm loại trừ các nguyên nhân khác, thử nghiệm dị ứng da hoặc chế độ ăn kiêng loại trừ. Quản lý thường bao gồm thuốc kháng histamin, steroid (trong trường hợp nặng), dầu gội đặc trị, và quan trọng nhất là xác định và loại bỏ tác nhân gây dị ứng.
Các bệnh về mắt
Chihuahua có đôi mắt to, lồi, khiến chúng dễ bị tổn thương và mắc các bệnh về mắt.
- Khô mắt (Dry Eye – Keratoconjunctivitis Sicca – KCS): Tình trạng tuyến lệ không sản xuất đủ nước mắt để giữ ẩm cho mắt. Triệu chứng bao gồm mắt đỏ, chảy dịch nhầy đặc, và có thể dẫn đến loét giác mạc nếu không được điều trị.
- Đục thủy tinh thể (Cataracts): Mắt bị mờ đục do thủy tinh thể bị tổn thương, ảnh hưởng đến thị lực của chó. Có thể là bẩm sinh hoặc phát triển theo tuổi tác.
- Tăng nhãn áp (Glaucoma): Tăng áp lực trong mắt, gây đau đớn và có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn nếu không được điều trị khẩn cấp. Mắt có thể đỏ, sưng, và chó có dấu hiệu đau.
- Phòng ngừa và chăm sóc mắt: Việc kiểm tra mắt định kỳ, vệ sinh mắt thường xuyên bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch chuyên dụng, và bảo vệ mắt khỏi bụi bẩn, chấn thương là rất quan trọng. Khi phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, cần đưa chó đến bác sĩ thú y ngay lập tức.
Chăm sóc tổng thể để phòng ngừa bệnh cho chó Chihuahua
Phòng bệnh hơn chữa bệnh là nguyên tắc vàng khi nuôi chó Chihuahua. Một chế độ chăm sóc toàn diện sẽ giúp giảm thiểu tối đa nguy cơ mắc các bệnh thường gặp ở chó Chihuahua.
Dinh dưỡng hợp lý
Chế độ ăn uống đóng vai trò cốt lõi trong việc duy trì sức khỏe cho Chihuahua.
- Thức ăn chất lượng cao, phù hợp lứa tuổi, cân nặng: Chọn thức ăn dành riêng cho chó giống nhỏ, giàu dinh dưỡng, dễ tiêu hóa. Chó con, chó trưởng thành và chó già có nhu cầu dinh dưỡng khác nhau.
- Bổ sung vi chất cần thiết: Đảm bảo khẩu phần ăn có đủ vitamin, khoáng chất, đặc biệt là canxi cho xương khớp chắc khỏe và omega-3, omega-6 cho da lông bóng mượt và hệ miễn dịch khỏe mạnh.
- Kiểm soát khẩu phần ăn: Chó Chihuahua dễ tăng cân nếu ăn quá nhiều, điều này làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường và các vấn đề về xương khớp. Chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày để tránh hạ đường huyết ở chó con và giúp chó tiêu hóa tốt hơn.
Tiêm phòng và tẩy giun định kỳ
Đây là những biện pháp phòng bệnh cơ bản nhưng hiệu quả nhất.
- Lịch tiêm phòng: Tuân thủ nghiêm ngặt lịch tiêm phòng các loại vắc xin cơ bản như Parvovirus, Care, Viêm gan truyền nhiễm, Ho cũi chó, và đặc biệt là Dại. Nhắc lại vắc xin hàng năm theo chỉ dẫn của bác sĩ thú y.
- Tẩy giun định kỳ: Tẩy giun sán theo định kỳ (thường là 3 tháng/lần đối với chó trưởng thành, thường xuyên hơn với chó con) để loại bỏ các ký sinh trùng đường ruột gây suy dinh dưỡng và các vấn đề tiêu hóa.
Vệ sinh cá nhân và môi trường sống
Môi trường sạch sẽ và vệ sinh cá nhân tốt giúp ngăn ngừa nhiều bệnh truyền nhiễm và da liễu.
- Tắm rửa, chải lông, cắt móng, vệ sinh tai, răng miệng: Tắm cho chó định kỳ bằng sữa tắm chuyên dụng, chải lông thường xuyên để loại bỏ lông chết và kiểm tra da. Cắt móng định kỳ để tránh móng quá dài gây khó chịu. Vệ sinh tai và răng miệng để phòng ngừa viêm nhiễm, sâu răng.
- Dọn dẹp chuồng trại, đồ dùng: Giữ vệ sinh khu vực sinh hoạt, bát ăn, bát uống và đồ chơi của chó luôn sạch sẽ.
Vận động và tinh thần
Vận động phù hợp và môi trường tinh thần thoải mái cũng góp phần vào sức khỏe tổng thể.
- Tập luyện vừa phải, tránh quá sức: Chihuahua cần vận động nhưng không nên quá mức. Các buổi đi bộ ngắn hàng ngày hoặc chơi đùa nhẹ nhàng trong nhà là đủ. Tránh vận động mạnh hoặc nhảy từ độ cao gây áp lực lên xương khớp.
- Môi trường an toàn, ít stress: Cung cấp một môi trường sống yên tĩnh, an toàn, có chỗ ngủ ấm áp. Tránh các tình huống gây căng thẳng cho chó.
Thăm khám thú y định kỳ
Kiểm tra sức khỏe tổng quát là điều không thể thiếu.
- Tầm quan trọng của kiểm tra sức khỏe tổng quát: Dù chó không có dấu hiệu bệnh, việc đưa chó đến bác sĩ thú y kiểm tra sức khỏe định kỳ 6-12 tháng/lần là rất quan trọng. Bác sĩ có thể phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn, tư vấn về dinh dưỡng, tiêm phòng và các biện pháp phòng ngừa bệnh tật. Điều này đặc biệt cần thiết khi chó dần lớn tuổi. Hãy tin tưởng vào lời khuyên từ các chuyên gia tại Mochi Cat để đảm bảo chú chó của bạn luôn nhận được sự chăm sóc tốt nhất.
Việc nuôi một chú Chihuahua đòi hỏi sự quan tâm và trách nhiệm cao. Bằng cách hiểu rõ và áp dụng các biện pháp phòng ngừa, chăm sóc toàn diện, bạn sẽ giúp chú chó của mình có một cuộc sống khỏe mạnh, hạnh phúc và kéo dài. Hãy luôn là người chủ có kiến thức và tâm huyết để mang lại điều tốt đẹp nhất cho người bạn nhỏ bé này.
Ngày Cập Nhật: Tháng 9 23, 2025 by Trần Thanh Tâm Ni
