Bệnh dại là một căn bệnh thần kinh cấp tính nguy hiểm, gây tử vong gần như 100% khi đã phát bệnh. Vấn đề bị chó dại cắn tiêm phòng có khỏi không luôn là mối quan tâm hàng đầu của cộng đồng, đặc biệt khi tỷ lệ nuôi thú cưng ngày càng tăng. Việc hiểu rõ về bệnh dại, các bước xử lý sau khi bị cắn, và đặc biệt là hiệu quả của việc tiêm phòng là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng. Bài viết này của chúng tôi sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện và chuyên sâu về chủ đề này.
Tưng Bừng Khai Trương
Giảm 50% Các Sản Phẩm Cho Chó Mèo Tại Đây
Bệnh Dại Là Gì Và Cơ Chế Gây Bệnh?
Bệnh dại (tên quốc tế: Rabies) là một bệnh nhiễm virus cấp tính ở hệ thống thần kinh trung ương, lây truyền từ động vật sang người chủ yếu qua chất tiết bị nhiễm virus dại, thường là nước bọt, khi cắn hoặc cào. Virus dại thuộc giống Lyssavirus, họ Rhabdoviridae. Sau khi xâm nhập vào cơ thể người qua vết cắn, virus không lập tức gây bệnh mà di chuyển dọc theo các dây thần kinh ngoại biên đến hệ thần kinh trung ương, cụ thể là não và tủy sống.
Thời gian ủ bệnh dại ở mỗi người có thể khác nhau, phụ thuộc vào nhiều yếu tố như vị trí vết cắn (càng gần não, thời gian ủ bệnh càng ngắn), mức độ nghiêm trọng của vết thương, lượng virus xâm nhập, và hệ miễn dịch của người bị cắn. Thông thường, thời gian ủ bệnh kéo dài từ 1 đến 2 tháng, nhưng có thể chỉ sau 7 ngày hoặc kéo dài đến 1 năm, thậm chí hơn. Khi virus đã đến hệ thần kinh trung ương và bắt đầu phá hủy các tế bào thần kinh, bệnh dại sẽ phát triển các triệu chứng lâm sàng và khi đó, việc điều trị gần như không thể cứu sống bệnh nhân. Các biến chứng nghiêm trọng bao gồm viêm não và các vấn đề thần kinh vĩnh viễn, dẫn đến tử vong.
Bị Chó Dại Cắn Có Thực Sự Nguy Hiểm Đến Tính Mạng Không?
Câu trả lời là CÓ. Khi bị chó dại cắn, người bị cắn có thể đối mặt với nguy cơ tử vong 100% nếu virus dại đã phát triển các triệu chứng lâm sàng. Virus dại truyền qua nước bọt của động vật bị nhiễm bệnh, xâm nhập vào vết thương hở và di chuyển lên não bộ. Tại đây, virus nhân lên và gây rối loạn chức năng thần kinh, dẫn đến viêm não và tổn thương nghiêm trọng hệ thần kinh.
Ngoài nguy cơ gây tử vong, người bị chó dại cắn còn đối mặt với các tổn thương vật lý nghiêm trọng tại chỗ cắn. Các vết cắn có thể gây rách cơ, gân, mạch máu và mô xung quanh, dẫn đến đau đớn dữ dội, sưng tấy, và nguy cơ nhiễm trùng thứ phát. Mặc dù các tổn thương vật lý có thể được điều trị, nhưng nguy cơ nhiễm virus dại và phát bệnh là điều đáng sợ nhất. Vì vậy, bất kỳ vết cắn nào từ động vật nghi dại đều cần được xử lý y tế kịp thời và nghiêm túc.
Biểu Hiện Của Bệnh Dại Sau Khi Bị Chó Dại Cắn
Sau khi bị chó dại cắn, nếu không được điều trị dự phòng kịp thời, virus dại sẽ tấn công hệ thần kinh trung ương và gây ra các triệu chứng đặc trưng. Bệnh dại thường phát triển thành hai dạng chính: thể hung dữ (thể cuồng) và thể liệt. Dạng hung dữ chiếm khoảng 70-80% tổng số ca bệnh và gây ra những triệu chứng vô cùng đáng sợ.
Khi mắc bệnh dại dạng cuồng, bệnh nhân thường trải qua giai đoạn tiền triệu với các dấu hiệu không đặc hiệu như sốt nhẹ, đau đầu, mệt mỏi, khó chịu, và có cảm giác ngứa, bỏng rát hoặc châm chích tại vị trí vết cắn. Sau vài ngày, các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn khi virus tấn công vào não. Người bệnh có thể xuất hiện ảo giác, tâm trạng lo lắng tột độ, kích động, hành vi khó kiểm soát, thay đổi tính tình, sợ sệt quá mức khi tiếp xúc với nước (chứng sợ nước), gió, ánh sáng mạnh hoặc tiếng ồn (chứng sợ gió, sợ ánh sáng). Ngoài ra, bệnh nhân còn có thể tăng tiết nước bọt, sùi bọt mép, co giật cơ bắp. Giai đoạn cuối, người bệnh sẽ bị liệt hô hấp và ngưng tim, dẫn đến tử vong.
Người lo lắng về việc bị chó dại cắn có sao không đang tìm hiểu cách tiêm phòng
Đối với bệnh dại thể liệt, các triệu chứng thường diễn tiến chậm hơn và ít kịch tính hơn so với thể cuồng. Bệnh nhân chủ yếu biểu hiện yếu cơ hoặc liệt cơ tiến triển, bắt đầu từ chi bị cắn và lan rộng khắp cơ thể. Các triệu chứng khác có thể bao gồm tê liệt cảm giác, phản xạ giảm hoặc mất. Dạng liệt không có các biểu hiện sợ nước, sợ gió rõ rệt, nhưng bệnh nhân có thể rơi vào hôn mê từ từ và cuối cùng là tử vong do liệt hô hấp. Dù ở thể nào, bệnh dại cũng là một bản án tử hình nếu đã xuất hiện triệu chứng. Do đó, việc tìm đến cơ sở y tế ngay lập tức để được chẩn đoán, theo dõi và điều trị dự phòng là cực kỳ quan trọng để ngăn chặn sự tiến triển của bệnh.
Hình ảnh chú chó cắn người, nguy cơ bị chó dại cắn và cần tiêm phòng
Cần Làm Gì Khẩn Cấp Khi Bị Chó Dại Cắn?
Bệnh dại là căn bệnh nguy hiểm chết người, do đó, xử lý vết thương đúng cách và kịp thời ngay sau khi bị chó cắn là yếu tố quyết định. Ngay cả khi vết thương không quá nghiêm trọng, nguy cơ lây nhiễm virus dại vẫn rất cao. Dưới đây là các bước bạn cần thực hiện:
Giữ bình tĩnh và đánh giá tình hình
Điều quan trọng nhất là giữ bình tĩnh để không làm tình huống trở nên tồi tệ hơn hoặc khiến con chó tiếp tục tấn công. Nếu có thể, tìm cách giữ hoặc nhốt con chó cắn để theo dõi. Xác định mức độ tổn thương của vết cắn. Vết cắn có sâu không? Có chảy máu nhiều không?
Sơ cứu vết thương tại chỗ
Đây là bước cực kỳ quan trọng để loại bỏ virus dại khỏi vết thương:
- Rửa sạch vết thương ngay lập tức: Dùng xà phòng và nước sạch rửa thật kỹ vết thương dưới vòi nước chảy liên tục trong ít nhất 15 phút. Mục đích là để làm sạch vết thương, loại bỏ nước bọt và virus dại bám vào. Xà phòng có tính kiềm giúp bất hoạt virus.
- Sát trùng: Sau khi rửa sạch bằng xà phòng, sử dụng các dung dịch sát trùng mạnh như cồn 70 độ, cồn I-ốt, Povidone-Iodine hoặc dung dịch chứa Iod để làm sạch và khử trùng vết thương. Thoa nhẹ nhàng, tránh chà xát mạnh gây tổn thương thêm.
- Cầm máu (nếu cần): Nếu vết thương chảy máu nhiều, dùng băng hoặc gạc sạch vô trùng ép nhẹ lên vết thương để cầm máu.
- Không băng kín vết thương: Tránh băng kín vết thương quá chặt vì có thể tạo môi trường kỵ khí thuận lợi cho virus phát triển. Để vết thương hở thoáng nếu có thể.
- Không tự ý nặn máu hoặc khâu vết thương: Việc này có thể đẩy virus sâu hơn vào trong hoặc tăng nguy cơ nhiễm trùng.
Tìm kiếm sự trợ giúp y tế khẩn cấp
Ngay sau khi sơ cứu tại nhà, hãy nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất (trạm y tế xã/phường, trung tâm y tế quận/huyện, bệnh viện) để được bác sĩ kiểm tra, đánh giá mức độ phơi nhiễm và đưa ra phác đồ điều trị dự phòng sau phơi nhiễm (PEP) phù hợp. Điều này bao gồm việc tiêm vắc xin dại và có thể cả huyết thanh kháng dại.
Theo dõi con vật cắn
Nếu có thể, theo dõi con vật cắn trong vòng 10-14 ngày. Nếu con vật chết, bỏ đi hoặc có biểu hiện bất thường nghi dại (như bỏ ăn, hung dữ, chảy dãi, liệt…), nguy cơ mắc bệnh dại sẽ tăng lên và cần phải tuân thủ phác đồ tiêm phòng đầy đủ.
Vệ sinh vết thương sau khi bị chó dại cắn là bước đầu tiên trước khi tiêm phòng
Bị Chó Dại Cắn Tiêm Phòng Có Khỏi Không?
Rất may mắn là CÓ THỂ! Việc bị chó dại cắn tiêm phòng có khỏi không phụ thuộc hoàn toàn vào tốc độ và tính chính xác của việc xử lý sau phơi nhiễm. Nếu sau khi bị chó dại cắn, người bệnh được sơ cứu vết thương nhanh chóng, đúng cách và được tiêm vắc xin dự phòng sau phơi nhiễm (PEP) cùng với huyết thanh kháng dại (nếu cần thiết) kịp thời theo chỉ định của bác sĩ, khả năng cao sẽ không bị mắc bệnh dại và sống sót.
Vắc xin dại hoạt động bằng cách kích thích hệ miễn dịch của cơ thể sản xuất kháng thể chống lại virus dại. Tuy nhiên, quá trình này cần thời gian (thường vài ngày đến vài tuần). Trong khi đó, virus dại di chuyển chậm từ vết cắn đến não. Nếu tiêm vắc xin đủ sớm, hệ miễn dịch sẽ tạo đủ kháng thể trước khi virus kịp tấn công hệ thần kinh trung ương, từ đó vô hiệu hóa virus và ngăn chặn bệnh dại phát triển.
Huyết thanh kháng dại (Human Rabies Immune Globulin – HRIG hoặc Equine Rabies Immune Globulin – ERIG) cung cấp kháng thể tức thì chống lại virus dại tại chỗ vết cắn. Huyết thanh này đóng vai trò “lá chắn” bảo vệ ngay lập tức, trong khi vắc xin đang phát huy tác dụng. Việc tiêm huyết thanh kháng dại đặc biệt quan trọng đối với các vết cắn nặng, ở vị trí nguy hiểm (đầu, mặt, cổ, đầu ngón tay/chân, bộ phận sinh dục) hoặc ở những người có hệ miễn dịch suy yếu.
Theo nhiều nghiên cứu quốc tế, hiệu quả của việc dự phòng sau phơi nhiễm (PEP) bằng vắc xin và huyết thanh kháng dại là cực kỳ cao, gần như 100% trong việc ngăn chặn bệnh dại nếu được thực hiện đúng cách và kịp thời. Tuy nhiên, một khi các triệu chứng lâm sàng của bệnh dại đã xuất hiện, không có phương pháp điều trị nào hiệu quả và bệnh nhân chắc chắn sẽ tử vong. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc không chần chừ, đi tiêm phòng ngay lập tức sau khi bị động vật nghi dại cắn.
Tiêm phòng sau khi bị chó dại cắn giúp ngăn ngừa bệnh dại hiệu quả
Phác đồ tiêm phòng bệnh dại sau khi bị chó dại cắn
Phác đồ tiêm phòng dại có thể khác nhau tùy thuộc vào việc người đó đã từng tiêm phòng dại trước đó hay chưa, và loại vắc xin được sử dụng. Hai loại vắc xin phổ biến là Verorab và Abhayrab.
Người chưa tiêm dự phòng dại trước đó hoặc tiêm chưa đủ liều
Phác đồ này áp dụng cho những người chưa từng tiêm vắc xin dại hoặc mới chỉ tiêm một phần.
Tiêm bắp:
- Phác đồ 3 liều: Tiêm vào các ngày N0 (ngày đầu tiên), N3 và N7. Phác đồ này thường áp dụng khi con vật vẫn khỏe mạnh sau 10 ngày theo dõi.
- Phác đồ 5 liều: Tiêm vào các ngày N0, N3, N7, N14 và N28. Phác đồ này áp dụng khi con vật chết, bị bệnh, không thể theo dõi được trong vòng 10 ngày, hoặc khi vết cắn nghiêm trọng.
- Lịch tiêm đặc biệt (4 liều): 2 mũi vào ngày N0 (ở hai bên chi), sau đó 1 mũi vào N7 và 1 mũi vào N21. Lịch này áp dụng khi không có sẵn huyết thanh kháng dại tại điểm tiêm hoặc ở xa nơi có thể tiêm huyết thanh mà người bị thương chưa thể tiếp cận ngay.
- Liều lượng: 0.5 ml/1 mũi.
Tiêm trong da:
- Phác đồ 2 mũi/lần x 3 lần: Tiêm vào các ngày N0, N3, N7. Áp dụng khi con vật khỏe mạnh sau 10 ngày theo dõi.
- Phác đồ 2 mũi/lần x 4 lần: Tiêm vào các ngày N0, N3, N7, N28. Áp dụng khi con vật chết, bị bệnh, hoặc không theo dõi được.
- Liều lượng: 0.1 ml/1 mũi.
Lưu ý: Việc tiêm vắc xin dại cần được thực hiện ngay sau khi bị động vật cắn hoặc càng sớm càng tốt. Tùy thuộc vào tình trạng vết thương, sức khỏe của người bị cắn, và tình trạng con vật, bác sĩ có thể chỉ định kết hợp tiêm vắc xin dại với huyết thanh kháng dại.
Người đã tiêm dự phòng đủ liều trước phơi nhiễm hoặc sau phơi nhiễm ít nhất 3 mũi vắc xin dại công nghệ tế bào
Đối với những người đã có miễn dịch cơ bản từ trước, phác đồ tiêm phòng sau phơi nhiễm sẽ đơn giản hơn:
- Tiêm 2 mũi vào các ngày N0 và N3. Có thể tiêm đường bắp (0.5 ml/1 mũi) hoặc tiêm trong da (0.1 ml/1 mũi). Trong trường hợp này, không cần tiêm huyết thanh kháng dại.
Tiêm phòng uốn ván sau khi bị chó cắn
Ngoài vắc xin dại, vắc xin uốn ván cũng là một yếu tố quan trọng cần xem xét, đặc biệt khi vết thương sâu, bẩn hoặc có nguy cơ nhiễm trùng cao. Virus uốn ván có thể tồn tại trong đất, bụi bẩn và xâm nhập qua vết thương hở.
- Lịch sử chủng ngừa uốn ván:
- < 3 mũi hoặc không rõ lịch sử: Bất kể tình trạng vết thương, cần tiêm đủ phác đồ cơ bản (3 mũi), sau đó tiêm nhắc lại theo định kỳ.
- Mũi 1: Ngay sau khi bị chó cắn.
- Mũi 2: 1 tháng sau mũi 1.
- Mũi 3: 2 tháng sau mũi 2.
- Mũi 4: 1 năm sau mũi 3.
- Mũi nhắc: Mỗi 5 năm để duy trì kháng thể.
- Đã tiêm 3 mũi:
- Nếu liều cuối < 5 năm và vết thương nhỏ, sạch: Không cần tiêm.
- Nếu vết thương bẩn/nguy cơ cao: Tiêm 1 mũi (cách mũi trước đó ít nhất 6 tháng).
- Nếu liều cuối ≥ 5 năm: Tiêm 1 mũi và nhắc lại mỗi 5 năm.
- Đã tiêm 4 mũi trở lên:
- Nếu liều cuối < 5 năm và vết thương nhỏ, sạch: Không cần tiêm.
- Nếu vết thương bẩn/nguy cơ cao: Tiêm 1 mũi nếu liều cuối cách đây 5-10 năm. Nếu > 10 năm, cần tiêm 1 mũi.
- Tiêm nhắc lại mỗi 5 năm để bổ sung kháng thể.
- < 3 mũi hoặc không rõ lịch sử: Bất kể tình trạng vết thương, cần tiêm đủ phác đồ cơ bản (3 mũi), sau đó tiêm nhắc lại theo định kỳ.
Việc đánh giá và chỉ định tiêm phòng uốn ván sẽ do bác sĩ thực hiện dựa trên tình trạng cụ thể của vết thương và lịch sử tiêm chủng của từng cá nhân.
Biểu hiện của người bị chó dại cắn cần được tiêm phòng khẩn cấp
Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Hiệu Quả Tiêm Phòng Dại
Hiệu quả của việc tiêm phòng dại sau khi bị chó cắn không chỉ phụ thuộc vào việc tiêm vắc xin và huyết thanh mà còn chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác:
Vị trí và mức độ nghiêm trọng của vết cắn
- Vết cắn ở đầu, mặt, cổ: Các vị trí này có nhiều dây thần kinh và gần não, khiến virus có thể di chuyển nhanh hơn, rút ngắn thời gian ủ bệnh. Do đó, nguy cơ phát bệnh cao hơn và việc tiêm phòng cần khẩn cấp hơn.
- Vết cắn sâu, rộng, nhiều vết: Vết thương nặng cho phép lượng virus lớn hơn xâm nhập và có thể cần liều huyết thanh kháng dại cao hơn, đồng thời tăng nguy cơ nhiễm trùng thứ phát.
- Vết cắn ở đầu ngón tay, chân, bộ phận sinh dục: Những vị trí này cũng được xem là nguy hiểm do có mật độ dây thần kinh dày.
Lượng virus và chủng virus
Lượng virus trong nước bọt của con vật cắn và độc lực của chủng virus cũng ảnh hưởng đến nguy cơ và tốc độ phát bệnh. Mặc dù khó xác định trực tiếp, việc nghi ngờ cao về con vật dại đòi hỏi phản ứng y tế nhanh chóng và đầy đủ.
Tình trạng hệ miễn dịch của người bị cắn
Người có hệ miễn dịch suy yếu (ví dụ: người mắc bệnh mãn tính, đang dùng thuốc ức chế miễn dịch) có thể có phản ứng kém hơn với vắc xin và cần được theo dõi sát sao hơn, đôi khi cần phác đồ tăng cường.
Thời gian từ khi bị cắn đến khi tiêm phòng
Đây là yếu tố quan trọng nhất. Càng tiêm phòng sớm, hiệu quả ngăn chặn virus dại càng cao. Mỗi giờ trôi qua đều có thể làm tăng nguy cơ virus di chuyển đến não. Chậm trễ vài ngày có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng.
Tuân thủ phác đồ tiêm chủng
Việc tuân thủ đầy đủ các mũi tiêm theo phác đồ bác sĩ chỉ định là tối quan trọng. Bỏ lỡ mũi tiêm hoặc không hoàn thành phác đồ có thể làm giảm hiệu quả bảo vệ, khiến cơ thể không tạo đủ kháng thể.
Chất lượng vắc xin và huyết thanh
Sử dụng vắc xin và huyết thanh được bảo quản đúng cách, có nguồn gốc rõ ràng, đạt chuẩn chất lượng từ các cơ sở y tế uy tín là điều kiện tiên quyết để đảm bảo hiệu quả phòng ngừa.
Phòng Ngừa Bệnh Dại Chủ Động
Bên cạnh việc xử lý sau phơi nhiễm, việc phòng ngừa chủ động bệnh dại là vô cùng cần thiết.
Tiêm phòng dại cho vật nuôi
Tiêm phòng vắc xin dại đầy đủ và định kỳ cho chó, mèo là biện pháp hiệu quả nhất để kiểm soát bệnh dại ở nguồn lây. Chủ nuôi cần đưa thú cưng đến các cơ sở thú y để tiêm phòng theo đúng lịch khuyến cáo.
Giáo dục cộng đồng và trách nhiệm của chủ nuôi
Nâng cao nhận thức cộng đồng về bệnh dại, các nguy cơ và biện pháp phòng ngừa. Chủ nuôi cần có trách nhiệm quản lý vật nuôi của mình (rọ mõm, xích, nhốt), không để chó chạy rông, tránh tiếp xúc với động vật hoang dã hoặc động vật lạ.
Tiêm phòng dại trước phơi nhiễm (PrEP)
Đây là biện pháp dự phòng cho những người có nguy cơ cao tiếp xúc với virus dại, chẳng hạn như:
- Bác sĩ thú y, nhân viên kiểm soát động vật.
- Người làm việc trong phòng thí nghiệm nghiên cứu virus dại.
- Người thám hiểm hang động (do có thể tiếp xúc với dơi).
- Người thường xuyên đi du lịch đến các vùng có dịch dại lưu hành.
Tiêm phòng trước phơi nhiễm giúp cơ thể tạo kháng thể từ trước, giảm đáng kể nguy cơ phát bệnh nếu bị cắn và rút ngắn phác đồ tiêm sau phơi nhiễm.
Tầm quan trọng của việc tiêm phòng khi bị chó dại cắn để tránh mắc bệnh dại
Những Lầm Tưởng Phổ Biến Về Bệnh Dại Và Tiêm Phòng
Trong cộng đồng, vẫn còn nhiều lầm tưởng về bệnh dại có thể dẫn đến những quyết định sai lầm, gây nguy hiểm đến tính mạng.
- Lầm tưởng 1: Chó cắn không chảy máu thì không sao. Sai. Ngay cả vết cắn nhẹ, vết cào xước cũng có thể truyền virus dại nếu động vật mang mầm bệnh. Virus tồn tại trong nước bọt và có thể xâm nhập qua da bị tổn thương dù rất nhỏ.
- Lầm tưởng 2: Tiêm vắc xin dại là “tiêm vào tủy”, ảnh hưởng đến trí nhớ hoặc gây biến chứng nặng. Sai. Vắc xin dại hiện đại được tiêm vào cơ bắp (thường là cơ delta ở bắp tay) hoặc trong da, không ảnh hưởng đến tủy sống hay não bộ. Các vắc xin thế hệ mới đã an toàn và hiệu quả hơn rất nhiều.
- Lầm tưởng 3: Chỉ cần theo dõi con chó, nếu nó không chết thì không cần tiêm. Nguy hiểm. Mặc dù việc theo dõi con vật là cần thiết, nhưng không phải lúc nào con vật cũng biểu hiện triệu chứng rõ ràng hoặc có thể biến mất. Thời gian ủ bệnh ở chó cũng có thể kéo dài, và việc chờ đợi có thể làm mất đi “thời gian vàng” để tiêm phòng cho người. Hơn nữa, ngay cả khi con chó sống sót, nếu nó chưa được tiêm phòng đầy đủ, nguy cơ vẫn tồn tại.
- Lầm tưởng 4: Đã tiêm phòng dại cho chó thì không cần lo lắng. Giảm nguy cơ, nhưng không loại bỏ hoàn toàn. Việc tiêm phòng cho chó là rất quan trọng, nhưng không có vắc xin nào đạt hiệu quả 100%. Ngoài ra, vẫn có khả năng chó bị cắn bởi động vật dại khác và lây bệnh.
- Lầm tưởng 5: Bệnh dại không thể chữa được, nên tiêm phòng cũng vô ích. Hoàn toàn sai. Bệnh dại không chữa được sau khi đã phát bệnh, nhưng có thể ngăn ngừa 100% nếu được tiêm phòng sau phơi nhiễm kịp thời và đúng cách. Đây là điều sống còn.
Để đảm bảo sức khỏe an toàn, hãy luôn tham khảo ý kiến chuyên gia y tế và tuân thủ các hướng dẫn phòng ngừa và điều trị bệnh dại.
Kết Luận
Bệnh dại là một mối đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng, nhưng tin tốt là hoàn toàn có thể phòng ngừa được. Câu hỏi bị chó dại cắn tiêm phòng có khỏi không đã có câu trả lời rõ ràng: có thể khỏi hoàn toàn nếu được tiêm phòng và xử lý y tế kịp thời, đúng cách sau khi phơi nhiễm. Việc sơ cứu vết thương đúng kỹ thuật, tìm kiếm sự chăm sóc y tế khẩn cấp để tiêm vắc xin và huyết thanh kháng dại, cùng với việc tuân thủ phác đồ điều trị, là những bước then chốt để cứu sống người bị cắn. Hơn nữa, việc tiêm phòng chủ động cho thú cưng và nâng cao nhận thức cộng đồng là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất, giúp xây dựng một môi trường an toàn, không còn nỗi lo bệnh dại. Hãy luôn bảo vệ bản thân và những người xung quanh bằng cách hành động có trách nhiệm và tìm hiểu thông tin khoa học đáng tin cậy từ Mochi Cat.