Mèo bị bệnh về mắt: Dấu hiệu, nguyên nhân và điều trị

Mắt là một trong những giác quan quan trọng nhất, giúp mèo tương tác với thế giới xung quanh. Đôi mắt sáng, linh hoạt thường là dấu hiệu của một chú mèo khỏe mạnh và hạnh phúc. Tuy nhiên, mèo rất dễ mắc các bệnh về mắt, từ những vấn đề nhỏ như chảy nước mắt thông thường đến những bệnh lý nghiêm trọng có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường, hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các phương pháp điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng để bảo vệ đôi mắt của người bạn bốn chân. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện về các vấn đề sức khỏe mắt thường gặp ở mèo, giúp bạn trang bị kiến thức cần thiết để chăm sóc tốt nhất cho mèo cưng của mình.

Cấu tạo cơ bản của mắt mèo và tầm quan trọng của nó

Để hiểu về các bệnh lý, chúng ta cần nắm vững cấu tạo cơ bản của mắt mèo. Mắt mèo cũng có cấu trúc tương tự mắt người, bao gồm nhiều bộ phận phối hợp với nhau để tạo ra thị giác. Các bộ phận chính bao gồm:

• Giác mạc: Lớp ngoài cùng, trong suốt, bảo vệ mắt và giúp khúc xạ ánh sáng.
• Kết mạc: Lớp màng mỏng che phủ lòng trắng và mặt trong mí mắt.
• Mống mắt và đồng tử: Mống mắt điều chỉnh kích thước đồng tử để kiểm soát lượng ánh sáng đi vào mắt.
• Thủy tinh thể: Nằm sau mống mắt, giúp tập trung ánh sáng lên võng mạc.
• Võng mạc: Lớp tế bào nhạy sáng ở đáy mắt, chuyển đổi ánh sáng thành tín hiệu thần kinh.
• Dây thần kinh thị giác: Truyền tín hiệu từ võng mạc lên não.
• Màng bồ đào (Uvea): Bao gồm mống mắt, thể mi và hắc mạc. Đây là lớp mạch máu cung cấp dinh dưỡng cho mắt.
• Mí mắt thứ ba (Bóng mắt): Một lớp màng nằm ở góc trong của mắt, giúp bảo vệ và làm sạch bề mặt mắt.
• Hốc mắt: Cấu trúc xương bao quanh và bảo vệ nhãn cầu.

Đôi mắt không chỉ giúp mèo nhìn, săn mồi mà còn là phương tiện giao tiếp quan trọng. Bất kỳ tổn thương hay bệnh lý nào ở một trong các bộ phận này đều có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực và chất lượng cuộc sống của mèo.

Dấu hiệu mèo bị bệnh về mắt mà bạn cần chú ý

Nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong việc xử lý bệnh mắt ở mèo. Mèo thường giỏi che giấu nỗi đau, vì vậy việc quan sát kỹ lưỡng hàng ngày là cần thiết. Dưới đây là những dấu hiệu phổ biến cho thấy mèo cưng của bạn có thể đang gặp vấn đề về mắt:

• Chảy nước mắt bất thường: Nước mắt có thể trong suốt, có màu (vàng, xanh lá, nâu), hoặc đặc quánh như mủ. Lượng nước mắt chảy ra có thể nhiều hơn bình thường hoặc rất ít (trong trường hợp khô mắt).
• Ghèn/gỉ mắt: Xuất hiện nhiều ghèn khô hoặc ướt ở khóe mắt, có thể có màu sắc và tính chất khác nhau (trong, đục, vàng, xanh, nâu, khô cứng).
• Đỏ mắt: Lòng trắng mắt (củng mạc) hoặc lớp màng trong mí mắt (kết mạc) bị đỏ, viêm.
• Sưng mí mắt: Mí mắt bị sưng tấy, có thể do viêm nhiễm hoặc dị ứng.
• Mắt nheo lại hoặc nhắm nghiền: Đây là dấu hiệu đau hoặc khó chịu dữ dội ở mắt. Mèo có thể nheo mắt liên tục hoặc nhắm chặt một hoặc cả hai mắt.
• Nhạy cảm với ánh sáng (Photophobia): Mèo tránh ánh sáng mạnh, tìm chỗ tối để trú ẩn.
• Đồng tử bất thường: Đồng tử có thể giãn quá lớn, co lại quá nhỏ, hoặc kích thước hai đồng tử không đều nhau (anisocoria).
• Thay đổi màu mắt hoặc độ trong suốt: Giác mạc có thể bị đục, mờ, xuất hiện vết loét. Mống mắt có thể thay đổi màu sắc (đôi khi là dấu hiệu của viêm màng bồ đào). Thủy tinh thể có thể trở nên đục (đục thủy tinh thể).
• Xuất hiện mí mắt thứ ba: Mí mắt thứ ba bị lồi ra, che một phần hoặc toàn bộ mắt, ngay cả khi mèo tỉnh táo và không buồn ngủ.
• Chà xát mắt hoặc mặt: Mèo dùng chân trước dụi mắt hoặc cọ mặt vào đồ vật để giảm bớt khó chịu, nhưng hành động này có thể làm tổn thương mắt nặng hơn.
• Va chạm vào đồ vật: Nếu thị lực của mèo bị suy giảm, chúng có thể bắt đầu va vào đồ đạc, đặc biệt là trong môi trường không quen thuộc hoặc trong điều kiện ánh sáng yếu.
• Thay đổi hành vi: Mèo có thể trở nên ít hoạt động hơn, chán ăn, hung dữ hơn khi bị chạm vào đầu hoặc mặt.

Khi phát hiện bất kỳ dấu hiệu nào kể trên, việc tham khảo ý kiến bác sĩ thú y càng sớm càng tốt là điều cần thiết. Nhiều bệnh về mắt tiến triển rất nhanh và cần được chẩn đoán, điều trị kịp thời để bảo vệ thị lực.

Các nguyên nhân phổ biến khiến mèo bị bệnh về mắt

Có rất nhiều yếu tố có thể gây ra các vấn đề về mắt ở mèo, từ nhiễm trùng đơn giản đến các bệnh lý phức tạp hoặc chấn thương. Hiểu rõ nguyên nhân giúp bác sĩ thú y đưa ra chẩn đoán và phác đồ điều trị chính xác. Dưới đây là những nguyên nhân chính:

• Nhiễm trùng: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây bệnh mắt ở mèo.
  • Virus: Virus Herpes ở mèo (FHV-1) là nguyên nhân hàng đầu gây viêm kết mạc và viêm giác mạc ở mèo, đặc biệt là mèo con và mèo sống trong môi trường tập trung. Virus Calicivirus cũng có thể gây ảnh hưởng đến mắt.
  • Vi khuẩn: Vi khuẩn Chlamydophila felis (trước đây là Chlamydia psittaci) và Mycoplasma là những tác nhân vi khuẩn phổ biến gây viêm kết mạc. Các loại vi khuẩn khác cũng có thể gây nhiễm trùng thứ cấp.
  • Nấm: Nhiễm nấm mắt ít phổ biến hơn nhưng có thể xảy ra, đặc biệt sau chấn thương hoặc khi hệ miễn dịch suy yếu.
• Dị ứng: Mèo có thể bị dị ứng với phấn hoa, bụi, nấm mốc hoặc các chất gây dị ứng khác trong môi trường, dẫn đến viêm kết mạc dị ứng với triệu chứng đỏ, ngứa, chảy nước mắt.
• Chấn thương:
  • Xước giác mạc: Có thể xảy ra do mèo cào vào mắt, bị cành cây hoặc vật nhọn đâm vào, hoặc do đánh nhau với mèo khác.
  • Vật lạ: Bụi bẩn, cát, mảnh vụn nhỏ có thể rơi vào mắt gây kích ứng và tổn thương.
  • Đánh nhau: Chấn thương do cào, cắn có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho mắt và các cấu trúc xung quanh.
• Dị tật cấu trúc: Một số mèo sinh ra đã có các vấn đề về cấu trúc mắt hoặc mí mắt, ví dụ:
  • Entropion: Mí mắt lật vào trong, lông mi cọ vào giác mạc gây kích ứng và loét.
  • Ectropion: Mí mắt lật ra ngoài, khiến mắt dễ bị khô và nhiễm trùng.
  • Loạn sản mi: Lông mi mọc sai vị trí, cọ xát vào giác mạc.
• Các bệnh lý khác:
  • Tăng nhãn áp (Glaucoma): Áp lực bên trong mắt tăng cao, gây đau đớn và tổn thương dây thần kinh thị giác, dẫn đến mù lòa. Có thể do bẩm sinh, thứ cấp sau viêm hoặc chấn thương.
  • Viêm màng bồ đào (Uveitis): Viêm lớp màng bồ đào, thường là dấu hiệu của một bệnh lý toàn thân (như FIP, FIV, FeLV, Toxoplasma, nhiễm nấm) hoặc do chấn thương.
  • Đục thủy tinh thể (Cataracts): Thủy tinh thể bị mờ đục, cản trở ánh sáng đến võng mạc, gây giảm thị lực. Ít gặp ở mèo so với chó, đôi khi liên quan đến tiểu đường (rất hiếm ở mèo) hoặc viêm màng bồ đào mãn tính.
  • Các bệnh về võng mạc: Thoái hóa võng mạc progressive atrophy (PRA) là một bệnh di truyền gây mù lòa dần dần.
  • Khô mắt (Keratoconjunctivitis sicca – KCS): Tuyến lệ không sản xuất đủ nước mắt, khiến mắt bị khô, dễ bị kích ứng và nhiễm trùng. Ít gặp ở mèo hơn chó.
  • Cao huyết áp: Có thể gây xuất huyết trong mắt hoặc bong võng mạc, dẫn đến mù lòa đột ngột. Thường gặp ở mèo già mắc bệnh thận hoặc cường giáp.
  • Ung thư: Các khối u trong mắt hoặc quanh mắt có thể ảnh hưởng đến thị lực và gây biến dạng.

Mỗi nguyên nhân đòi hỏi phương pháp điều trị khác nhau, do đó việc chẩn đoán chính xác từ bác sĩ thú y là bước không thể thiếu.

Chẩn đoán bệnh về mắt ở mèo

Khi đưa mèo đến phòng khám thú y với các dấu hiệu bệnh mắt, bác sĩ sẽ tiến hành một loạt các bước để chẩn đoán chính xác nguyên nhân. Quá trình này thường bao gồm:

• Hỏi bệnh sử: Bác sĩ sẽ hỏi chi tiết về các triệu chứng bạn quan sát thấy (khi bắt đầu, mức độ nghiêm trọng, tiến triển), tiền sử bệnh của mèo (các bệnh khác đang mắc, đã tiêm phòng chưa), môi trường sống (mèo sống trong nhà hay ngoài trời, có tiếp xúc với mèo khác không), chế độ ăn uống và bất kỳ sự cố nào (như chấn thương, đánh nhau).
• Khám tổng quát: Bác sĩ sẽ kiểm tra sức khỏe tổng thể của mèo để tìm kiếm các dấu hiệu bệnh lý toàn thân có thể liên quan đến vấn đề mắt.
• Khám mắt chuyên sâu: Đây là bước quan trọng nhất.
  • Quan sát bằng mắt thường và đèn khám mắt: Bác sĩ sẽ kiểm tra mí mắt, kết mạc, giác mạc, mống mắt, đồng tử và tổng thể nhãn cầu.
  • Kiểm tra phản xạ đồng tử: Đánh giá khả năng phản ứng của đồng tử với ánh sáng để kiểm tra chức năng thần kinh thị giác.
  • Kiểm tra mí mắt thứ ba: Xem xét vị trí và tình trạng của mí mắt thứ ba.
  • Sử dụng thuốc nhuộm Fluorescein: Một loại thuốc nhuộm màu cam sẽ được nhỏ vào mắt. Thuốc nhuộm này bám vào những vùng giác mạc bị tổn thương (ví dụ: vết xước, loét), giúp bác sĩ nhìn rõ dưới ánh sáng xanh đặc biệt. Đây là xét nghiệm tiêu chuẩn để phát hiện loét giác mạc.
  • Đo áp lực nội nhãn (Tonometry): Sử dụng thiết bị chuyên dụng để đo áp lực bên trong mắt. Chỉ số này rất quan trọng để chẩn đoán tăng nhãn áp (glaucoma) hoặc viêm màng bồ đào (uveitis, thường gây giảm áp lực).
  • Kiểm tra sản xuất nước mắt (Schirmer Tear Test): Đặt một dải giấy lọc đặc biệt vào khóe mắt trong vài phút để đo lượng nước mắt được sản xuất. Xét nghiệm này giúp chẩn đoán khô mắt (KCS), mặc dù bệnh này ít gặp ở mèo hơn chó.
  • Khám đáy mắt (Ophthalmoscopy): Sử dụng thiết bị để nhìn vào các cấu trúc phía sau mắt như võng mạc và dây thần kinh thị giác. Hữu ích để phát hiện các bệnh về võng mạc hoặc các dấu hiệu của bệnh toàn thân như cao huyết áp.
• Các xét nghiệm bổ sung: Tùy thuộc vào các dấu hiệu ban đầu, bác sĩ có thể đề nghị thêm các xét nghiệm khác:
  • Lấy mẫu ghèn/dịch mắt để nhuộm soi hoặc nuôi cấy: Giúp xác định tác nhân gây nhiễm trùng (vi khuẩn, virus, nấm).
  • Xét nghiệm PCR (Polymerase Chain Reaction): Phát hiện vật liệu di truyền của virus (như FHV-1) hoặc vi khuẩn (như Chlamydophila, Mycoplasma) trong mẫu mắt.
  • Xét nghiệm máu: Kiểm tra các bệnh lý toàn thân có thể ảnh hưởng đến mắt như FIV, FeLV, FIP, Toxoplasma, bệnh do bọ ve, cao huyết áp, tiểu đường.
  • Chụp X-quang hoặc siêu âm mắt: Cần thiết trong trường hợp chấn thương nặng, nghi ngờ khối u, hoặc để kiểm tra cấu trúc bên trong mắt không thể nhìn rõ bằng các phương pháp khác.

Quá trình chẩn đoán kỹ lưỡng giúp bác sĩ xác định chính xác loại bệnh, mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân cơ bản, từ đó đưa ra kế hoạch điều trị phù hợp và hiệu quả nhất.

Điều trị các bệnh về mắt ở mèo

Phương pháp điều trị bệnh mắt ở mèo phụ thuộc vào chẩn đoán cụ thể của bác sĩ thú y. Mục tiêu chính là loại bỏ nguyên nhân gây bệnh, giảm đau, ngăn ngừa tổn thương thêm và phục hồi thị lực nếu có thể. Các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:

• Thuốc nhỏ mắt và thuốc mỡ mắt: Đây là hình thức điều trị phổ biến nhất. Tùy thuộc vào bệnh lý, bác sĩ có thể kê đơn:
  • Kháng sinh: Dạng nhỏ hoặc mỡ để điều trị nhiễm trùng vi khuẩn (ví dụ: viêm kết mạc do Chlamydophila).
  • Kháng virus: Đặc biệt quan trọng trong điều trị các bệnh mắt do virus Herpes ở mèo (FHV-1). Thuốc thường dùng là ganciclovir hoặc famciclovir (dạng uống cho trường hợp nặng).
  • Chống viêm:
    • Steroid: Dạng nhỏ mắt có thể được sử dụng để giảm viêm, nhưng CẤM TUYỆT ĐỐI dùng nếu có loét giác mạc vì có thể làm tình trạng loét nặng thêm. Chỉ được sử dụng dưới sự chỉ định và giám sát chặt chẽ của bác sĩ thú y.
    • Không steroid (NSAIDs): Dạng nhỏ mắt có thể giúp giảm đau và viêm, an toàn hơn steroid khi có loét giác mạc nhẹ.
  • Thuốc làm giãn đồng tử: Giúp giảm đau trong trường hợp viêm màng bồ đào.
  • Thuốc giảm áp lực nội nhãn: Dạng nhỏ mắt hoặc uống để điều trị tăng nhãn áp (glaucoma).
  • Nước mắt nhân tạo/thuốc bôi trơn: Giúp làm ẩm mắt trong các trường hợp khô mắt hoặc khi giác mạc bị tổn thương nhẹ.
• Thuốc uống:
  • Kháng sinh: Đối với các nhiễm trùng lan rộng hoặc nghiêm trọng.
  • Kháng virus: Như famciclovir, thường dùng cho các trường hợp FHV-1 dai dẳng hoặc nghiêm trọng.
  • Chống viêm/giảm đau: Đối với các bệnh lý toàn thân liên quan hoặc để kiểm soát đau.
  • Thuốc điều trị bệnh lý nền: Nếu bệnh mắt là triệu chứng của một bệnh toàn thân (như cao huyết áp, cường giáp), việc điều trị bệnh nền là rất quan trọng.
• Phẫu thuật: Cần thiết trong một số trường hợp:
  • Điều trị loét giác mạc nặng: Ghép giác mạc, phẫu thuật che phủ giác mạc bằng kết mạc (conjunctival graft) để hỗ trợ lành thương.
  • Sửa chữa dị tật cấu trúc: Phẫu thuật chỉnh sửa mí mắt bị entropion hoặc ectropion.
  • Điều trị tăng nhãn áp: Phẫu thuật đặt van dẫn lưu dịch hoặc cắt bỏ nhãn cầu trong trường hợp không thể kiểm soát bằng thuốc và mèo bị đau đớn dữ dội.
  • Loại bỏ khối u: Phẫu thuật cắt bỏ các khối u ở mắt hoặc quanh mắt.
  • Phẫu thuật đục thủy tinh thể: Phổ biến ở chó hơn mèo, nhưng có thể được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa mắt thú y nếu mèo có sức khỏe tốt và bệnh đục thủy tinh thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực.
• Liệu pháp hỗ trợ:
  • Làm sạch mắt: Sử dụng dung dịch nước muối sinh lý hoặc dung dịch làm sạch mắt chuyên dụng cho mèo để nhẹ nhàng lau sạch ghèn và dịch tiết quanh mắt.
  • Giảm căng thẳng: Đối với các bệnh liên quan đến virus Herpes (thường tái phát khi mèo bị stress), tạo môi trường yên tĩnh, giảm căng thẳng cho mèo rất quan trọng.
  • Bổ sung dinh dưỡng: Bổ sung L-Lysine có thể giúp hỗ trợ kiểm soát các đợt bùng phát của virus Herpes, mặc dù hiệu quả còn gây tranh cãi.

Việc điều trị bệnh mắt ở mèo đòi hỏi sự kiên trì và tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn của bác sĩ thú y. Việc nhỏ thuốc nhỏ mắt/mỡ mắt có thể gặp khó khăn, bạn có thể nhờ bác sĩ hướng dẫn cách thực hiện đúng cách. Không bao giờ tự ý sử dụng thuốc nhỏ mắt của người hoặc các loại thuốc không rõ nguồn gốc cho mèo mà không có chỉ định của bác sĩ, vì một số loại thuốc có thể gây hại nghiêm trọng cho mắt mèo (đặc biệt là steroid).

Khi mèo của bạn cần các sản phẩm chăm sóc sức khỏe tổng thể, bao gồm cả việc hỗ trợ phục hồi sau bệnh mắt, bạn có thể tham khảo các lựa chọn tại MochiCat.vn.

Chăm sóc và phòng ngừa bệnh về mắt cho mèo

Chăm sóc mắt mèo hàng ngày và thực hiện các biện pháp phòng ngừa là cách tốt nhất để giữ cho đôi mắt của chúng khỏe mạnh và giảm nguy cơ mắc bệnh.

• Quan sát mắt hàng ngày: Dành vài phút mỗi ngày để nhìn vào mắt mèo. Quan sát xem có bất kỳ sự thay đổi nào về màu sắc, độ trong suốt, lượng ghèn, hoặc hành vi nheo mắt/dụi mắt hay không.
• Làm sạch ghèn mắt: Nếu mèo có ghèn khô hoặc ẩm ở khóe mắt, sử dụng miếng gạc mềm hoặc bông tẩy trang ẩm với nước muối sinh lý hoặc dung dịch làm sạch mắt chuyên dụng để nhẹ nhàng lau sạch từ khóe mắt ra ngoài. Luôn sử dụng một miếng gạc sạch cho mỗi mắt để tránh lây nhiễm chéo. Tránh chạm trực tiếp vào nhãn cầu.
• Cắt tỉa lông quanh mắt: Đối với một số giống mèo lông dài (như Ba Tư), lông quanh mắt có thể cọ vào mắt gây kích ứng. Cắt tỉa gọn gàng vùng lông này có thể giúp ngăn ngừa vấn đề.
• Giữ môi trường sạch sẽ: Bụi bẩn, hóa chất trong môi trường có thể gây kích ứng mắt. Thường xuyên vệ sinh khay cát, khu vực ngủ và chơi của mèo. Tránh sử dụng các sản phẩm tẩy rửa mạnh gần nơi mèo sinh hoạt. Hạn chế khói bụi, khói thuốc lá trong nhà.
• Kiểm soát căng thẳng: Căng thẳng là yếu tố kích hoạt các đợt bùng phát của virus Herpes ở mèo. Cung cấp môi trường sống an toàn, thoải mái, đầy đủ đồ chơi và chỗ ẩn náu. Tránh thay đổi đột ngột trong lịch trình hoặc môi trường sống của mèo.
• Tiêm phòng đầy đủ: Các vắc-xin cốt lõi (đặc biệt là vắc-xin FVRCP – Feline Viral Rhinotracheitis, Calicivirus, Panleukopenia) giúp bảo vệ mèo khỏi các bệnh truyền nhiễm gây ra các vấn đề về mắt như virus Herpes và Calicivirus. Tuân thủ lịch tiêm phòng theo khuyến cáo của bác sĩ thú y.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Đưa mèo đến bác sĩ thú y để kiểm tra sức khỏe tổng quát định kỳ (ít nhất mỗi năm một lần cho mèo trưởng thành, hai lần một năm cho mèo già hoặc mèo con). Bác sĩ sẽ kiểm tra mắt của mèo như một phần của cuộc khám tổng thể và có thể phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn.
• Chế độ dinh dưỡng cân bằng: Một chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, giàu vitamin A và các axit béo Omega-3 có thể hỗ trợ sức khỏe mắt nói chung.
• Cẩn thận với vật nhọn và các mối nguy hiểm: Giữ mèo trong nhà là cách hiệu quả nhất để bảo vệ chúng khỏi chấn thương mắt do đánh nhau với mèo khác hoặc va vào vật nhọn khi chạy nhảy ngoài trời.

Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh. Bằng cách thực hiện các biện pháp phòng ngừa đơn giản và quan sát mèo cưng thường xuyên, bạn có thể giúp bảo vệ đôi mắt quý giá của chúng.

Các trường hợp cấp cứu về mắt ở mèo

Một số tình trạng mắt ở mèo đòi hỏi sự can thiệp y tế NGAY LẬP TỨC. Việc chậm trễ có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn hoặc đau đớn không cần thiết cho mèo. Hãy đưa mèo đến phòng khám thú y hoặc phòng cấp cứu thú y gần nhất ngay lập tức nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào sau đây:

• Đau mắt dữ dội: Biểu hiện bằng việc mèo nheo mắt hoặc nhắm nghiền liên tục, không muốn mở mắt, rúc mặt vào chỗ tối.
• Mắt đột ngột chuyển sang màu đục, xanh lam hoặc đỏ đậm: Đặc biệt nếu xảy ra nhanh chóng chỉ trong vài giờ.
• Đồng tử giãn rất lớn và không phản ứng với ánh sáng, hoặc đồng tử co lại rất nhỏ: Đặc biệt nếu chỉ xảy ra ở một mắt.
• Kích thước hai đồng tử không đều nhau (Anisocoria) xuất hiện đột ngột.
• Nhãn cầu bị lồi ra khỏi hốc mắt.
• Chảy máu trong mắt hoặc quanh mắt.
• Có vật lạ rõ ràng cắm vào mắt.
• Bất kỳ sự thay đổi đột ngột nào về thị lực hoặc hành vi (ví dụ: va vào đồ đạc đột ngột).
• Sưng tấy nghiêm trọng và đột ngột quanh mắt.

Những dấu hiệu này có thể là biểu hiện của các bệnh lý cấp tính như tăng nhãn áp cấp tính, viêm màng bồ đào nặng, loét giác mạc sâu, chấn thương nghiêm trọng hoặc bong võng mạc. Việc chờ đợi có thể khiến tình trạng trở nên tồi tệ hơn và giảm khả năng phục hồi.

Tầm quan trọng của việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời

Như đã nhấn mạnh nhiều lần, thời gian là yếu tố then chốt khi xử lý các bệnh về mắt ở mèo. Mắt là một cấu trúc vô cùng nhạy cảm và phức tạp. Nhiều bệnh lý mắt có thể tiến triển rất nhanh, chỉ trong vài giờ hoặc vài ngày, gây ra tổn thương không thể hồi phục.

Ví dụ, loét giác mạc có thể từ một vết xước nhỏ phát triển thành vết loét sâu xuyên qua giác mạc trong thời gian ngắn nếu không được điều trị. Tăng nhãn áp cấp tính có thể gây mù vĩnh viễn chỉ trong vòng 24-48 giờ nếu áp lực không được kiểm soát kịp thời. Viêm màng bồ đào nếu không được điều trị triệt để có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như tăng nhãn áp thứ phát, đục thủy tinh thể hoặc bong võng mạc.

Việc đưa mèo đến gặp bác sĩ thú y ngay khi bạn nhận thấy những dấu hiệu bất thường dù là nhỏ nhất không chỉ giúp tăng khả năng phục hồi hoàn toàn mà còn giúp giảm đau đớn và khó chịu cho mèo cưng. Bác sĩ thú y có chuyên môn và trang thiết bị cần thiết để chẩn đoán chính xác và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, ngăn chặn bệnh tiến triển và bảo vệ thị lực cho mèo. Đừng chần chừ hay tự ý điều trị tại nhà khi nghi ngờ Mèo Bị Bệnh Về Mắt.

Các yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe mắt của mèo

Bên cạnh các nguyên nhân trực tiếp gây bệnh, một số yếu tố khác cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe mắt của mèo:

• Tuổi tác: Mèo con thường dễ mắc các bệnh nhiễm trùng mắt do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, đặc biệt là virus Herpes và Chlamydophila, thường gây ra viêm kết mạc. Mèo già có thể gặp các vấn đề như cao huyết áp (gây tổn thương võng mạc), khô mắt, hoặc các thay đổi liên quan đến tuổi tác khác.
• Giống mèo: Một số giống mèo có đặc điểm cấu trúc mặt và mắt khiến chúng dễ mắc các bệnh mắt cụ thể.
  • Mèo mặt tẹt (như Ba Tư, Scottish Fold, Exotic Shorthair) thường có ống lệ tịt hoặc gấp khúc, dễ bị chảy nước mắt mãn tính (epiphora) và viêm da quanh mắt. Mí mắt của chúng cũng có thể dễ bị entropion.
  • Mèo Xiêm có xu hướng lác mắt bẩm sinh (strabismus) và rung giật nhãn cầu (nystagmus), mặc dù những tình trạng này thường không ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực.
  • Một số giống có nguy cơ di truyền mắc các bệnh về võng mạc như PRA.
• Tình trạng sức khỏe tổng thể: Các bệnh lý toàn thân như tiểu đường, cao huyết áp, cường giáp, bệnh truyền nhiễm (FIV, FeLV, FIP) có thể gây ra hoặc làm nặng thêm các vấn đề về mắt. Một hệ miễn dịch khỏe mạnh đóng vai trò quan trọng trong việc chống lại nhiễm trùng mắt.
• Môi trường sống: Mèo sống ngoài trời hoặc trong môi trường tập trung (như trại cứu hộ, cũi) có nguy cơ cao hơn mắc các bệnh truyền nhiễm mắt do tiếp xúc với các tác nhân gây bệnh và đánh nhau. Môi trường nhiều bụi, hóa chất cũng dễ gây kích ứng.

Hiểu rõ các yếu tố nguy cơ này có thể giúp bạn chủ động hơn trong việc phòng ngừa và chăm sóc mắt cho mèo cưng, đặc biệt nếu mèo của bạn thuộc nhóm có nguy cơ cao.

Điều gì sẽ xảy ra nếu bệnh về mắt của mèo không được điều trị?

Việc bỏ qua hoặc trì hoãn điều trị các vấn đề về mắt ở mèo có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng và đáng tiếc:

• Mất thị lực vĩnh viễn: Nhiều bệnh mắt như tăng nhãn áp, loét giác mạc sâu, viêm màng bồ đào nặng, bong võng mạc có thể nhanh chóng gây tổn thương không thể phục hồi cho các cấu trúc quan trọng của mắt, dẫn đến mù lòa một phần hoặc toàn bộ.
• Đau đớn mãn tính: Các tình trạng như loét giác mạc, tăng nhãn áp, viêm màng bồ đào, hoặc dị tật mí mắt gây cọ xát liên tục có thể khiến mèo bị đau đớn kéo dài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống và hành vi của chúng.
• Phải cắt bỏ nhãn cầu: Trong những trường hợp bệnh quá nặng, mắt bị tổn thương nghiêm trọng, không thể cứu vãn và gây đau đớn không kiểm soát được, phẫu thuật cắt bỏ nhãn cầu (enucleation) có thể là lựa chọn nhân đạo duy nhất để giải thoát mèo khỏi sự đau khổ.
• Lây lan bệnh: Nếu bệnh mắt là do nhiễm trùng (virus, vi khuẩn), việc không điều trị có thể khiến bệnh lây lan sang mắt còn lại (nếu ban đầu chỉ bị một mắt) hoặc lây sang các mèo khác trong nhà.
• Biến chứng nghiêm trọng: Các bệnh mắt không được kiểm soát có thể dẫn đến các biến chứng phức tạp, khiến việc điều trị sau này trở nên khó khăn và tốn kém hơn rất nhiều.

Vì những lý do này, việc chủ động theo dõi sức khỏe mắt của mèo và tìm kiếm sự trợ giúp y tế ngay khi cần thiết là điều vô cùng cần thiết. Đừng để sự chần chừ của bạn tước đi ánh sáng và niềm vui sống của người bạn bốn chân.

Quá trình phục hồi và chăm sóc sau điều trị

Sau khi được chẩn đoán và bắt đầu điều trị, quá trình phục hồi của mèo sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và phương pháp điều trị. Bác sĩ thú y sẽ đưa ra hướng dẫn cụ thể về cách chăm sóc mèo tại nhà trong giai đoạn này.

• Tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị: Điều này bao gồm việc cho mèo uống thuốc hoặc nhỏ thuốc mắt đúng liều lượng và đúng giờ theo chỉ định của bác sĩ. Đừng bỏ sót liều nào và hoàn thành toàn bộ đợt điều trị ngay cả khi bạn thấy mắt mèo đã cải thiện.
• Cách cho thuốc nhỏ mắt/mỡ mắt: Nhỏ thuốc mắt có thể là một thử thách. Hãy cố gắng giữ mèo bình tĩnh. Bạn có thể quấn mèo trong một chiếc khăn mềm nếu cần. Ngửa nhẹ đầu mèo ra sau, kéo nhẹ mí mắt dưới xuống và nhỏ thuốc vào túi kết mạc (khoảng trống giữa mí mắt dưới và nhãn cầu). Đối với thuốc mỡ, bóp một dải nhỏ vào túi kết mạc. Cẩn thận không để đầu lọ/ống thuốc chạm vào mắt mèo để tránh làm xước hoặc lây nhiễm. Sau khi nhỏ, giữ nhẹ mí mắt mèo nhắm lại một lát để thuốc phân tán đều.
• Làm sạch mắt: Tiếp tục nhẹ nhàng lau sạch ghèn hoặc dịch tiết theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Đeo vòng chống liếm (Elizabethan collar): Nếu mèo có xu hướng chà xát mắt hoặc mặt, bác sĩ có thể yêu cầu đeo vòng chống liếm để ngăn mèo tự làm hại mắt thêm. Điều này rất quan trọng, đặc biệt trong trường hợp loét giác mạc hoặc sau phẫu thuật.
• Giữ mèo ở môi trường yên tĩnh: Hạn chế hoạt động chạy nhảy, chơi đùa quá sức, đặc biệt sau phẫu thuật hoặc khi mắt còn đang sưng viêm.
• Hẹn tái khám: Rất quan trọng để bác sĩ kiểm tra sự tiến triển của bệnh, đánh giá hiệu quả điều trị và điều chỉnh phác đồ nếu cần. Đừng bỏ lỡ các cuộc hẹn tái khám.
• Quan sát các dấu hiệu tái phát: Một số bệnh mắt, đặc biệt là do virus Herpes, có thể tái phát khi mèo bị căng thẳng hoặc hệ miễn dịch suy yếu. Hãy chú ý quan sát các dấu hiệu ban đầu và liên hệ bác sĩ thú y nếu nghi ngờ bệnh tái phát.

Quá trình phục hồi có thể mất vài ngày đến vài tuần, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. Sự chăm sóc tận tình và đúng cách của bạn sẽ góp phần quan trọng vào việc giúp mèo cưng nhanh chóng phục hồi và giữ gìn thị lực.

Các phương pháp hỗ trợ và bổ sung

Ngoài các phương pháp điều trị y tế, có một số phương pháp hỗ trợ và bổ sung có thể giúp ích cho sức khỏe mắt của mèo, đặc biệt là trong việc phòng ngừa hoặc hỗ trợ điều trị các bệnh mãn tính.

• Bổ sung L-Lysine: Như đã đề cập, L-Lysine là một loại axit amin được cho là có khả năng ức chế sự nhân lên của virus Herpes ở mèo. Mặc dù hiệu quả của L-Lysine trong việc giảm mức độ nghiêm trọng hoặc tần suất bùng phát của FHV-1 vẫn còn đang được nghiên cứu, nhiều bác sĩ thú y vẫn khuyên dùng sản phẩm này, đặc biệt cho mèo con hoặc mèo sống trong môi trường tập trung có nguy cơ cao. L-Lysine có nhiều dạng như bột, gel, hoặc viên nhai, dễ dàng trộn vào thức ăn.
• Bổ sung Omega-3: Axit béo Omega-3 có đặc tính chống viêm, có thể giúp hỗ trợ sức khỏe tổng thể và giảm viêm ở mắt trong một số trường hợp. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ thú y về liều lượng và loại sản phẩm phù hợp.
• Dung dịch làm sạch mắt tự nhiên: Sử dụng nước muối sinh lý vô trùng (sodium chloride 0.9%) là lựa chọn an toàn nhất để làm sạch ghèn mắt. Có thể mua tại các hiệu thuốc tây. Tránh các sản phẩm có chứa chất bảo quản hoặc hóa chất mạnh có thể gây kích ứng cho mắt mèo.
• Tạo môi trường giảm stress: Đối với mèo, việc giảm căng thẳng có thể là yếu tố quan trọng nhất để ngăn ngừa tái phát các bệnh do virus Herpes. Sử dụng bộ khuếch tán pheromone tổng hợp (như Feliway), cung cấp nhiều không gian riêng tư và cao độ cho mèo, duy trì lịch trình cố định, và tương tác nhẹ nhàng, tích cực với mèo đều có thể giúp giảm stress đáng kể.
• Đảm bảo chất lượng không khí trong nhà: Sử dụng máy lọc không khí có thể giúp loại bỏ bụi, phấn hoa và các chất gây dị ứng khác trong không khí, làm giảm nguy cơ kích ứng mắt.
• Kiểm soát côn trùng: Ruồi và các côn trùng bay khác có thể mang theo vi khuẩn và gây lây lan bệnh mắt. Hạn chế côn trùng trong nhà.

Hãy nhớ rằng các phương pháp hỗ trợ này không thể thay thế cho việc chẩn đoán và điều trị y tế chuyên nghiệp. Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ thú y trước khi sử dụng bất kỳ sản phẩm bổ sung hoặc áp dụng các phương pháp chăm sóc tại nhà cho mèo bị bệnh về mắt.

Hiểu về bệnh lý mắt theo giống mèo

Như đã đề cập, đặc điểm giải phẫu và di truyền của từng giống mèo có thể khiến chúng dễ mắc một số bệnh mắt nhất định.

• Mèo Ba Tư, Exotic Shorthair, Himalayan: Những giống mèo mặt tẹt này có cấu trúc hộp sọ và mặt độc đáo. Hốc mắt thường nông, mí mắt ngắn hơn và ống lệ thường bị gấp khúc hoặc tịt. Điều này dẫn đến tình trạng chảy nước mắt mãn tính (epiphora) và làm ẩm vùng da dưới mắt, tạo điều kiện cho nhiễm trùng da. Mí mắt dưới có xu hướng dễ bị lật vào trong (entropion), khiến lông mi cọ vào giác mạc. Chúng cũng có nguy cơ cao mắc bệnh thoái hóa võng mạc progressive atrophy (PRA) di truyền và một số bệnh lý giác mạc khác.
• Mèo Xiêm: Nổi tiếng với đôi mắt xanh đặc trưng, mèo Xiêm có xu hướng bị lác mắt (strabismus) và rung giật nhãn cầu (nystagmus) do cấu trúc đường dẫn truyền thần kinh thị giác khác biệt. Những tình trạng này thường không ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực của chúng trong sinh hoạt hàng ngày.
• Mèo Abyssinian, Somali: Các giống này có nguy cơ mắc bệnh thoái hóa võng mạc di truyền (PRA), có thể dẫn đến mù lòa progressive.
• Mèo Sphynx: Mèo không lông này có thể có đặc điểm mí mắt hơi khác biệt, và việc thiếu lông mi có thể khiến mắt dễ bị kích ứng bởi bụi bẩn.
• Mèo Ragdoll: Có nguy cơ mắc bệnh loạn sản võng mạc (retinal dysplasia).

Nếu bạn sở hữu một chú mèo thuộc giống có nguy cơ cao mắc các bệnh mắt di truyền, việc tìm hiểu về lịch sử sức khỏe của bố mẹ và tham khảo ý kiến bác sĩ thú y về các xét nghiệm sàng lọc tiềm năng là điều nên làm. Quan sát kỹ các dấu hiệu bất thường và kiểm tra mắt định kỳ cũng đặc biệt quan trọng đối với những giống mèo này.

Vai trò của chế độ ăn uống đối với sức khỏe mắt

Một chế độ ăn uống cân bằng và đầy đủ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tổng thể, bao gồm cả sức khỏe của mắt.

• Vitamin A: Rất cần thiết cho sức khỏe của võng mạc và khả năng nhìn trong điều kiện ánh sáng yếu. Thiếu vitamin A có thể gây ra các vấn đề về thị lực, bao gồm thoái hóa võng mạc. Thức ăn cho mèo thương mại chất lượng cao thường chứa đủ lượng vitamin A cần thiết. Mèo không thể chuyển đổi beta-carotene (tìm thấy trong rau củ quả màu cam) thành vitamin A hiệu quả như con người, vì vậy chúng cần vitamin A ở dạng retinol từ nguồn gốc động vật.
• Taurine: Một loại axit amin thiết yếu cho mèo, rất quan trọng đối với chức năng tim và mắt. Thiếu Taurine nghiêm trọng có thể dẫn đến thoái hóa võng mạc trung tâm (central retinal degeneration) và mù lòa. Tất cả thức ăn cho mèo thương mại được sản xuất bởi các công ty uy tín đều được bổ sung Taurine.
• Omega-3 (EPA và DHA): Có đặc tính chống viêm và hỗ trợ chức năng võng mạc. Có thể giúp giảm viêm trong các bệnh mắt mãn tính. Tìm kiếm thức ăn có chứa dầu cá hoặc bổ sung Omega-3 theo khuyến cáo của bác sĩ thú y.
• Chất chống oxy hóa: Vitamin E, Vitamin C, Lutein, Zeaxanthin giúp bảo vệ tế bào mắt khỏi tổn thương do các gốc tự do. Các chất này có thể có lợi trong việc làm chậm tiến triển của một số bệnh mắt liên quan đến tuổi tác.

Việc cho mèo ăn thức ăn chất lượng cao, được thiết kế đặc biệt cho mèo và đáp ứng các tiêu chuẩn dinh dưỡng (như AAFCO) là cách tốt nhất để đảm bảo chúng nhận đủ các dưỡng chất cần thiết cho đôi mắt khỏe mạnh. Không nên cho mèo ăn chế độ ăn tự làm tại nhà mà không có công thức và sự giám sát của chuyên gia dinh dưỡng thú y, vì rất dễ bị thiếu hụt Taurine hoặc các chất dinh dưỡng quan trọng khác.

Câu hỏi thường gặp về bệnh mắt ở mèo

• Ghèn mắt màu nâu hoặc đen có bình thường không? Một ít ghèn khô, màu nâu hoặc đen ở khóe mắt (giống như “rỉ mắt” ở người) có thể là bình thường, đặc biệt sau khi mèo ngủ dậy. Tuy nhiên, nếu lượng ghèn nhiều bất thường, màu sắc thay đổi (vàng, xanh lá), có mùi, hoặc kèm theo các dấu hiệu khác như đỏ mắt, sưng, nheo mắt, thì đó là dấu hiệu của vấn đề và cần được bác sĩ thú y kiểm tra.
• Mắt mèo con bị chảy nước mắt và có ghèn, có phải là bình thường không? Không, đây thường là dấu hiệu của nhiễm trùng mắt, rất phổ biến ở mèo con do hệ miễn dịch chưa phát triển đầy đủ và dễ lây lan trong đàn. Các nguyên nhân thường gặp là virus Herpes và vi khuẩn Chlamydophila. Mèo con cần được khám và điều trị kịp thời để tránh các vấn đề nghiêm trọng hơn.
• Tại sao mí mắt thứ ba của mèo lại bị lồi ra? Mí mắt thứ ba (bóng mắt) thường chỉ lộ ra khi mèo buồn ngủ hoặc đang sử dụng thuốc an thần. Nếu mí mắt thứ ba bị lồi ra và che một phần mắt khi mèo tỉnh táo, đó có thể là dấu hiệu của đau mắt, bệnh lý mắt khác, hoặc thậm chí là dấu hiệu của bệnh lý toàn thân (như sốt, mất nước, hoặc bệnh về đường tiêu hóa). Cần đưa mèo đi khám.
• Bệnh mắt có lây sang mèo khác không? Có, nhiều nguyên nhân gây bệnh mắt ở mèo là do nhiễm trùng (virus, vi khuẩn) và có thể lây lan qua tiếp xúc trực tiếp (mèo dụi mắt vào nhau, dùng chung bát ăn/nước uống) hoặc gián tiếp qua đồ vật chung. Nếu bạn có nhiều mèo, hãy cách ly mèo bị bệnh và vệ sinh sạch sẽ môi trường sống.
• Tôi có thể sử dụng thuốc nhỏ mắt của người cho mèo không? TUYỆT ĐỐI KHÔNG. Thuốc nhỏ mắt của người có thể chứa các thành phần (đặc biệt là steroid) cực kỳ nguy hiểm cho mắt mèo, đặc biệt nếu có loét giác mạc. Luôn sử dụng thuốc được bác sĩ thú y kê đơn cụ thể cho mèo của bạn.

Việc nắm vững kiến thức cơ bản về các bệnh mắt ở mèo, nhận biết sớm các dấu hiệu, tìm hiểu nguyên nhân và tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ thú y là chìa khóa để bảo vệ đôi mắt và giữ gìn chất lượng cuộc sống cho người bạn bốn chân yêu quý.

Mèo bị bệnh về mắt là tình trạng cần được quan tâm đặc biệt. Việc phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường như chảy nước mắt, đỏ mắt, ghèn nhiều, nheo mắt, hoặc thay đổi màu sắc/độ trong suốt của mắt là bước đầu tiên quan trọng. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm nhiễm trùng virus (đặc biệt là Herpes), vi khuẩn, dị ứng, chấn thương và các bệnh lý cấu trúc hoặc toàn thân. Chẩn đoán chính xác từ bác sĩ thú y là điều cần thiết để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, bao gồm thuốc nhỏ mắt, thuốc uống, hoặc phẫu thuật trong những trường hợp nghiêm trọng. Phòng ngừa bằng cách tiêm phòng đầy đủ, giữ vệ sinh, giảm stress và kiểm tra mắt định kỳ là cách hiệu quả nhất để bảo vệ đôi mắt của mèo. Hãy nhớ rằng, sự chăm sóc và quan tâm kịp thời của bạn đóng vai trò quyết định trong việc giữ cho đôi mắt của mèo luôn sáng khỏe và giúp chúng tận hưởng cuộc sống một cách trọn vẹn nhất.