Việc nuôi dưỡng thú cưng, đặc biệt là những chú mèo đáng yêu, ngày càng trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của nhiều người Việt. Dù thị trường thú cưng hiện nay có sự du nhập đa dạng của các giống mèo ngoại nhập độc đáo từ khắp nơi trên thế giới, nhưng các giống mèo ta truyền thống của Việt Nam vẫn luôn chiếm một vị trí đặc biệt trong trái tim những người yêu mèo. Chúng không chỉ gần gũi, thân thuộc mà còn sở hữu những đặc điểm riêng biệt phù hợp với điều kiện sống tại Việt Nam. Bài viết này sẽ cùng bạn khám phá sâu hơn về những đặc điểm nổi bật và các giống mèo ta phổ biến, giúp bạn hiểu rõ hơn về người bạn bốn chân đáng mến này.
Mèo Ta Là Giống Mèo Gì?
Mèo ta, hay còn được biết đến với tên gọi thân thuộc là mèo nhà, là thuật ngữ chung chỉ những giống mèo lông ngắn có nguồn gốc từ Việt Nam và khu vực châu Á. Đây là những chú mèo bản địa đã trải qua quá trình tiến hóa và thích nghi tự nhiên với môi trường, khí hậu và điều kiện sống đặc trưng tại Việt Nam qua hàng thế kỷ. Sự lai tạo tự nhiên này đã tạo nên những đặc điểm ngoại hình và tính cách độc đáo, giúp chúng tồn tại và phát triển mạnh mẽ.
Nhìn chung, những chú mèo nhà Việt Nam thường mang những đặc điểm ngoại hình chung như sau:
- Kích thước và cơ thể: Mèo ta sở hữu kích thước trung bình, với vóc dáng gọn gàng, thanh mảnh và cơ bắp chắc chắn. Trọng lượng của chúng thường dao động trong khoảng từ 2kg đến 5kg tùy thuộc vào giới tính, chế độ dinh dưỡng và môi trường sống. Sự nhanh nhẹn và linh hoạt là điểm mạnh giúp chúng di chuyển dễ dàng và là những thợ săn tài ba.
Giống mèo ta ở Việt Nam thường có kích thước thon gọn, nhỏ nhắn
Mèo ta thường có kích thước thon gọn, cơ thể linh hoạt
- Bộ lông: Bộ lông của các giống mèo ta thường ngắn, mỏng và ôm sát cơ thể. Đặc điểm này là kết quả của quá trình thích nghi với khí hậu nhiệt đới gió mùa nóng ẩm tại Việt Nam, giúp chúng cảm thấy thoải mái hơn, dễ dàng điều chỉnh nhiệt độ cơ thể và giảm thiểu tình trạng nóng bức. Lông ngắn cũng giúp việc chăm sóc lông cho mèo ta trở nên đơn giản hơn rất nhiều.
- Màu sắc lông: Màu sắc là điểm đặc trưng tạo nên sự đa dạng và phong phú cho mèo ta. Chúng có thể sở hữu bộ lông đơn sắc như vàng, đen, trắng, xám, hoặc kết hợp nhiều màu sắc tạo nên những hoa văn độc đáo và ấn tượng như sọc vằn (mướp), đốm, hoặc ba màu (tam thể).
- Khuôn mặt và các giác quan: Khuôn mặt của mèo ta thường có dáng hình chữ V thon gọn, kết hợp với đôi tai nhọn vểnh cao giúp thính giác cực kỳ nhạy bén. Đôi mắt to tròn, thường có màu vàng hoặc xanh lá, tạo nên vẻ ngoài lanh lợi và biểu cảm.
- Đuôi: Đuôi mèo ta thường dài và thẳng, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng khi di chuyển, chạy nhảy hay leo trèo. Tuy nhiên, đôi khi cũng có những cá thể mèo ta sở hữu đuôi ngắn hoặc bị gấp khúc tự nhiên, tạo nên nét đặc trưng riêng biệt.
Các Loại Mèo Ta Phổ Biến Ở Việt Nam
Mặc dù được gọi chung là mèo ta hay mèo nhà, nhưng dựa vào màu sắc và hoa văn của bộ lông, chúng ta có thể phân loại chúng thành một số giống phổ biến. Dưới đây là những loại mèo ta được yêu thích và dễ dàng bắt gặp nhất tại Việt Nam:
Mèo Mướp
Mèo mướp là giống mèo ta phổ biến bậc nhất, nổi bật với bộ lông có các sọc vằn đặc trưng giống như vỏ quả mướp. Các màu sắc phổ biến của mèo mướp bao gồm nâu, vàng, xám, trắng và đen, thường kết hợp với các sọc đậm màu hơn tạo thành nhiều kiểu hoa văn tabby khác nhau như sọc thẳng (mackerel), vân xoáy (classic), đốm (spotted) hay ticked. Một dấu hiệu nhận biết đặc trưng của mèo mướp là hoa văn hình chữ ‘M’ thường nằm trên trán. Mèo mướp không chỉ có vẻ ngoài ấn tượng mà còn được biết đến với tính cách hiếu động, thông minh, rất thích leo trèo và khám phá môi trường xung quanh. Chúng có bản năng săn mồi mạnh mẽ và thường rất lanh lợi.
Mèo mướp với màu lông sọc đặc trưng như vằn của trái mướp
Mèo Tam Thể (Calico)
Mèo tam thể, hay còn gọi là mèo Calico theo tên tiếng Anh, là tên gọi dành cho những chú mèo sở hữu bộ lông kết hợp ba màu sắc khác nhau trên cơ thể. Ba màu sắc phổ biến nhất ở mèo tam thể là đen, cam (hoặc đỏ), và trắng. Các mảng màu này được phân bố một cách ngẫu nhiên và không theo một quy tắc cố định nào, tạo nên vẻ ngoài độc đáo, không con nào giống con nào. Điều thú vị về mèo tam thể là chúng gần như 100% là mèo cái, điều này liên quan đến di truyền học và nhiễm sắc thể giới tính. Mèo tam thể thường có tính cách hiền lành, tình cảm và rất quấn quýt với chủ nhân. Chúng thích được vuốt ve, âu yếm và thể hiện tình cảm bằng cách cọ đầu vào chân hoặc nằm cạnh.
Mèo tam thể nổi bật với bộ lông phối giữa ba màu sắc được kết hợp một cách ngẫu nhiên
Mèo Mun (Mèo Đen)
Mèo mun là giống mèo ta đặc biệt với bộ lông hoàn toàn màu đen tuyền, không có bất kỳ đốm màu hay sọc vằn nào khác. Bộ lông đen thường có độ bóng mượt dưới ánh sáng, tạo nên vẻ đẹp huyền bí và đôi khi mang một chút ma mị. Trong nhiều nền văn hóa, mèo đen gắn liền với những câu chuyện dân gian và tín ngưỡng khác nhau, có thể là biểu tượng của sự may mắn hoặc xui xẻo tùy quan niệm. Các giống mèo ta lông đen thường có tính cách độc lập, dũng cảm và rất nhanh nhẹn. Mặc dù vẻ ngoài có vẻ nghiêm nghị, nhiều chú mèo mun lại rất thân thiện, tò mò và thích khám phá.
Mèo mun là giống mèo “khoác lên mình” một bộ lông đen tuyền đầy bí ẩn
Mèo Vàng
Mèo vàng là tên gọi chung cho những chú mèo ta có bộ lông mang màu sắc chủ đạo là màu vàng, với nhiều sắc thái khác nhau từ vàng nhạt, vàng kem cho đến vàng đậm hoặc đỏ vàng. Tương tự như mèo tam thể, mèo vàng đực phổ biến hơn mèo vàng cái, cũng do yếu tố di truyền về màu sắc lông. Mèo vàng thường có tính cách khá tự lập, không quá phụ thuộc hay quấn quýt chủ nhân mọi lúc nhưng lại rất tinh nghịch, năng động và thích vui chơi. Chúng thích chạy nhảy, leo trèo và khám phá mọi ngóc ngách trong nhà và khu vườn. Sự hoạt bát của mèo vàng mang lại không khí vui tươi cho không gian sống.
Mèo vàng – giống mèo có bộ lông mang màu sắc vàng sáng với nhiều sắc thái khác nhau
Mèo Ta Có Dễ Nuôi Không?
Với những đặc điểm đã được hình thành và thích nghi tự nhiên qua nhiều thế hệ, các giống mèo ta ở Việt Nam được đánh giá là giống mèo cực kỳ dễ nuôi, phù hợp với cả những người mới bắt đầu làm quen với việc chăm sóc thú cưng. Những lý do khiến mèo ta dễ nuôi bao gồm:
- Khả năng thích nghi cao: Mèo ta có sức khỏe tốt và hệ miễn dịch mạnh mẽ, cho phép chúng dễ dàng thích nghi với điều kiện khí hậu và môi trường sống đa dạng ở Việt Nam, từ thành thị đến nông thôn. Chúng ít bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi thời tiết và có sức đề kháng tốt với các bệnh tật thông thường.
- Chăm sóc đơn giản: Với bộ lông ngắn và sát cơ thể, việc chăm sóc bộ lông cho mèo ta rất đơn giản. Chỉ cần chải lông định kỳ khoảng một đến hai lần mỗi tuần là đủ để loại bỏ lông rụng, ngăn ngừa búi lông và giữ cho bộ lông luôn sạch sẽ, bóng mượt. Tắm cho mèo cũng không cần quá thường xuyên, chỉ khi mèo bị bẩn hoặc có mùi khó chịu.
- Không kén chọn thức ăn: Mèo ta có thể ăn nhiều loại thức ăn khác nhau, từ thức ăn chế biến sẵn dạng hạt hoặc pate đến thức ăn tự nấu tại nhà như cơm trộn thịt cá. Chúng không quá cầu kỳ trong việc ăn uống, giúp chủ nhân dễ dàng chuẩn bị bữa ăn và tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, việc đảm bảo chế độ ăn uống cân bằng dinh dưỡng vẫn rất quan trọng để mèo phát triển khỏe mạnh.
Mèo ta có thể ăn nhiều dạng/ loại thức ăn khác nhau
Mèo ta không kén chọn thức ăn, dễ dàng chăm sóc dinh dưỡng
- Tính độc lập: Mèo ta thường có tính cách độc lập cao. Chúng có thể tự giải trí, vui chơi một mình hoặc nghỉ ngơi mà không cần sự chú ý liên tục từ chủ nhân. Điều này rất phù hợp với những người bận rộn, không có nhiều thời gian ở nhà nhưng vẫn muốn có một người bạn đồng hành.
- Sức khỏe tốt: Nhờ quá trình chọn lọc tự nhiên, mèo ta có sức khỏe vượt trội và ít gặp các vấn đề sức khỏe di truyền như một số giống mèo thuần chủng. Nếu được chăm sóc đúng cách, tiêm phòng đầy đủ và cung cấp dinh dưỡng hợp lý, mèo ta có thể sống lâu và khỏe mạnh.
Lưu Ý Khi Chăm Sóc Mèo Ta
Mặc dù các giống mèo ta nổi tiếng là dễ nuôi, việc chăm sóc vẫn cần sự quan tâm và chú ý để đảm bảo chúng luôn khỏe mạnh và vui vẻ. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng dành cho những người nuôi mèo ta:
- Chế độ ăn uống cân bằng: Cung cấp một chế độ ăn giàu protein, có đủ vitamin, khoáng chất và chất xơ là điều cần thiết. Bạn có thể kết hợp thức ăn công nghiệp chất lượng tốt với thức ăn tươi nấu tại nhà để đảm bảo dinh dưỡng đa dạng. Luôn đảm bảo mèo có đủ nước sạch để uống, đặc biệt là vào những ngày nắng nóng. Nước giúp hỗ trợ tiêu hóa, hấp thụ dinh dưỡng và duy trì chức năng thận khỏe mạnh.
- Khám sức khỏe định kỳ: Nên đưa mèo đi thăm khám bác sĩ thú y định kỳ, tốt nhất là 6 tháng một lần. Việc này giúp tiêm phòng đầy đủ các mũi vắc xin cần thiết để phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Bác sĩ cũng sẽ kiểm tra tổng quát, phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh lý tiềm ẩn và tư vấn về chế độ dinh dưỡng, chăm sóc phù hợp.
- Đảm bảo không gian sống sạch sẽ: Môi trường sống sạch sẽ là yếu tố quan trọng giúp mèo khỏe mạnh. Thường xuyên vệ sinh khay cát, bát ăn, bát uống và các khu vực mèo hay lui tới. Giặt sạch thảm, đệm và đồ chơi của mèo định kỳ để loại bỏ vi khuẩn và ký sinh trùng. Một không gian sạch sẽ giúp ngăn ngừa các bệnh về da và đường ruột.
- Chăm sóc vệ sinh cơ thể: Chải lông cho mèo ta tuy đơn giản nhưng rất cần thiết, đặc biệt là trong mùa rụng lông. Việc chải lông giúp loại bỏ lông chết, kích thích tuần hoàn máu dưới da và giảm đáng kể lượng lông mèo nuốt phải khi tự liếm, từ đó hạn chế nguy cơ hình thành búi lông trong đường tiêu hóa. Bạn có thể tìm thấy các dụng cụ chải lông phù hợp cho mèo tại các cửa hàng thú cưng hoặc trên các trang thương mại điện tử uy tín như mochicat.vn. Tắm cho mèo chỉ khi cần thiết, sử dụng sữa tắm chuyên dụng và đảm bảo sấy khô hoàn toàn.
- Vệ sinh mắt, mũi và tai: Thường xuyên kiểm tra và vệ sinh mắt, mũi, tai cho mèo. Sử dụng bông gòn hoặc khăn ẩm mềm để lau sạch gỉ mắt hoặc bụi bẩn ở khóe mắt và quanh mũi. Kiểm tra bên trong tai để phát hiện sớm các dấu hiệu viêm nhiễm, ký sinh trùng (như ve tai) hoặc nấm mốc. Sử dụng dung dịch vệ sinh tai chuyên dụng nếu cần, nhưng nên hỏi ý kiến bác sĩ thú y trước.
Thường xuyên dùng khăn ấm để lau sạch gỉ mắt và vết bẩn ở mắt, mũi và miệng của mèo
Các giống mèo ta với sự đa dạng về màu sắc và tính cách, cùng với khả năng thích nghi và sức khỏe tốt, là lựa chọn tuyệt vời cho những ai mong muốn có một người bạn đồng hành đáng yêu và không quá cầu kỳ trong việc chăm sóc. Dù là mèo mướp lanh lợi, mèo tam thể tình cảm, mèo mun bí ẩn hay mèo vàng tinh nghịch, mỗi chú mèo ta đều mang một nét duyên dáng riêng. Hiểu rõ về đặc điểm và nhu cầu của chúng sẽ giúp bạn cung cấp sự chăm sóc tốt nhất, xây dựng mối quan hệ gắn bó và có những khoảnh khắc tuyệt vời bên người bạn nhỏ của mình.